schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

mensen met jobinstabiliteit of alleenwonenden - een te strakke contractuele inperking
van de contractuele vrijheid de nodige flexibiliteit belemmert omdat ze soms snel van
woning moeten kunnen veranderen. Het is tevens zo dat de betekenis van woonzekerheid
sterk verschilt naargelang het woningmarktsegment, met enerzijds de gedachte dat eigenwoningbezit
het meest de woonzekerheid biedt en anderzijds dat de private huursector
het minst woonzeker is.
Vertrekkend van de componenten van het recht op wonen is woonzekerheid ‘de mogelijkheid
om in de woning te blijven wonen, zolang de bewoner het wenst’. Volgens Hubeau
& Vande Lanotte (1988) is dit een reductionistische kijk op de woonzekerheidsproblematiek.
Er stellen zich in hun ogen ook andere problemen die een rechtstreekse invloed op
woonzekerheid hebben. Op groeps-, wijk- en buurtniveau verwijzen ze naar de sociaalruimtelijke
segregatie die in de steden bestaat en vooral het geconcentreerd wonen van
bepaalde zwakke groepen (inzonderheid vreemdelingen) in verpauperde woningen. Deze
conditie leidt in de ogen van Hubeau & Vande Lanotte tot een drang om te verhuizen,
een drang om te vluchten uit de secundaire (laagwaardige) huurmarkt, of tot ‘het omgekeerde
van een streven naar woonzekerheid’.
Genoemde auteurs vinden ook dat louter kijken naar ‘het kunnen blijven’ wonen vanuit
het perspectief van de individuele bewoner problemen stelt. Vertrekkend van de vaststelling
dat heel wat woningen noch inzake kwaliteit noch inzake betaalbaarheid voldoen
om de woonbehoeften te bevredigen, vinden Hubeau & Vande Lanotte dat het recht om
ergens te mogen blijven wonen pas zinvol kan heten als er zo’n goede en betaalbare woning
wordt gevonden.
Deze brede kijk op woonzekerheid impliceert dat een huishouden of persoon pas woonzeker
is als aan alle criteria – contractueel zeker én goede kwaliteit én betaalbaar – is
voldaan. 13 Daar deze tekst geen exercitie van woonzekerheid is, beperken we ons in wat
volgt tot de enge omschrijving van het louter kunnen blijven wonen.
Het Belgische en Vlaamse beleid zendt ter zake tegengestelde signalen uit. Vertrekken
we van de Vlaamse Wooncode dan lijkt de Vlaamse overheid een behoorlijk verregaand
standpunt in te nemen. De tekst stelt: ‘Het principe van een huurovereenkomst van onbepaalde
duur wil de woonzekerheid, als één van de belangrijke aspecten van het recht op wonen,
bevorderen’ (Vlaams Parlement, 1997, 41). Ook het Grondwettelijk Hof benadrukte
later het belang van de woonzekerheid. Het stelt: ‘Weliswaar dient het Hof op het vlak van
het huisvestingsbeleid het oordeel van de gewestwetgevers betreffende het algemeen belang
te eerbiedigen, tenzij dat oordeel kennelijk onredelijk is (…), maar die beoordelingsvrijheid
is minder ruim wanneer dat huisvestingsbeleid voor een bepaalde categorie van personen het
verlies van hun woonst kan teweegbrengen, hetgeen immers als één van de meest verregaande
inmengingen in het recht op eerbiediging van de woning wordt beschouwd (EHRM, 13 mei
2008, McCann t. Verenigd Koninkrijk, § 50)’ (Grondwettelijk Hof, 2008, 41051). Daar
tegenover staat dat een wettelijk privaat huurcontract (federaal beleid) slechts een 9-jarige
duurtijd kent en dat de Vlaamse Regering een poging heeft ondernomen om proefcontracten
van slechts 2 jaar in de sociale huursector in te voeren. We moeten er wel op
wijzen dat wat hierna volgt niet noodzakelijk inhoudt dat na het verlies van een bepaald
statuut (bijvoorbeeld een eigen woning of een sociale huurwoning), er per definitie een
problematische situatie inzake kwaliteit of betaalbaarheid ontstaat. Dit kan, maar dit
hoeft niet zo te zijn. Het kan even goed een positieve transitie zijn naar een beter aangepast
woonsituatie. Over of dit zo is, hebben we geen informatie.
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 224