schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

eschikken en (3) deel uitmaken van een privaat huishouden. Het onderzoek is gestroomlijnd
rond een aantal thema’s met als centraal aandachtspunt ‘kwaliteit van het leven’.
Een brede waaier van topics kwam aan bod, waaronder zorgbehoeften, zorggebruik en
zorgvoorkeuren. In de loop van 2001-2002 werden - verdeeld over 100 gemeenten - 2.462
steekproefpersonen mondeling ondervraagd aan de hand van een gestructureerde vragenlijst
(Vanden Boer e.a., 2004). De steekproef is representatief voor Vlaanderen en op
gemeentelijk niveau. Voor deze bijdrage werden de 60- tot 90-jarigen geselecteerd.
3.2. Gegevensbank lokale statistieken
De Studiedienst van de Vlaamse Regering is één van de nieuwe agentschappen binnen
de Vlaamse overheid. Ze stelt momenteel 161 reeksen ‘ratio’s’ 5 en 449 reeksen ‘absolute
cijfers’ met betrekking tot verschillende beleidsdomeinen (onder andere: arbeidsmarkt,
cultuur, demografie) ter beschikking. Deze cijferreeksen, de ‘lokale statistieken’, nemen
het gemeentelijk niveau als basis. Ze kwamen tot stand naar aanleiding van het pact met
de gemeenten en het éénloketprincipe dat door de Vlaamse Regering wordt gehanteerd.
De cijfers zelf zijn afkomstig uit verschillende primaire bronnen als het Rijksregister
en de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid. Ze worden trimestrieel, halfjaarlijks of
jaarlijks geactualiseerd.
De gegevensbank lokale statistieken kwam tot stand dankzij een samenwerkingsverband
tussen de Vlaamse overheid en de lokale besturen. De Studiedienst van de Vlaamse Regering,
het Agentschap voor Binnenlands Bestuur, de Vereniging Vlaamse Provincies
en de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten maken er momenteel deel van uit
(Studiedienst Vlaamse Regering, 2008).
De gegevens uit deze gegevensbank zijn populatiegegevens, waardoor de vertekening minimaal
blijft. Voor het merendeel van de gemeentelijke indicatoren werd 2001 als richtjaar
gebruikt. Indien dit cijfer niet beschikbaar was, werd gekozen voor gegevens uit
2002 6 of 2003 7 . Aangezien deze verschillende indicatoren doorheen de tijd in principe
relatief constant zijn, zou dit verschil in jaartal maar voor een minimale vertekening
mogen zorgen.
4. Operationalisering
Zowel informeel als formeel zorggebruik worden in brede zin geoperationaliseerd. ‘Informele
hulp’ verwijst naar niet-professionele hulp die men ontvangt van verwanten
(echtgenoot(ote)/partner, verticale en collaterale relaties) en niet-verwanten (buren,
vrienden en kennissen, andere personen). ‘Formele hulp’ verwijst naar het gebruik van
professionele diensten en voorzieningen (inclusief privékrachten zoals bijvoorbeeld traiteur,
zelfstandig verpleegster).
Voor de analyse worden de antwoordcategorieën gedichotomiseerd: krijgt (in)formele
hulp/krijgt geen (in)formele hulp. Wel of geen (in)formele hulp wordt afgeleid uit de antwoorden
op de vraag wie meestal de activiteit verricht bij 17 huishoudelijke activiteiten
(bijvoorbeeld zwaar huishoudelijk werk, wassen en strijken, warm maal klaarmaken),
persoonsverzorgende activiteiten (bijvoorbeeld zich aankleden en schoenen aantrekken,
de dagelijkse wasbeurt) en ‘bijzondere’ activiteiten (bijvoorbeeld financiële verrichtingen,
medicamenten klaarzetten). Indien de activiteit meestal niet zelf wordt uitgevoerd, konden
maximaal 3 hulpverleningsbronnen worden aangeduid.
387 Fo c u s - Ge zo n d h e i d