schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

studiegebieden zoals Nederlands Tweede Taal, Nederlands moedertaal, rekenen, informatie-
en communicatietechnologie. Nederlands Tweede Taal vormt veruit het populairste
studiegebied (Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming, 2008).
Begeleid Individueel Studeren (B.I.S.) was de dienst afstandsonderwijs van het Vlaams
Ministerie van Onderwijs en Vorming. Begin 2007 werd aangekondigd dat B.I.S. afgebouwd
zou worden en dat de rol van het afstandsonderwijs in de toekomst verder opgenomen
zou worden door de Centra voor Volwassenenonderwijs, hoewel dit momenteel
nog niet volledig geïmplementeerd is. Tijdens het jaar 2007 waren 13.688 volwassenen ingeschreven
voor een cursus. Het populairste studiegebied was talen (44,3%) gevolgd door
informatica (15,0%) en techniek (10,0%). Momenteel kunnen enkel cursisten die zich willen
voorbereiden op examens van de Examencommissie van de Vlaamse Gemeenschap
alsook gedetineerden nog gebruik maken van een aanbod via afstandsonderwijs.
2. Status questionis
2.1. Wie neemt deel Profielen van cursisten
Het is bekend dat de participatie aan levenslang leren ongelijk gespreid is over de bevolking.
Profielbeschrijvingen gebaseerd op empirisch wetenschappelijk onderzoek of
gegenereerd uit databanken zoals de Enquête naar Arbeidskrachten tonen ons dat hogeropgeleiden,
werkenden en jongeren oververtegenwoordigd zijn ten opzichte van de
algemene populatie. Zoals in het initieel onderwijs zijn er ook in de volwasseneneducatie
ongelijke kansen, die deels te maken hebben met ongelijkheden in sociaal en cultureel
kapitaal (Bourdieu, 1979). De kans om sociaal en cultureel kapitaal te kunnen verhogen
wordt volgens Bourdieu bepaald door iemands habitus, wat beschouwd kan worden als
de heersende normen, waarden, denk- en handelswijzen waarin iemand opgroeit. Kinderen
die opgroeien in de lagere sociale klassen zijn weinig vertrouwd met de sociale, culturele
en economische gebruiken van de hogere klassen waardoor het voor hen moeilijker
is om door te stoten tot de bovenlaag van de samenleving. Levenskansen worden met
andere woorden al voor een groot deel bepaald van bij de geboorte, door het aanwezige
kapitaal bij de ouders en andere gezinsleden. Het nastreven van deze opwaartse mobiliteit
is een belangrijk thema binnen de onderwijssociologie. Deelname aan volwasseneneducatie
zou beschouwd kunnen worden als een middel hiertoe, maar een beschrijving
van socio-demografische, socio-economische en socio-culturele profielen geeft ons eerder
een ongelijk beeld.
Socio-demografische profielen tonen een oververtegenwoordiging van vrouwen, maar
duiden eveneens op verschillende motieven naar geslacht. Mannen participeren meer
omwille van jobgerelateerde redenen, vrouwen meer omwille van vrijetijdsgerelateerde
redenen. Ook tussen jongeren en ouderen vinden we gelijkaardige onderzoeksbevindingen
terug. Jongeren zijn in de meerderheid en nemen meer deel om hun kansen op de
arbeidsmarkt te vergroten of te behouden.
Op socio-economisch vlak halen we de aan elkaar verwante Rational Choice Theory
en Human Capital Theory aan (Becker, 1964; Allingham, 2002) Volgens deze stromingen
nemen individuen deel aan een vorm van levenslang leren om bepaalde voordelen te
bekomen, maar met als voorwaarde dat de investeringen niet al te zwaar hoeven doorwegen.
Groepen die minder participeren aan levenslang leren hebben ofwel hogere kos-
319 Fo c u s - On d e r w i j s