schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

In de sociale woningmarkt, die buiten dit marktmechanisme functioneert, zijn de genoemde
indicatoren niet bruikbaar om de beschikbaarheid na te gaan. Hier moet op een
andere manier worden nagegaan of er een voldoende aanbod is. Vaak gebruikt daarvoor
is de omvang van de wachtlijst voor een sociale woning. Per 31 juni 2007 stonden 57.457
huishoudens op deze wachtlijst (VMSW, 2008) 5 . Men kan echter bezwaarlijk stellen dat
de wachtlijst een goed inzicht geeft in de behoefte aan bijkomende sociale woningen. Een
probleem daarbij is onder meer dat gezinnen met een dringende woonbehoefte zich niet
laten inschrijven omdat ze weten dat de wachttijden zo lang zijn. Dat men kandidaathuurders
toelaat zich in te schrijven voor een woning in één of enkele specifieke wijken of
voor slechts één woningtype, heeft invloed op de lengte van de wachtlijst, zonder dat dit
iets zegt over de woonbehoefte. Bij de tweejaarlijkse actualisatie van de wachtlijst worden
gezinnen geschrapt die niet reageren op de vraag voor bevestiging van de inschrijving,
als gevolg waarvan waarschijnlijk onbedoeld een aantal ‘woonbehoeftigen’ toch van de
wachtlijst verdwijnen.
Winters e.a. (2007) stellen twee alternatieven voor om het tekort aan sociale woningen te
berekenen. Een eerste mogelijkheid is op basis van surveygegevens te berekenen hoeveel
huishoudens voldoen aan de wettelijke voorwaarden om recht te hebben op een sociale
huurwoning. Op basis van de Woonsurvey 2005 berekenen ze dat 39% van alle private
huurders in Vlaanderen hieraan voldoet. Dit komt overeen met een geraamd aantal van
180.500 huishoudens of 7,2% van alle huishoudens wat meer dan 3 maal zo veel is als het
aantal huishoudens op de wachtlijst.
Men kan er echter van uitgaan dat niet iedereen die voldoet aan de voorwaarden ook effectief
nood heeft aan een sociale woning. Indien de huidige woning de nodige kwaliteit
biedt, betaalbaar is en de nodige woonzekerheid verschaft, is dat niet het geval. Daarom
berekenen Winters e.a. (2007) als tweede alternatief bij hoeveel huishoudens de woonsituatie
niet voldoet aan minimumnormen voor betaalbaarheid en kwaliteit 6 . Tevens nemen
ze aan dat huishoudens die onder deze minimumnormen blijven, maar waarvan het inkomen
voldoende hoog is om een goede woning te kunnen huren, ook niet tot de doelgroep
behoren. Ook op deze manier komen de auteurs tot een raming van nagenoeg 180.000
huishoudens die bijkomend behoefte hebben aan een sociale woning. Zou in Vlaanderen
een huursubsidie bestaan, dan kan het aantal hiermee bereikte huishoudens worden afgetrokken
van de geraamde doelgroep van de sociale huisvesting. Momenteel is dit niet
het geval. Het stelsel dat werd ingevoerd in 1991 kent een huursubsidie toe aan personen
die verhuizen van een slechte naar een goede woning. Het is dus eerder een ‘verhuissubsidie’
dan een ‘huursubsidie’. De inkomensgrens ligt zeer laag. Het aantal begunstigden
bedraagt ongeveer 9.000. In 2007 werd dit stelsel uitgebreid naar huurders van woningen
verhuurd via sociale verhuurkantoren, wat echter nog niet heeft geleid tot een substantiële
uitbreiding van de bereikte groep.
3. De woningkwaliteit
3.1. Wat is woningkwaliteit
De woningkwaliteit heeft verschillende dimensies. Als we een oordeel over de kwaliteit
van een woning wensen te vormen, moeten we inzicht hebben in de elementen die de
bewoners als onmisbaar beschouwen. Uit onderzoek blijkt dat het minimale bewoonbaarheidniveau
inhoudt: tocht- en vochtvrij zijn, redelijk onderhouden, met voldoende
211 Al ge m e e n - Wo n e n