schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

Inzake woonzekerheid zijn we uitgegaan van een enge definitie, namelijk het louter kunnen
blijven wonen in een woning. We stellen vast dat in de eigendomssector en de sociale
huursector de woonzekerheid nauwelijks wordt bedreigd en dus groot is. Dit is veel
minder het geval in de private huursector. Dit heeft 3 dimensies. In de eerste plaats is
de woonzekerheid bedreigd omdat een wettelijk contract maar 9 jaar loopt. Daarnaast
speelt ook het gegeven dat de wet de mogelijkheid open laat om kortlopende contracten
af te sluiten (wat in ongeveer de helft van de gevallen ook gebeurt). En ten slotte speelt
ook het zwakke sociaaleconomische profiel van de huurders wat hen ook inzake woonzekerheid
kwetsbaar lijkt te maken.
Op basis van deze bevindingen, is het weinig verwonderlijk dat Vlaamse huishoudens
zeer tevreden zijn met hun woonsituatie. In de Woonsurvey 2005 antwoordde 93% van de
respondenten tevreden of zeer tevreden te zijn over de woning, slechts 2% is ontevreden
of zeer ontevreden. Voor de beoordeling van de woonomgeving zijn de cijfers gelijkaardig.
De resultaten van de ‘Sociaal-Culturele Verschuivingen’-survey van de Studiedienst
van de Vlaamse Regering liggen in dezelfde lijn. Volgens deze gegevens was in 2005 93,3%
van de Vlamingen tevreden tot zeer tevreden over de woning. Dit aandeel is de laatste
jaren zelfs toegenomen tot 96,0% in 2008.
Bij dergelijk tevredenheidsonderzoek kan men zich echter afvragen wat men juist meet.
Wordt wel degelijk de tevredenheid van de Vlaming met de woning gemeten of is de Vlaming
gewoon een tevreden burger Of heeft hij zijn verwachtingen misschien bijgesteld
in functie van wat realistisch is Dat er vaak een tegenstelling is tussen de objectieve situatie
en de perceptie van deze situatie blijkt bijvoorbeeld uit woonwensenonderzoek bij
ouderen. Ondanks de minder goede woonkwaliteit dan bij andere leeftijdsgroepen, ligt
bij ouderen de tevredenheid het hoogst. Pauwels & Vanden Boer (2004) menen dat dit het
gevolg kan zijn van een ‘belevingsaanpassing’, waarbij ouderen de tekorten aanvaarden
omdat ze toch niet te kiezen hebben.
Uit dit alles het besluit trekken dat het recht op behoorlijk en betaalbaar wonen in Vlaanderen
voor iedereen is verzekerd, zou echter een verkeerde conclusie zijn. Zo blijkt allereerst
een scherpe en toenemende tegenstelling te bestaan tussen de eigendomsmarkt
en de huurmarkt, waarbij de problemen een stuk groter zijn op de huurmarkt. Binnen
beide markten is er bovendien een duidelijke relatie tussen de socio-economische situatie
van de huishoudens en de omvang van de problemen. Wie een laag inkomen heeft,
laaggeschoold is, alleenstaand is, alleenstaande ouder is of van een vervangingsinkomen
leeft, heeft het een pak lastiger dan de doorsnee Vlaming. Een specifieke problematiek
is te vinden bij ouderen. Bij deze groep ligt het aandeel eigenaars nog hoger dan bij de
rest van de bevolking. Maar met het ouder worden is ook hun woning verouderd. Daarbij
voeren ouderen minder renovatiewerken uit aan hun woning dan andere generaties.
Omdat hun woning is afbetaald, zijn er bij deze groep weinig of geen betaalbaarheidsproblemen,
maar is het kwaliteitsprobleem dus groter. Oudere huurders daarentegen staan
doorgaans in een extra zwakke situatie. Ze betalen een groot deel van hun inkomen aan
huur.
Tot slot gaan we nog even terug naar de stellingen die aan het begin van deze bijdragen
werden geformuleerd. Kunnen ze worden gehandhaafd Verdienen ze te worden genuanceerd
Of aangesterkt
De eerste stelling had betrekking op het feit dat er een krapte is op de Vlaamse woningmarkt
als gevolg van de historische keuzen die het beleid in België en Vlaanderen heeft
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 230