schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

verenigingen afzonderlijk, dan is er geen verschil voor de sportverenigingen, de sociale
bewegingen, de culturele verenigingen, de religieuze verenigingen en de helpende verenigingen.
In de andere soorten verenigingen zijn de mensen met kinderen duidelijk oververtegenwoordigd.
Het gaat dan om de vrijetijdsverenigingen, de sociopolitieke verenigingen
en de wijk- en buurtverenigingen. In de jongerenverenigingen zijn, uiteraard, de
respondenten zonder kinderen oververtegenwoordigd. Dit geldt voor zowel de periode
voor als na het jaar 2000.
4.2.7. Afname van religieuze betrokkenheid
Ook de factor levensbeschouwing is van belang. Leden van een kerkgenootschap zouden
vaker participeren in het verenigingsleven. Doordat gelovigen op geregelde basis deelnemen
aan collectieve rituelen, zullen ze niet alleen gesterkt worden in hun geloofsovertuiging,
maar zullen ze ook in sterkere mate een wij-identiteit ontwikkelen die aanleiding
kan geven tot vormen van samenwerking (de Hart & Dekker, 1999; Elchardus e.a., 2001;
Dekker & de Hart, 2001).
Als we alle verenigingen samen bekijken, stellen we vast dat vooral de kerngelovigen en
in iets mindere mate de onregelmatig praktiserende katholieken en christelijken vaker
participeren dan de andere levensbeschouwelijke zelfplaatsingen (tabel 19). Er zijn echter
wel verschillen naar het soort engagement. In de sportverenigingen zijn de gelovigen (zowel
katholieke of christelijke kerngelovigen als andersgelovigen) ondervertegenwoordigd
terwijl in de andere verenigingen de gelovigen (randkerkelijke, onregelmatig praktiserend
en kerngelovige katholieken, andersgelovigen) en de vrijzinnigen duidelijk oververtegenwoordigd
zijn in vergelijking met de ongelovigen en onverschilligen. De vrijzinnigen zijn
oververtegenwoordigd in de sociale bewegingen, de sociopolitieke verenigingen en in iets
mindere mate in de culturele verenigingen. De onregelmatig praktiserende katholieken
en christelijken en de kerngelovigen zijn sterk vertegenwoordigd in de culturele verenigingen,
de vrijetijdsverenigingen, de sociopolitieke verenigingen, de helpende verenigingen,
de sociale bewegingen en de wijk- en buurtverenigingen maar uiteraard vooral in de
religieuze verenigingen. Ook de andersgelovigen zijn oververtegenwoordigd in de religieuze
verenigingen.
Over de bestudeerde periode hebben er zich verschuivingen voorgedaan naar levensbeschouwelijke
zelfplaatsing. Zo is het aantal kerngelovigen en onregelmatig praktiserende
katholieken of christelijken (met feestdagen of maandelijks naar de kerk) respectievelijk
met 5 en 8 procentpunten afgenomen ten voordele van het aantal randkerkelijken
(nooit tot zelden naar de kerk) (toename van 15 procentpunten) en de andersgelovigen
(een toename van 2 procentpunten). Hoewel het aantal onregelmatig praktiserende en
kerngelovigen is afgenomen over de tijd, is de levensbeschouwelijke onverschilligheid niet
toegenomen. Dit kan verklaren waarom de bezorgdheid over dalende participatieniveaus
tengevolge van een dalende levensbeschouwelijke betrokkenheid ongegrond is. Het zijn
immers vooral de levensbeschouwelijk onverschilligen die weinig participeren.
De invloed van religie op het lidmaatschap van verenigingen in het algemeen en voor
vrijetijdsverenigingen in het bijzonder, blijkt te verschillen naargelang het meetpunt. Na
2000 is de participatie van de randkerkelijken, onregelmatig praktiserende katholieken
en vrijzinnigen toegenomen. Deze van de kerngelovige katholieken en andersgelovigen
daarentegen is lichtjes afgenomen. Het participatieverschil tussen de kerngelovigen en
de andere gelovigen of levensbeschouwelijk geëngageerden is dus met de tijd kleiner geworden.
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 270