schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

Met de kop in het zand zoveel mogelijk mensen in het werken pushen, is loos beleid.
Robert Reich, destijds minister van werk in de Clinton administratie, waarschuwde zijn
volk al dat in hun land velen ondanks hun werken niet uit de armoede geraken. Anderen
waarschuwen er dan weer voor dat onze manier van werken, ziek maakt. Een wat
ongemakkelijk vooruitzicht als men weet dat we wellicht allemaal langer zullen moeten
werken. Kortom er moet niet alleen werk gemaakt worden van meer werkzaamheid, het
aangeboden werk moet zich nog laten werken ook. Daarmee heeft het Vlaamse beleid
meteen een neologisme bedacht voor de kwaliteit van de arbeid.
We steken van wal met de evolutie van de werkgelegenheid. Van daaruit is het een logische
stap om te gaan peilen naar de evolutie van de werkzaamheid (trend 1). Daaropvolgend
wordt die werkzaamheid verder geanalyseerd met betrekking tot een aantal
kansengroepen (trend 2). In een derde trendbijdrage zetten we de evolutie van loonarbeid
versus zelfstandige arbeid naast elkaar (trend 3). Met een verkenning van de loopbanen
(trend 4) en de arbeidstijden (trend 5) van de werkende Vlamingen, sluit het thema over
de hoeveelheid arbeid af.
Het thema over de werkbaarheid start met een balans van het belang dat de Vlamingen
hechten aan hun werk (trend 6). Vervolgens gaan we na of we niet te veel te lijden hebben
van stress op het werk (trend 7). Om het werk ook eens van de positieve kant te bekijken
vragen we ons in trend 8 af of we ook nog wel iets bijleren op het werk. In de trend 9 mikken
we op de arbeidsomstandigheden waarin we moeten werken. We ronden af met een
analyse van de inspraak die we krijgen bij en op het werk (trend 10).
Arbeid adelt! Niet meer Nog steeds In ieder geval verkenden we een werkend Vlaanderen,
consciëntieus gebruik makend van de relevante databronnen 1 en inzichten. ‘Is er
meer en beter werk gecreëerd’ was daarbij steevast ons kompas.
Trend 1. De algemene evolutie van de werkgelegenheid
1.1. Gestage groei in werkgelegenheid
In de crisissfeer van 2008-2009 volgen doemscenario’s elkaar aan een hoog tempo op. Ze
variëren sterk in hun inschatting van de werkgelegenheidseffecten van de economische
en financiële crisis, maar zorgen er samen wel voor dat een sterke daling van de werkgelegenheid
zich in het dominante verwachtingspatroon heeft genesteld. Wie lessen trekt
uit het verleden, zal echter met meer voorzichtigheid uitspraken doen over de toekomst.
We zien namelijk dat de werkgelegenheid in het Vlaamse Gewest gestaag gegroeid is, en
eerder gestabiliseerd dan sterk gedaald is in de enkele crisisperiodes die we sinds begin
jaren ’80 hebben meegemaakt. Zoveel blijkt uit figuur 1, die de evolutie van de economische
groei en de totale werkgelegenheid schetst over een lange tijdspanne, namelijk van
1980 tot en met 2008.
De volle lijn in figuur 1 geeft de reële groei van het BBP weer (in %). Het groeiritme
heeft een grillig verloop gekend, maar was toch overwegend positief. De tijdreeks maakt
zichtbaar dat het Vlaamse Gewest slechts 2 jaren van negatieve economische groei heeft
gekend in de periode 1980-2008: in 1981 (-1,2%) en in 1993 (-0,3%). De stippellijn schetst
de evolutie van de totale binnenlandse werkgelegenheid in het Vlaamse Gewest. Deze lijn
verduidelijkt dat de werkgelegenheid in deze periode sterk is toegenomen: van 2.018.643
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 70