schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

sen toelaat om talenten te ontplooien, vindt minder bijval. Blijkbaar zorgen activiteiten
buiten het werk eveneens voor kansen tot zelfrealisatie. Voor alle stellingen zijn de scores
van zelfstandigen hoger dan deze van loontrekkenden. De uitspraken die ook bevraagd
werden in de EVS-studie in 2000, tonen gelijkaardige scores voor de groep van werkenden.
Dit doet ons vermoeden dat het Vlaamse arbeidsethos eerder een stabiel gegeven
is. Opvallend is verder dat loontrekkenden en zelfstandigen met een sterk arbeidsethos
over het algemeen ook minder problemen ervaren met het welbevinden op het werk en
leermogelijkheden (Bourdeaud’hui & Vanderhaeghe, 2008).
Tabel 4.
Arbeidsethos: gemiddelde score per stelling voor Vlaamse loontrekkenden en zelfstandigen, op een
schaal van 1 (= helemaal oneens) tot 5 (= helemaal eens).
Stellingen
Gemiddelde score
Loontrekkenden Zelfstandigen
Het is pas op zijn werk dat men zich ten volle kan ontplooien. (item
zelfrealisatie)
2,7 3,0
Werken is een plicht tegenover de samenleving.
(item bijdrage aan de samenleving)
3,6 3,8
Een dag van hard werken geeft voldoening.
(item zelfrealisatie)
3,6 4,0
Een leven zonder werk zou zeer vervelend zijn.
(item structuur)
3,9 4,1
Men is pas iemand als men werkt.
(item status en respect)
3,1 3,5
Arbeidsethos* 59,8 66,1
* Schaal op 100, samengesteld op basis van de verschillende stellingen.
Bron: Bourdeaud’hui & Vanderhaeghe (2008).
6.3. Het belang van werk, voor iedereen anders
Werkcentraliteit en arbeidsethos verschillen van individu tot individu (zie onder andere
Claes, 1995; Van Hoof, 2001). In de jaren ’80 werd vastgesteld dat Vlaamse mannen een
hogere werkcentraliteit vertonen dan Vlaamse vrouwen, wat zijn grondslag zou vinden
in de rol van kostwinner die nog vaak toegewezen wordt aan mannen (Claes, 1995). Sommige
auteurs stellen echter dat de waarden van mannen en vrouwen in verband met werk
steeds verder convergeren door de toegenomen arbeidsmarktparticipatie van vrouwen en
de afzwakking van traditionele rollenpatronen (Baldry e.a. 2007). Recentere studies stellen
dan ook geen verschil meer vast tussen mannen en vrouwen qua werkcentraliteit (onder
andere Baldry e.a., 2007). Zo blijkt uit de EVS-data van 2000 dat 93% van de Vlaamse
mannen werk tamelijk of zeer belangrijk vond, tegenover 95% van de Vlaamse vrouwen.
Het verschil is niet significant. Ook Bourdeaud’hui & Vanderhaeghe (2008) stelden op het
vlak van arbeidsethos geen verschil vast tussen mannen en vrouwen.
Claes (1995) kwam op basis van de MOW-gegevens tot de conclusie dat Vlaamse jongeren
(< 30 jaar) en ouderen (> 50 jaar) een lagere werkcentraliteit vertoonden dan de middencategorie
(30-50 jaar). De EVS-data van 1990 en 2000 bevestigen dit patroon voor ouderen,
en in mindere mate ook voor jongeren. Uit het leefsituatieonderzoek bij Vlaamse ouderen
(55- tot 64-jarigen) bleek eveneens een lagere werkcentraliteit; werk staat bij hen pas op de
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 90