schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

tegenover staan 14% van de huishoudens die niet (kunnen/willen) beschikken over een
auto; dit aandeel autoloze huishoudens ligt in de stedelijke gebieden nog hoger.
Ook rijbewijsbezit mag een evidentie lijken, het is het niet. Vrouwen hebben – ook in de
jongere leeftijdsklassen – steeds een lager rijbewijsbezit dan mannen, en bij de oudere
vrouwen heeft slechts 1 op 3 een rijbewijs.
Verplaatsen doen we niet altijd en overal. Gemiddeld per dag verplaatst één Vlaming
op 5 zich niet. Toch legt een Vlaming gemiddeld 2,8 verplaatsingen af per dag en daarbij
wordt er gemiddeld 32,7 km afgemaald. In het weekend leggen Vlamingen evenveel
verplaatsingen af als op weekdagen, alleen zijn de verplaatsingen meer verspreid over
de dag. Vrouwen, ouderen en mensen met een laag inkomen verplaatsen zich per dag
minder en leggen minder kilometers af. Daarnaast blijkt ook dat woonplaatskeuze een
bepalende factor is in het verplaatsingspatroon van de Vlaming.
Mobiliteit kan nooit los gezien worden van toegankelijkheid. Daarbij gaat het zowel om
toegang tot het globale vervoerssysteem als tot individuele en collectieve vervoermiddelen.
Het autobezit en fietsbezit in Vlaanderen zijn hoog. Kostprijs is hierbij een belangrijk
element, maar daartegenover staat dat het aandeel van 13% in het huishoudbudget dat de
Vlaamse huishoudens aan vervoer besteden de laatste 10 jaar niet gewijzigd is. De toegang
tot collectief vervoer in Vlaanderen is behoorlijk goed. Gemiddeld genomen wonen
Vlamingen op een redelijke afstand van openbare vervoerhaltes. Maar ook hier maakt
de ruimtelijke context een belangrijk sociaal onderscheid: wie niet in een centrumgebied
woont en geen auto ter beschikking heeft, ondervindt grote moeilijkheden om gebruik
te maken van dit openbaar vervoer. Over de kwaliteit van de voorzieningen in zijn buurt
(straten, fietspaden, voetpaden en openbaar vervoer) is de Vlaming tevreden.
Toegankelijkheid is één aspect van mobiliteit, bereikbaarheid een ander. Globaal genomen
is de bereikbaarheid in Vlaanderen toegenomen. Daartegenover staat dat voor het
woon-werkverkeer met de auto tijdens de spits, in economische kerngebieden, de bereikbaarheid
is afgenomen. Bovendien bestaan er belangrijke ruimtelijke variaties in het aanbod
aan jobs en diensten en dus in de afhankelijkheid van vervoer.
Huishoudens bezitten steeds vaker een auto en ook het aantal auto’s in de huishoudens
neemt toe. Ook het openbaar vervoer kent de laatste jaren een duidelijke stijging van het
aantal reizigers en het aantal afgelegde kilometers.
Naast congestie en verminderde bereikbaarheid heeft mobiliteit ook nog andere negatieve
gevolgen. Zo hebben heel wat Vlamingen last van geluid, licht en geur afkomstig van
verkeer, wat een grote invloed heeft op de leefbaarheid en de gezondheid van de Vlaming.
Ook het ruimtebeslag door het toenemend aantal auto’s is een negatief element.
De nieuwe generatie voertuigen wordt steeds zuiniger en stoot minder schadelijke stoffen
uit. Toch wordt het positieve effect van deze evolutie teniet gedaan door de absolute
stijging van de mobiliteit.
Daarnaast is ook verkeersonveiligheid een negatief effect van mobiliteit met grote impact
op de maatschappij, in hoofdzaak omdat slachtoffers vooral vallen in de jongere leeftijdsklassen.
Autobestuurders en –passagiers vormen het grootste aandeel van de ernstige
slachtoffers. Het risico op een ongeval is evenwel het grootst voor motorrijders en bromfietsers.
Sinds 1970 daalt het aantal slachtoffers van verkeersongevallen en dit vooral
door verschillende beleidsmaatregelen. Vlamingen zijn zich voldoende bewust van de
309 Al ge m e e n - Mo b i l i t e i t