schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

verbruikskosten. Daarbovenop signaleerde 2,2% ‘regelmatig’ hiermee problemen te hebben
en 2,4% ‘soms’. Het is niet uit te maken hoe moeilijk de situatie moet zijn vooraleer op
deze wijze een probleem wordt gemeld. Ongetwijfeld speelt bij dergelijke bevraging een
onderrapportering, die eigen is aan dit soort survey-onderzoek.
4.2.4. Hoeveel gezinnen in Vlaanderen hebben problemen met het betalen van de woning
Het antwoord op de vraag hoeveel gezinnen in Vlaanderen problemen ondervinden met
het betalen van de woonuitgaven is afhankelijk van de norm die men gebruikt. Bij gebrek
aan een algemeen aanvaarde minimumnorm voor het resterende inkomen, kan men
vertrekken van een maximale woonquote van 30%. Verder kan men veronderstellen dat
gezinnen met een relatief hoog inkomen (de 3 hoogste inkomensquintielen) die meer dan
30% uitgeven, dat op vrijwillige basis doen. Voor de laagste 2 inkomensquintielen kan
men dat bezwaarlijk stellen: als zij meer dan 30% uitgeven, kan men aannemen dat dat
uit noodzaak gebeurt 12 . Onder deze redelijk vergaande veronderstelling wordt het aantal
gezinnen met betaalbaarheidsproblemen op de Vlaamse woningmarkt voor 2005 geschat
op 206.000, waarvan 140.000 huishoudens op de private huurmarkt, 58.000 huishoudens
in de eigendomssector en 8.000 huishoudens in de sociale huursector. Ook in absolute
aantallen zijn er dus meer problemen in de huursector dan in de eigendomssector.
4.2.5. Betaalbaarheidsproblemen bij starters
De bovenstaande cijfers geven een inzicht in de betaalbaarheid van het wonen voor de
totale populatie huurders en eigenaars. Een terechte kritiek op deze cijfers is dat ze geen
goed beeld geven van de situatie voor huishoudens die nu een woning zoeken om te huren
of te kopen. Heylen & Winters (2008) deden hiernaar verder onderzoek op basis van
de Woonsurvey 2005. De groep ‘starters’ werd daarbij gedefinieerd als de huishoudens
die voorheen nog inwoonden bij de ouders, verhuisden in de periode 2000-2005 en op
het moment van verhuis niet ouder waren dan 30 jaar. Voor geen enkele van de boven
besproken betaalbaarheidsindicatoren bleek er een verschil tussen de starters en de nietstarters.
Verder keken deze auteurs ook naar de ‘starters op de eigendomsmarkt’, waarbij
dezelfde leeftijdsgrenzen werden gehanteerd, maar specifiek werd gekeken naar de groep
die eigenaar werd (ongeacht de vorige woonsituatie). Een interessante vaststelling was dat
de starters op de eigendomsmarkt in de periode 2000-2005 gemiddeld niet meer uitgaven
dan de groep die startte in de periode 1995-1999. Ook bleek het gemiddelde equivalent
resterend inkomen even groot voor beide groepen starters. Wel verschillend zijn de woningen
die beide groepen verwierven. De latere starters bleken woningen te betrekken
met een gemiddeld lager comfortniveau, minder woonvertrekken en een kleinere oppervlakte.
Verder werd er relatief minder gebouwd en bleken de aangekochte bouwgronden
aanzienlijk kleiner. Stijgen de prijzen, dan passen gezinnen hun woningkeuze blijkbaar
aan.
5. De woonzekerheid
5.1. Wat is woonzekerheid
Het garanderen van de woonzekerheid is de vierde doelstelling van de Vlaamse Wooncode.
Omdat de woning en de woonplaats de uitvalsbasis naar de maatschappij zijn, biedt
voldoende woonzekerheid enerzijds de mogelijkheden om in de onmiddellijke omgeving
functionele netwerken uit te bouwen, bijvoorbeeld met de school of het verenigingsleven.
Anderzijds is het ook zo dat voor bepaalde maatschappelijke groepen – bijvoorbeeld
223 Al ge m e e n - Wo n e n