schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

nabijheid van werkgelegenheid en voorzieningen. Uiteraard geldt dit niet voor inwoners
die vervoersafhankelijk zijn (Kesteloot & Meys, 2008). De locatiekeuze van de (mobiele)
Vlaming wordt eerder bepaald door grondprijzen (De Raedt e.a., 2005). Voor dorpen
die in landbouw- en/of in natuurgebied liggen, is de hoeveelheid beschikbare bouwgrond
beperkt. Daardoor zijn de weinige bebouwbare kavels vaak erg duur worden. Zo duur
dat de jongere generatie aangezet wordt weg te trekken. Hierdoor komen de sterke sociale
netwerken – die dikwijls uit familierelaties bestaan – onder druk te staan en zou de
leefbaarheid kunnen afnemen.
Of een woondorp er al dan niet in slaagt een (nieuwe) dynamiek te creëren, hangt ook
samen met de aantrekkelijkheid van het dop. Daarmee doelen Thissen e.a. (2001) op
de natuurlandschappelijke of recreatieve waarde van het dorp, op de cultuurhistorisch
waardevolle woningvoorraad of woonomgeving en op de ‘dorpse’ identiteit. Het in stand
houden van de aantrekkelijkheid van een dorp vraagt volgens de auteurs om een nauwgezet
beleid op het gebied van de ruimtelijke ordening en de beeldkwaliteit. Te meer daar
er vandaag erg slordig met de ruimtelijke eigenheid van landelijke dorpen wordt omgesprongen.
Veel van de oorspronkelijke woningen voldoen niet aan hedendaagse comforteisen
en moeten dan ook grondig verbouwd of afgebroken worden. Deze renovaties en
nieuwbouw volgen typisch (inter)nationale trends zonder rekening te houden met de eigenheid
van het dorp. Vlaamse landelijke dorpen verliezen dan ook langzaam hun eigen
streekgebonden karakter en beginnen meer en meer op elkaar te lijken (Provincie West
Vlaanderen, 2003; Van Zeebroeck e.a., 2008) wat de dynamiek van de dorpen zou kunnen
ondermijnen. Ook al lijkt dorpsverschraling op het Vlaamse platteland vandaag niet echt
problematisch, een vooruitziend ruimtelijk beleid lijkt toch aangewezen.
Noten
1 http://www.dorpinzicht.be.
2 http://www.lemoninternet.nl.
3 De sneeuwbalmethode of ‘snowball sampling’ is een selectietechniek waarbij aan proefpersonen gevraagd
wordt om nieuwe proefpersonen te selecteren binnen hun kennissenkring (Goodman, 1961). De testgroep
groeit als het ware zoals een sneeuwbal.
Bibliografie
ADSEI - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (2001). Algemene Socio-economische Enquête
2001. http://www.statbel.fgov.be/census/localres06d_nl.asp.
Aedes (2000). Leefbaarheidsmonitor LeMon. Hilversum: Aedes
Bodd, J. & Hofman, J. (1999). Thuis in de buurt. Leefbaarheid en de behoeftenloopbaan van bewoners. http://
hbo-kennisbank.uvt.nl/cgi/fontys/show.cgifid=150.
Daniels, P., Bradshaw, M., Shaw, D. & Sidaway, J. (2005). An introduction to Human Geography. Issues for the
21 st Century. Harlow: Pearson Education.
De Raedt, B., Loorbach, D., Van Assche, J. & Van De Lindt, M. (2005). Transitiemanagement in het kader
van systeeminnovatie: de casus duurzaam wonen en bouwen. Gent: AMINAL – Ministerie van de Vlaamse
Gemeenschap.
Goodman, L.A. (1961). Snowball sampling. In: Annals of Mathematical Statistics, 32(1), 148-170.
Heylen, K., Tratsaert, K. & Winters, S. (2007). Leefbaarheid en de rol van toewijzing in de Vlaamse sociale huisvesting
(samenvatting). Brussel: Departement Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed.
Kesteloot, C. & Meys, S. (2008). Atlas van achtergestelde buurten in Vlaanderen en Brussel. Leuven: Instituut
voor Sociale en Economische Geografie, K.U. Leuven i.s.m. Steunpunten Sociale Planning.
Leidelmeijer, K. & Van Kamp, I. (2003). Kwaliteit van de leefomgeving en leefbaarheid. Naar een begrippenkader
en conceptuele inkadering. Bilthoven: RIVM.
Portaal Lokale Statistieken (2009). http://aps.vlaanderen.be/lokaal/lokale_statistieken.htm.
425 Fo c u s - Wo n e n