schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

Tabel 3. Gemiddelde score per levensdomein voor Vlamingen en Europeanen uit de EU15, op een schaal van 1
(= heel belangrijk) tot 4 (= helemaal niet belangrijk).
Levensdomein Gemiddelde score Vlaanderen Gemiddelde score EU15
1990 2000 1990 2000
1. Familie 1,2181 1,1693 1,1648 1,2086
2. Werk 1,5710 1,5421 1,5735 1,5671
3. Vrienden en kennissen 1,5971 1,5825 1,5971 1,6714
4. Vrije tijd 1,6728 1,7081 1,7614 1,7820
5. Religie 2,6619 2,5787 2,7988 2,8575
6. Politiek 3,0016 2,8648 2,5427 2,5393
Bron: EVS (eigen bewerking).
Op een schaal van 1 (heel belangrijk) tot 4 (helemaal niet belangrijk) gaven Vlamingen
werk een score van 1,57 in 1990 en 1,54 in 2000. Hiermee staat werk op een tweede plaats
na familie, maar gaat het vrienden/kennissen en vrije tijd vooraf. Deze rangorde komt
in alle EU15 landen voor. Vlaanderen scoort in vergelijking met andere Europese landen
gemiddeld. Landen uit Noord-Europa, zoals Denemarken, Finland en Zweden, achten
werk minder belangrijk dan meer Zuiders gelegen landen, zoals Italië, Spanje, Portugal
en Griekenland (EVS, 2000). Deze conclusie ligt in lijn met onderzoek van Parboteeah &
Cullen (2003), dat stelt dat nationale verschillen in werkcentraliteit bepaald worden door
de cultuur en sociale instituties van een land. Inwoners van landen met sterke sociale
vangnetten, zoals de Scandinavische landen, hebben over het algemeen een lagere werkcentraliteit.
In het geval men werkloos is, hoeft men zich in eerste instantie geen zorgen
te maken over een inkomen. Omgekeerd, in landen waar de traditionele rollenpatronen
– toch het geval in Zuid-Europa – nog sterk aanwezig zijn, is de werkcentraliteit over het
algemeen hoger (Hofstede, 2001).
Vergelijkingen tussen werkenden en niet-werkenden tonen aan dat loontrekkenden, zelfstandigen,
studenten en werklozen een hogere werkcentraliteit hebben dan gepensioneerden
en huisvrouwen (MOW, 1987; EVS, 2000). Deze bevindingen geven aan dat het objectieve
en het subjectief belang van werk niet altijd samenhangen.
6.2. Het arbeidsethos
De conclusie dat Vlamingen werk belangrijk vinden, wordt bevestigd in recent onderzoek
van Bourdeaud’hui & Vanderhaeghe (2008). Zij bestudeerden het arbeidsethos van
de Vlaamse loontrekkenden en zelfstandigen. Arbeidsethos definiëren ze als het geheel
aan normen en waarden met betrekking tot betaalde arbeid. Ze legden de respondenten
een aantal uitspraken voor over de mate waarin werk (1) structurerend werkt, (2) voor
zelfrealisatie zorgt, (3) een bijdrage levert aan de samenleving, en (4) zorgt voor status en
respect. Tabel 4 geeft enkele cijfers weer.
Vlaamse loontrekkenden hebben een vrij sterk arbeidsethos. Ze scoren gemiddeld 59,8 op
100. 15,4% van de Vlaamse loontrekkenden scoorde hoger dan 75 wat overeenkomt met
een zeer sterk arbeidsethos. De zelfstandigen scoorden gemiddeld nog hoger, met 66,1 op
100. Ongeveer 24% van deze groep vertoont een zeer sterk arbeidsethos. Bekijken we de
stellingen apart, dan zien we dat werk voornamelijk een structurerende functie heeft. De
uitspraken over de mate waarin arbeid een plicht is ten opzichte van de samenleving en
mensen voldoening schenkt, staan op de tweede plaats. De stelling dat enkel werk men-
89 Al ge m e e n - We r k