schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

Opzet en inhoud van De Sociale Staat van Vlaanderen 2009
De voorliggende studie De Sociale Staat van Vlaanderen 2009 vormt de eerste uitgave van
een nieuwe publicatie waarmee wordt tegemoet gekomen aan een parlementaire oproep.
In een resolutie goedgekeurd op 28 maart 2007 werd door het Vlaams Parlement aan de
Vlaamse Regering gevraagd om een tweejaarlijkse studie uit te voeren over de ‘sociale staat
van Vlaanderen’. Volgens de indieners van de resolutie 1 ontbreekt tot op heden een publicatie
waarin een ‘periodieke synthese’ wordt gemaakt van wetenschappelijke analyses en
inzichten over ‘de maatschappelijke problematiek in Vlaanderen’. De Studiedienst van de
Vlaamse Regering werd belast met de coördinatie van deze opdracht.
Dit is geen ‘social monitoring’-rapport zoals de Sociale Staat van Nederland of het Britse
Social Trends. Het is in deze studie niet de bedoeling te komen tot een zo compleet mogelijk
overzicht van álle (deel)aspecten van de sociale situatie in Vlaanderen 2 . Die taak blijft
voorbehouden aan andere publicaties van de Studiedienst van de Vlaamse Regering, zoals
de jaarlijkse Vlaamse Regionale Indicatoren (VRIND) 3 . De Sociale Staat van Vlaanderen
wil via meer diepgaande analyses op zoek gaan naar verklaringen, oorzaken en achtergronden.
Daarbij wordt gebruik gemaakt van een thematische benadering: per levensdomein
wordt ingegaan op de meest beleidsrelevante en/of maatschappelijk actuele kwesties en
problemen. Door een doordachte keuze van te behandelen kwesties wordt aldus geprobeerd
te komen tot een voldoende brede synthese van de belangrijkste aspecten van elk
levensdomein.
De eerste uitgave van de Sociale Staat van Vlaanderen wordt opgevat als een ‘nulnummer’.
Als centrale invalshoek is ervoor geopteerd om de huidige situatie te beschrijven en
te bestuderen in het licht van de relevante maatschappelijke ontwikkelingen en trends van
de afgelopen 25 jaar. Daarmee wordt de volledige periode bestreken sinds de start van
Vlaanderen als afzonderlijk beleidsniveau in het begin van de jaren ‘80. Een systematische
vergelijking met de situatie in andere Belgische regio’s of landen vormt niet het opzet van
deze eerste uitgave.
Met de Sociale Staat van Vlaanderen richt de Studiedienst van de Vlaamse Regering zich
naar een breed publiek van beleidsmakers, ambtenaren, onderzoekers, mensen uit het middenveld
en iedereen die een bijzondere interesse heeft voor de sociale situatie in Vlaanderen.
Daarom is extra aandacht besteed aan de toegankelijkheid en begrijpbaarheid van de
bijdragen, zonder in te binden op de wetenschappelijke degelijkheid ervan. De bijdragen
zijn relatief beperkt in omvang. Vakjargon of lange uitweidingen over gebruikte statistische
methoden of technieken worden zo veel mogelijk vermeden.
1. Focus op de leefsituatie van de individuele Vlaming
In navolging van de Sociale Staat van Nederland van het Sociaal en Cultureel Planbureau
(Bijl e.a., 2007), wordt in deze studie de sociale situatie in Vlaanderen benaderd vanuit de
leefsituatie van het individu. De leefsituatie van het individu verwijst vooreerst naar de
‘objectiveerbare’ levensomstandigheden waarin een individu zich bevindt. Hoe ‘leeft’ de
Vlaming Hoe woont hij 4 Hoe werkt hij Wat is zijn gezondheids- of inkomenssituatie
Hoe is het gesteld met het opleidingsniveau van de Vlaming Op welke manier neemt hij
deel aan het maatschappelijke leven Hoe verplaatst hij zich En hoe komt het dat de leef-
5 Opz e t e n i n h o u d