schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

Figuur 6.
Aandeel personen dat met minstens wekelijks contact heeft met buren en vrienden in de gemeenten van
het Vlaamse Gewest, in 2007, in %.
Platteland
Overgangsgebied
Kleinere steden
Stedelijke rand
Vrienden
Buren
Centrumsteden
Grootsteden
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
in %
Bron: SVR (2008).
2.11. Conclusie
In een aantal (plattelands)gemeenten daalt de bevolking, al daalt in geen enkele gemeente
het aantal huishoudens. Vlaanderen vergrijst, zowel op het platteland als in de rest van
Vlaanderen. Het aantal actieve ondernemingen in de dienstensector daalt in goed 1 op
10 plattelandsgemeenten. Maar ook hierin verschilt het platteland niet drastisch van de
rest van Vlaanderen. Daarnaast kent het platteland een iets lagere nettogroeiratio van de
ondernemingen en vernieuwt het economische weefsel er wat trager dan in de rest van
Vlaanderen. Tegelijkertijd ligt de werkzaamheidsgraad op het platteland iets hoger.
De cijfers geven aan dat dorpsverschraling wel degelijk bestaat in Vlaanderen. Maar inzake
verschraling volgen de plattelandsgemeenten min of meer de evolutie in de rest van
Vlaanderen. Plattelandsgemeenten nemen dus niet echt een uitzonderingspositie in. Van
een geografische concentratie van dorpsverschraling lijkt geen sprake.
Wat wel opvalt, is de relatief grote stijging van de bouwgrondprijzen op het platteland.
Het kan betekenen dat de minder bemiddelde huishoudens noodgedwongen moeten uitwijken
en de heterogeniteit van de bevolking daalt (Thissen & Droogleever Fortuijn,
1998).
Wat ook uit de cijfers blijkt, is dat ondanks het feit dat de ‘veronderstelde’ leefbaarheid in
sommige (plattelands)gemeenten daalt, de gemiddelde tevredenheid op het platteland erg
hoog ligt en het sociale leven er relatief goed uitgebouwd is. Op zoek naar een mogelijke
verklaring voor deze paradox stellen Thissen e.a. (2001) dat de traditionele indicatoren
(zoals de bevolkingsevolutie en de ontwikkeling van het voorzieningenniveau) onvoldoende
inzicht geven in de ervaren leefbaarheid van een woonomgeving en dat meer
kwalitatieve kenmerken betekenisvoller zijn. Ook Van Zeebroeck e.a. (2008) pleiten voor
meer kwalitatief onderzoek op de schaal van het dorp. Scores op gemeentelijk niveau
moeten volgens hen gerelativeerd worden omdat specifieke problemen van bepaalde doelgroepen
in kleine kernen en dorpen op gemeentelijk niveau onzichtbaar blijven.
In een poging om aan deze opmerkingen tegemoet te komen, wordt in het volgende deel,
bij de bewoners van 5 kleine verspreide landelijke dorpen gepeild naar hoe zij veranderingen
in hun leefomgeving beleven. Centraal staan de creatieve oplossingen die bewoners
hanteren om met dorpsverschraling om te gaan.
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 412