schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

ondanks de congestie nog steeds het meest mensen, jobs en diensten op een korte reistijd
van elkaar te vinden zijn.
Figuur Figuur 13. 13 Verliesuren op het hoofdwegennet in het Vlaamse Gewest, 2001-2008, in %.
12
10
% verliesuren
8
6
4
2
0
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
regio Brussel regio Antwerpen exclusief R1 rest van Vlaams Gewest
Bron: SVR (2008c).
Voor mensen die niet met de auto rijden, is de bereikbaarheid de laatste jaren toegenomen.
Dat is te danken aan de systematische inspanningen voor het verbeteren van het
openbaar vervoer, zowel op het vlak van het aanbod als op vlak van betaalbaarheid.
Dankzij de introductie van het vraaggestuurde openbaar vervoer (belbus) is de invloed
wellicht het grootst op het platteland. Ook de verbetering van de objectieve en subjectieve
veiligheid van fiets- en voetgangersinfrastructuur heeft bijgedragen tot het vergroten van
de bereikbaarheid voor zachte weggebruikers.
Ook op macroniveau is de bereikbaarheid van Vlaanderen in het algemeen toegenomen.
Dit heeft voornamelijk te maken met de democratisering van het luchtverkeer en de uitbouw
van het HST-netwerk (Witlox, 2001). Het aantal Vlamingen dat verre bestemmingen
uitkiest om op vakantie te gaan, stijgt exponentieel. Relaties met familie en vrienden
die ver van huis wonen worden gemakkelijker onderhouden. Studenten volgen vaker een
deel van hun opleiding in het buitenland. Door de gedaalde kost is het langeafstandsverkeer
niet langer een privilege van zakenreizigers, en daarmee is de bereikbaarheid van de
wereld voor de gemiddelde Vlaming in belangrijke mate toegenomen.
De in het algemeen toenemende bereikbaarheid wijzigt echter ook de randvoorwaarden
binnen dewelke het verplaatsingsgedrag van de Vlaming tot stand komt. Hogere snelheden
en een betere bereikbaarheid werken een ruimtelijke spreiding van sommige functies
(in het bijzonder de woonfunctie) in de hand, terwijl andere functies net een neiging tot
overconcentratie vertonen (bijvoorbeeld kantoren). De suburbanisatiegolf die zich in vele
regio’s richtte op de op- en afrittencomplexen van autosnelwegen in het landelijk gebied
lijkt te stabiliseren sinds het ontstaan van de structurele files. Toch wordt nog elk jaar bijkomende
grond, verspreid over heel Vlaanderen, ingenomen door nieuwe woningen. Gespecialiseerde
functies concentreren zich dan weer vaker dan vroeger op knooppunten
met een zeer hoge bereikbaarheid op een ander schaalniveau: Brussel, Antwerpen en de
nationale luchthaven. Terwijl de suburbanisatie van het wonen grotere pendelafstanden
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 300