schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

derschat mag worden (De Fraine e.a., 2003). Ook met betrekking tot de volwasseneneducatie
kunnen we stellen dat er een belangrijke rol is weggelegd voor het stimuleren van de
vraag via de onderwijsinstellingen. Door beter in te spelen op de noden en behoeften van
de burgers moet het mogelijk zijn drempels te verlagen. Voorbeelden hiervan zijn het aanbieden
van een modulaire structuur zodat een opleiding in kleinere stapjes doorlopen kan
worden en het verlenen van vrijstellingen op basis van reeds behaalde diploma’s of elders
opgedane kennis en vaardigheden. Ook het beperken van de studiekosten, het aanbieden
van werkvormen aangepast aan het beginniveau van de deelnemers en het aanbieden van
ondersteunende diensten zoals bijvoorbeeld een internetklas of een dienst voor studieadvies
kunnen ervoor zorgen dat kansengroepen hun participatie verhogen. We mogen ook
niet vergeten dat bepaalde kenmerken van de volwasseneneducatie grotendeels bepaald
worden door de heersende beleidslijnen in een land. Toelatingsvoorwaarden, de hoogte
van het inschrijfgeld, de inhoud van de leerplannen en de finaliteit van de opleidingen zijn
in vele Europese landen wettelijk vastgesteld (Rubenson, ter perse). Ook de wisselwerking
tussen de structuur van de opleidingsmarkt en de arbeidsmarkt kan het educatieve
gebeuren sterk mee bepalen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat landen die eenzelfde
sociale, culturele, economische en politieke achtergrond delen ook erg gelijkend zijn met
betrekking tot de participatiecijfers aan levenslang leren.
Kortom, deze bijdrage bevestigt meermaals dat deelname aan educatieve activiteiten
voornamelijk is weggelegd voor mensen die al een zekere positie in het maatschappelijk
leven bereikt hebben. Inzichten vergaren in factoren die deze ongelijke participatie verder
kunnen minimaliseren, ook rekening houdende met de kenmerken van de onderwijsinstellingen
en de institutionele en beleidscontext is een belangrijke onderzoekslijn die in
de zeer nabije toekomst verder aangeboord moet en zal worden.
Noten
1 Merk op dat levenslang leren ook gezien wordt als het leren in alle levensstadia, dus met inbegrip van het
initieel onderwijs.
2 Naast Vlaanderen participeren ook Bulgarije, Engeland, Estland, Hongarije, Ierland, Litouwen, Noorwegen,
Oostenrijk, Rusland, Schotland, Slovenië en Tsjechië.
3 De gegevens werden verzameld door middel van een gesloten vragenlijst. Voor de laagste niveaus werd
deze lijst door middel van face-to-face interviews ingevuld, voor de 2 volgende onderwijsniveaus werden
de vragenlijsten individueel ingevuld in een klaslokaal met de aanwezigheid van een interviewer die kon
helpen waar nodig. Volwassen cursisten aan de hogescholen en de universiteiten vulden de vragenlijst
individueel in en stuurden deze terug met de post.
4 De afweging van het aantal dimensies hebben we gebaseerd op de statistische literatuur die voorschrijft
dat componenten best een eigenwaarde hebben groter dan 1, dat elke component minstens 10% variantie
moet verklaren, dat componenten eenduidig interpreteerbaar moeten zijn en dat componentladingen ten
minste 0,40 moeten bedragen (Mortelmans & Dehertogh, 2007).
Bibliografie
Allingham, M. (2002). Choice theory: a very short introduction. Oxford: Oxford University Press.
Becker, G. (1964). Human capital. New York: NBER.
Bélanger, P. (1997). New patterns of adult learning: a six-country comparative study. New York: Pergamon
Press.
Blais, J.G., Duquette, A. & Painchaud, G. (1989). Deterrents to women’s participation in work-related educational
activities. In: Adult Education Quarterly, 39 (4), 224-234.
Boshier, R.W. (1991). Psychometric properties of the education participation scale. In: Adult Education Quarterly,
41 (3), 150-167.
Bourdieu, P. (1979). La distinction. Critique sociale du jugement. Paris: Minuit.
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 332