schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

en dus meer pendelverkeer genereert, kan ook de overconcentratie van gespecialiseerde
functies leiden tot het genereren van grote verkeersvolumes. Bovendien vindt de ruimtelijke
uitspreiding van interacties ook vaker plaats op internationaal niveau. Internationale
contacten, migratie en de daaruit volgende langeafstandsrelaties, bijvoorbeeld in
familieverband, leiden tot een bijkomende vraag naar langeafstandsverkeer.
De revolutie op het vlak van informatie- en communicatietechnologie heeft het begrip
‘bereikbaarheid’ nog verruimd. Hoewel het gebruik van internet en mobiele telefonie
in essentie op het zelfde concept gestoeld is als de klassieke telefonie, namelijk interactie
op afstand, zijn de communicatiemogelijkheden hierdoor toch in belangrijke mate
verruimd. Dat betekent dat interactie die tot stand komt zonder dat men zich hoeft te
verplaatsen vanzelfsprekender is dan vroeger. Voor groepen die een beperktere toegang
hebben tot het vervoersysteem dan gemiddeld (jongeren, ouderen, niet-automobilisten,
bewoners van meer afgelegen regio’s) betekent dit meer mogelijkheid tot participatie. We
mogen echter de digitale kloof niet uit het oog verliezen. Minder mobiele groepen die
slechts in beperkte mate toegang hebben tot informatietechnologie zijn in die zin wellicht
het meest benadeeld. Informatie- en communicatietechnologie moet vooral gezien
worden als complementair aan fysieke verplaatsingen. Er bestaan voorlopig geen aanwijzingen
dat deze technologie tot een substitutie van verplaatsingen zou leiden (zie onder
meer Rietveld, 2000).
Hierboven werd al melding gemaakt van het toenemende wagenbezit. Door massaproductie
is de auto een gedemocratiseerd product geworden. Het aantal wagens per persoon
neemt in een nog sneller tempo toe dan het aantal wagens per gezin, dit omwille van de
gezinsverdunning. Er bestaat een sterk verband tussen autobezit en autogebruik: wie een
wagen ter beschikking heeft zal slechts in uitzonderlijke gevallen toch voor een ander
vervoermiddel opteren.
Een nieuw fenomeen dat hoofdzakelijk in de stedelijke gebieden voorkomt, is het deelautosysteem.
Zowel de commerciële variant (Cambio) als particuliere systemen zijn in
opmars en vullen hiermee een niche in de stedelijke vervoersmarkt op. Het systeem wordt
hoofdzakelijk gebruikt door mensen die geen auto nodig hebben om op het werk te geraken,
en door gezinnen die slechts af en toe een tweede wagen nodig hebben.
Het aantal met het openbaar vervoer afgelegde kilometers zit duidelijk in de lift. Het
verhogen van het aantal bus-, tram- en treinlijnen, het invoeren van vraaggestuurd openbaar
vervoer (belbus), het opwaarderen van het comfort van rollend materieel, stations
en haltes en het verlagen van de ritprijzen op basis van een doelgroepenbeleid vormen
de belangrijkste beleidsgestuurde oorzaken. Dat de omvangrijke budgetten die hiervoor
noodzakelijk zijn uit belastinggeld worden geput, past binnen het concept van welvaartsherverdeling.
Het globale aantal reizigers van het openbaar vervoer (spoorverkeer, stadsverkeer
en regionaal verkeer samen) neemt systematisch toe sinds het keerpunt, dat zich
rond 1986 situeert. In de jaren ‘90 vervoerde de Vlaamse Vervoermaatschappij (De Lijn)
zowat 220 miljoen klanten, in 2007 lag dit aantal met 462,8 miljoen ruim dubbel zo hoog.
Ook de spoorwegen boerden goed in deze periode. Over de periode 1999-2007 noteerde
de NMBS een toename van het aantal reizigers met 45%.
De wellicht meest dynamische sector in het personenvervoer is de luchtvaart (Derudder
& Witlox, 2008). Ondanks het failliet van Sabena in 2001 volgt het luchtverkeer de
wereldwijd stijgende trend. In 2007 werden in België 7,9% meer vliegtuigreizigers geno-
301 Al ge m e e n - Mo b i l i t e i t