schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

leefruimte, zonder geluidsoverlast, gelegen in een veilige, niet te drukke woonomgeving
met speelgelegenheid voor de kinderen. Minder prioritair lijken de woon-werkafstand of
de nabijheid van winkels (De Decker, 1993). Prioriteiten verschillen naargelang de sociaaleconomische
status van het huishouden en de fase in de levenscyclus waarin het zich
bevindt. Zo blijken zowel starters als ouderen een gebrekkige kwaliteit te tolereren, weliswaar
om verschillende redenen. Bij jongeren is dit in afwachting van een andere (eigen)
woning, bij ouderen omdat ze opzien tegen de last van de verbouwing.
Goede woningkwaliteit is niet alleen belangrijk voor de individuele huishoudens, maar
heeft ook een maatschappelijk belang. De relatie met gezondheid is duidelijk: een ongezonde
woning maakt mensen ziek. Het was trouwens het negatieve effect op de gezondheid
die tot de eerste stedenbouwkundige ingrepen zouden leiden en die aan de basis
lagen van de eerste huisvestingswetten. De grootte van de woning heeft dan weer een effect
op bijvoorbeeld de schoolresultaten als er geen afzonderlijke ruimte voor studiemogelijkheid
beschikbaar is. En recentelijk voegen we vanuit maatschappelijk oogpunt een
duurzaamheidsdimensie toe. Woningen moeten vanuit dit perspectief lang meegaan – en
dus aanpasbaar zijn aan de wijze van bewoning – en zijn best zo energiezuinig mogelijk.
Dit laatste heeft niet alleen impact op de betaalbaarheid van het wonen, maar beïnvloedt
ook de algemene staat van ons leefmilieu.
Uit deze korte schets halen we enerzijds dat woonkwaliteit vanuit verschillende perspectieven
kan worden bekeken en anderzijds dat het verschillende dimensies heeft. We onderscheiden:
1. de bouwfysische kwaliteit: dit betreft de structuur van de woning, de vochtigheid, de
stabiliteit, de kwaliteit van de funderingen en het dak;
2. het comfort: dit betreft de uitrusting van de woning zoals de aanwezigheid van stromend
water, bad of douche, centrale verwarming, …;
3. de woonomgeving: dit betreft het onderhoud van het openbaar terrein, de aanwezigheid
van speelpleinen en scholen, de veiligheid, voorzieningen in de buurt, …;
4. de bezettingsgraad: dit is de verhouding tussen de woninggrootte en de grootte van het
huishouden;
5. de duurzaamheid: dit refereert aan de mate van isolatie, de manier van verwarmen, het
gebruik van alternatieve energiebronnen, …
Dit onderscheid is niet onbelangrijk, daar de aanpasbaarheid van de woning en dus de
kostprijs van deze componenten sterk verschillen. Het is het eenvoudigst om de woontechnische
kwaliteit aan te passen (bijvoorbeeld het plaatsen van een douche of inbrengen
van huishoudtoestellen). Dit is veel minder evident voor bouwtechnische tekortkomingen
en het gebrek aan ruimte. Wil een huishouden haar woonsituatie aan haar (evoluerende)
behoeften aanpassen, dan vergt dit grondige en kostelijke verbouwingen. Kan
dit niet omdat er bijvoorbeeld geen ruimte is, dan moet een huishouden het ongemak
verdragen of verhuizen.
3.2. Sterk toegenomen kwaliteit en comfort
In de Woningschouwing 2005 onderzochten inspecteurs van de Vlaamse Administratie
Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten en Landschappen (AROHM) op een
objectieve en gestandaardiseerde manier vanaf de straatzijde verschillende elementen
van het dak, de gevel en het schrijnwerk, hun eventuele gebreken, en de omvang en ernst
van de gebreken (Heylen e.a., 2007). De resultaten werden omgerekend in een eindscore
en -oordeel, waarbij functionele en constructieve gebreken het sterkst doorwegen, mate-
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 212