schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

4.5.3. Motieven
Verschillende factoren kunnen het (stijgende) gebruik van niet-conventionele therapieën
verklaren. Een eerste factor is de ontevredenheid over de klassieke geneeswijzen omwille
van hun ineffectiviteit, negatieve bijwerkingen, onpersoonlijke en technologische aanpak
en hoge kosten. Een andere factor is de behoefte aan controle en autonomie over de eigen
gezondheid. De congruentie tussen de benaderingswijze en de aanpak van alternatieve
geneeswijzen en de lekenopvattingen over ziekte en gezondheid kan eveneens een belangrijke
aantrekkingspool zijn. De holistische aanpak is daarbij vaak de gemeenschappelijke
invalshoek.
Ontevredenheid over de reguliere geneeskunde blijkt echter niet de belangrijkste verklarende
factor voor het gebruik van alternatieve geneeswijzen. De meeste mensen stellen
zich pragmatisch op en blijven hun klassieke behandeling volgen. Wel neemt de ongerustheid
over de vermeende ziekmakende effecten van de moderne geneeskunde toe en groeit
de overtuiging dat natuurlijke remedies veiliger zijn. De meeste aanhang krijgt de stelling
dat niet-conventionele therapieën een beter aangepast psychosociaal kader bieden om lekenopvattingen
over gezondheid en ziekte te incorporeren dan klassieke behandelingen.
Personen die uitsluitend gebruik maken van alternatieve geneeswijzen blijken wel meer
ontevreden over de klassieke geneeskunde en hebben ook meer de behoefte controle te
behouden over hun behandeling.
Gebruikers van alternatieve behandelwijzen duiden op een aantal positieve kenmerken
van de relatie therapeut-patiënt, zoals tijd, luisterbereidheid, vertrouwen en gelijkwaardigheid.
In België duurt een consult bij een alternatieve therapeut dubbel zo lang als bij
een klassieke (Test-Aankoop, 2007). De mogelijkheid om hun probleem uit te leggen, de
bestede tijd en de verkregen informatie over de oorzaken van hun aandoening, zijn de
belangrijkste domeinen waarop gebruikers meer tevreden zijn over alternatieve dan over
klassieke therapeuten (Test-Aankoop, 2007). Naast de positieve aspecten van de relatie
therapeut-patiënt rapporteren patiënten heilzame fysiologische effecten (onder meer
pijn- en symptoombestrijding, energie en ontspanning) en psychosociale voordelen in het
omgaan met ziekte en de relatie tot zichzelf en anderen. Tevredenheid blijft echter een
relatief gegeven. Patiënten die teleurgesteld zijn in hun klassieke behandeling, hebben a
priori een positiever houding ten aanzien van niet-conventionele geneeswijzen. Bovendien
hebben ook andere elementen een invloed op de tevredenheid, zoals verwachtingen
en de ernst en duur van de aandoening (Test-Aankoop, 2007).
5. De mondige Vlaming
‘Patiënten doen hun mond tweemaal open. Eenmaal om ‘a’ te zeggen en eenmaal om de
voorgeschreven pillen te slikken. Zo komt, ietwat karikaturaal, het beeld over van de artspatiënt-verhouding.
De patiënt laat zich betasten en beluisteren, zegt ‘a’ tegen zijn arts,
ademt diep op bevel en slikt met min of meer overtuiging de pillen die hem moeten verlossen
van buikloop of verstopping ... Voor velen is dat ook het beeld van de totale gezondheidszorg.
Dat zijzelf iets in de pap te brokken hebben, lijkt hen onvoorstelbaar...’.
Uit: ‘Zeg maar ‘a’ tegen je dokter (Nuyens e.a., 1974).
Bovenstaand citaat komt uit de aanhef van het zwart-witcahier, in 1974 geschreven door
een groep artsen, sociologen en juristen (Nuyens e.a., 1974). Het was de bedoeling een
proces op gang te brengen om patiënten als volwaardige partners in de gezondheidszorg
aanwezig te stellen. Een aantal ontwikkelingen suggereert dat de Vlaming de voorbije 35
jaar geleidelijk is geëvolueerd van een passieve consument van zorg naar een actieve en
mondige partner in de gezondheidszorg.
185 Al ge m e e n - Ge zo n d h e i d