schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

(2001) stelt dat vooral vroegtijdige schoolverlaters het slachtoffer zullen zijn van deze evolutie:
zij ondervinden immers een sterkere mate van concurrentie op de arbeidsmarkt, wat
tot een lager inkomenspeil voor deze groep zal leiden. Borjas schat dat bijna de helft van
de inkomensdaling in de VS tussen 1980 en 1995 aan de invloed van immigratie kan toegeschreven
worden. Aangezien een groot deel van de migranten in de VS na de jaren 1980
ongeschoold waren, hebben zij onvermijdelijk voor een toename gezorgd van het aanbod
vroegtijdige schoolverlaters en bijgevolg voor een vermindering van hun loonpeil, omdat de
vraag naar dit soort werknemers niet in dezelfde mate toenam. Deze onverwachte toename
van het aantal ongeschoolde werknemers heeft ook voor werkloosheid gezorgd bij deze bevolkingsgroep
omdat de vraag naar laaggeschoolde arbeidskrachten niet in dezelfde mate
is toegenomen. Bovendien kan aangevoerd worden dat het verminderende loonpeil van de
bevolking met een lager inkomen de inkomensongelijkheid in een land kan versterken: het
zijn immers vooral de laagopgeleiden (met een laag inkomensniveau) die het slachtoffer
zijn van deze toegenomen concurrentie, terwijl de hoogopgeleiden hun inkomen verder zien
blijven stijgen. Het netto-resultaat is dan ook dat de totale inkomensongelijkheid in een
samenleving zal stijgen door deze evolutie (Borjas, 1999, 2005). Grossman (1982) bevestigt
de stelling van Borjas als hij aantoont dat migratie leidt tot een daling van de netto-lonen
onder autochtone werknemers in de Verenigde Staten. LaLonde & Topel (1991) breiden
het onderzoek nog verder uit: zij tonen aan dat ook onder etnische minderheden zelf de
instroom van nieuwe arbeidsmigranten een negatieve invloed heeft op de loonvorming.
De stelling van Borjas heeft echter ook heel wat kritiek gekregen in het empirisch onderzoek.
Vooral Card (1990, 2001, 2005) stelt dat de impact van immigratie op het gemiddelde
inkomensniveau over het algemeen bijzonder gering, zoniet onbestaande is. Ook het onderzoek
van Dustmann e.a. (2005) en Manacorda e.a. (2006) slaagde er niet in een vergelijkbaar
effect aan te tonen.
Het onderzoek naar de invloed van immigratie op inkomensniveaus en inkomensongelijkheid
is technisch ook relatief moeilijk. Het is immers noodzakelijk de verschuivingen in de
ex-ante en ex-post niveaus van lonen en tewerkstelling te bestuderen. Meestal wordt beweerd
dat migratie een negatieve invloed heeft op het loonpeil van de autochtone bevolking
omdat de nieuwkomers het arbeidsaanbod doen toenemen. Hetzelfde soort studies voor
de Europese Unie is evenwel nog heel zeldzaam. Hoogstens blijkt uit eerder onderzoek
voor Frankrijk (Hunt, 1992) en voor Duitsland (De New & Zimmermann, 1993) dat de
aankomst van immigranten een licht negatief effect zou kunnen hebben voor sommige economische
sectoren, maar van een veralgemeend verband is zeker geen sprake. Het is in elk
geval duidelijk dat de onderzoeksresultaten voor de Verenigde Staten niet zomaar mogen
overgezet worden op een Europese context, al was het maar doordat binnen de Europese
Unie een sterkere bescherming geldt van de minimumlonen.
De stelling van Borjas lijkt op het eerste gezicht moeilijk te rijmen met recent onderzoek
van Hooghe e.a. (2008) waaruit blijkt dat immigratie vooral kan worden beschouwd als
een reactie op tekorten op de arbeidsmarkt. Op basis van een grootschalige vergelijking
van immigratiestromen, zoals die door de Organisatie voor Economische Samenwerking
en Ontwikkeling (OESO) werden gedocumenteerd, komt deze studie tot de conclusie dat
werkloosheidsniveaus een belangrijke voorspellende factor zijn voor de aantrekkelijkheid
van een land voor immigranten. Vooral landen met een tekort aan arbeidskrachten blijken
immigranten aan te trekken, terwijl het omgekeerde geldt voor landen met relatief hoge
niveaus van werkloosheid. Als in een land de werkloosheid toeneemt, hebben migranten
minder reden om zich in dat land te vestigen.
365 Fo c u s - In ko m e n