schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

ar activiteitenstatus van het gezinshoofd in het Vlaamse Gewest, periode 1976-2005, in %.
Figuur 4. Evolutie van de gemiddelde woonquote (huurders, afbetalende en niet meer afbetalende eigenaars)
naar activiteitenstatus van het gezinshoofd in het Vlaamse Gewest, periode 1976-2005, in %.
30
gemiddelde woonquote (in %)
25
20
15
10
5
0
1976 1985 1992 1997 2005
Bron: Heylen e.a. (2007).
tewerkgesteld op (brug)pensioen werkloos ziekteverlof/arbeidsongeschikt
woonquote weegt namelijk zwaarder voor gezinnen met een laag inkomen dan voor gezinnen
met een hoog inkomen.
Een maatstaf die aan deze kritiek tegemoet komt, is het resterende inkomen. Dit is het
inkomen dat overblijft na het betalen van de huur of de afbetaling van de lening. Dit
gemiddelde inkomen kan ‘equivalent’ worden gemaakt, dit wil zeggen gecorrigeerd voor
de gezinsgrootte zodat verschillende gezinstypes kunnen worden vergeleken. Het normatieve
element wordt ingebracht door dit bedrag dan vervolgens te vergelijken met het
budget dat minimaal noodzakelijk wordt geacht om menswaardig te kunnen leven. Een
voorwaarde is dan wel dat men over goede schattingen van die minimumbudgetten beschikt.
Voor Vlaanderen is dit voorlopig nog niet het geval. Daarom blijven analyses tot
nu toe beperkt tot het berekenen van het gemiddeld resterend inkomen.
De Decker e.a. (2008) berekenden de equivalent resterende inkomens voor de periode
1985 tot 2005 en stellen vast dat hoewel de eigenaars die nog een lening afbetalen over
deze periode sterk stijgende lasten kenden, ze in 2005 toch meer overhouden van hun
inkomen dan huurders. Hun equivalent resterend inkomen is over de volledige periode
gestegen. Dit is niet zo voor huurders. Nadat in de periode 1985-1992 hun equivalent
resterend inkomen toenam, is dit sinds 1992 sterk achteruit gegaan: met 86 euro (in constante
prijzen van 2005) in de periode 1997-2005 en met 161 euro in de periode 1992-2005.
In 2005 houden huurders zelfs minder over van hun inkomen dan in 1985. Merkwaardig
is verder dat eigenaars die hun woning reeds hebben afbetaald minder overhouden dan
eigenaars met een afbetalingslast. De verklaring hiervoor ligt bij het hoge aandeel gepensioneerden
in de groep zonder afbetalingslast.
4.2.3. Subjectieve indicator
Een laatste manier om inzicht te krijgen in de omvang van betaalbaarheidsproblemen
met wonen is de huurders en eigenaars zelf te bevragen. Aldus beoordeeld, blijkt de omvang
van de betaalbaarheidsproblemen minder groot dan volgens de woonquote. In de
Woonsurvey 2005 antwoordde 0,2% van alle bevraagde huishoudens ‘vaak’ problemen
te hebben met de betaling van de huur of de aflossing van de lening, met inbegrip van de
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 222