schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

Tabel 3.
Comfort van de bewoonde particuliere woningen in het Vlaamse Gewest op basis van de ‘oude comfortindicator’,
1981, 1991, 2001 en 2005, in %.
1981 1991 2001 2005
Geen klein comfort 28,7 13,9 4,9 3,3
Klein comfort* 22,4 27,1 25,0 17,8
Middelmatig comfort** 20,1 16,6 14,0 10,4
Groot comfort*** 28,8 42,4 56,0 68,5
* Klein comfort = stromend water binnen de woning, wc met waterspoeling en een badkamer of douche.
** Middelmatig comfort = klein comfort + centrale verwarming.
*** Groot comfort = middelmatig comfort, een keuken van minstens 4m², een telefoonaansluiting en ten minste één
auto.
Bron: Goossens e.a. (1997), Vanneste e.a. (2007), Heylen e.a. (2007).
comfortvereisten beter raken ingeburgerd en de GSM de telefoonaansluiting verdringt,
is er nood aan een meer verfijnde maatstaf. Daarom stelden Vanneste e.a. (2004) een
index op die is gebaseerd op het oordeel van de bewoner over de aanwezigheid van comfortkenmerken
(zoals sanitair, centrale verwarming, aantal vertrekken, grootte, …) en
de noodzaak aan herstellingen en die leidt tot een indeling van de woningen in volgende
klassen: ‘kwaliteit ontoereikend’, ‘basiskwaliteit’, ‘goede kwaliteit’, ‘goede kwaliteit en
ruim’ en ‘zeer goede kwaliteit’.
Op deze wijze gemeten is 2,7% van de Vlaamse woningen van ontoereikende kwaliteit
is. Dit betekent dat er naar schatting in 67.500 woningen 9 geen toilet of geen badkamer
met bad en/of stortbad aanwezig is en er minstens vier grote herstellingen nodig zijn (op
zes bevraagde woningonderdelen). Voor bijna een kwart van de woningen geldt een basiskwaliteit
of –comfortniveau. Daar zijn toilet en badkamer aanwezig, maar toch nog
hoogstens drie grote herstellingen vereist.
Vergelijking van deze gegevens met de SEE 2001 leert dat er in de periode tussen beide
metingen een daling was van het aantal woningen met ontoereikende kwaliteit of enkel
met basiskwaliteit van 7,6 procentpunten, ten voordele van het aandeel woningen met
goede kwaliteit of beter. Binnen een tijdspanne van slechts 4 jaar is dit opnieuw een relatief
sterke evolutie, die in de lijn ligt van de vorige resultaten.
Hoewel de beschikbare data erg ontoereikend zijn om evoluties goed te beschrijven, kunnen
we stellen dat een brede waaier aan indicatoren over de fysische kwaliteit en het
wooncomfort wijzen op een gestage verbetering van de woningkwaliteit in Vlaanderen.
Een drietal verklarende factoren kunnen worden gegeven voor deze kwaliteitsverbetering.
Wat de bestaande woningvoorraad betreft, gaat een kwaliteitsverbetering in hoofdzaak
samen met de wijziging van de eigenaar van de woning. Op de vastgoedmarkt is er vanaf
het einde van de jaren ‘70 een duidelijke omslag geweest van de primaire markt (nieuwbouw)
naar de secundaire markt (verkoop). De markt van de nieuwbouw reageerde sterker
op de economische malaise van de jaren ‘70 en ‘80 dan de koopmarkt en hoewel beide
markten vanaf 1985 een herstel kennen, is de nieuwbouwmarkt deze schok niet meer te
boven gekomen (Doms e.a., 2001). Het aantal verkochte woningen ligt sedertdien jaarlijks
25.000 tot 40.000 woningen hoger dan de nieuwbouw (Delbeke & Smets, 2007). De
aankoop van een bestaande woning gaat in de helft van de situaties gepaard gaat met een
grondige renovatie. Van de woningen die gedurende de laatste 10 jaar werden gekocht of
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 214