schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

Figuur 1. Evolutie actief en/of bestuurslidmaatschap van verenigingen in Vlaanderen, periode 1991-2007, in %.
70
60
50
in %
40
30
20
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
SCV TOR/Welzijn Recreatief Vlaanderen ISPO
Bron: SCV-survey, TOR-survey, Welzijnssurvey, survey Recreatief Vlaanderen, ISPO-survey.
Het eerste wat opvalt in figuur 1, waarin de actieve en de bestuurslidmaatschappen worden
bekeken, zijn de fluctuaties. Deze kunnen afhankelijk zijn van steekproeffluctuaties
maar ook van de manier van operationaliseren. 4 Zo werd in het ISPO-onderzoek participatie
bevraagd op basis van een enkelvoudige vraag: ‘Bent u actief lid Ja/nee. En zo ja,
van welk soort vereniging (voor drie verenigingen)’. In de surveys naar Sociaal-Culturele
Verschuivingen (SCV) van de Studiedienst van de Vlaamse Regering (1996 tot 2007), het
TOR-onderzoek van 1998 en Recreatief Vlaanderen van 2004 daarentegen, werd een lijst
met verenigingen voorgelegd waarop men kon antwoorden of men ‘geen lid’, ‘vroeger lid’,
90
‘passief’, ‘actief ’ of ‘bestuurslid’ is. Zo’n vraagsteling biedt een betere geheugensteun aan
de respondent en geeft daarom systematisch hogere en hoogstwaarschijnlijk betrouwbaarder
participatiecijfers.
80
70
In tegenstelling tot de vaak gehoorde onheilsberichten over dalende lidmaatschapscijfers,
60 geven de cijfers (figuur 1) geen indicatie van een afname van het actief lidmaatschap
van verenigingen. Omdat een evolutie jaar na jaar sterk onderhevig is aan steekproeffluctuaties,
50 de fouten van verschillende steekproeven elkaar kunnen uitbalanceren en we
een uitspraak willen doen over de evolutie van het actieve lidmaatschap, splitsen we de
hele 40 periode op in twee delen: de periode voor het jaar 2000 en de periode vanaf het jaar
2000. We doen dit voor de SCV-bevragingen, de TOR-surveys en de ISPO-bevragingen
apart, 30 om de resultaten van verschillende methoden van bevraging niet te mengen (zie
figuur 2), hoewel de bevragingsmethode in de SCV- en de TOR-survey van 1998 sterk op
elkaar gelijkt.
SCV TOR EVS Vlaanderen EVS Belgie
Als we de jaren ‘ 90 (1991-1999) vergelijken met de jaren na de eeuwwisseling (2000-2007)
stellen we, afhankelijk van de bevraging, twee maal een significante toename vast (SCV
en TOR), één maal een niet significante afname of stabiliteit (ISPO) (tabel 10). Op basis
van de SCV-surveys is er een lichte toename van 49% voor het jaar 2000 naar 52% na het
jaar 2000. De stijging is meer uitgesproken in de TOR- en Recreatief Vlaanderensurveys
waar we een toename vaststellen van 50% in 1998 naar 65% in 2006. Volgens de ISPObevragingen
zou er een lichte, niet betekenisvolle daling zijn van 39% voor de eeuwwis-
in %
1981
1983
1985
1987
1989
1991
1996
1998
2000
2002
2004
2006
247 Al ge m e e n - So c i a l e p a rt i c i p a t i e