schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

1998 en 2003 kenden de aanvullende verzekeringen van de ziekenfondsen en de private
commerciële maatschappijen een gezamenlijke groei van 14,5%. Ongeveer 65% van de
bevolking beschikt op dit moment over zulke aanvullende verzekering. Deze formule
is echter meestal geen optie voor gezinnen met een laag inkomen en risicohuishoudens.
Zo bevestigen de Gezondheidsenquête 2004 en een recent onderzoek van de K.U.Leuven
(Berghman, 2005) dat de kans om aanvullend verzekerd te zijn, stijgt met het inkomen en
het opleidingsniveau. Die kans is ook groter wanneer meer dan 1 volwassene in het gezin
aanwezig is.
Het gevolg is dat gezondheidsuitgaven in een gezin een steeds groter aandeel in de eindconsumptie
vertegenwoordigen. Zo noteerde het Instituut voor de Nationale Rekeningen
(INR) voor de periode 1995-2003 een gemiddelde jaarlijkse stijging van 6,5% voor gezondheidsuitgaven.
Dat is bijna het dubbele van de gemiddelde jaarlijkse stijging voor de
totale gezinsconsumptie (3,4%) (Christelijke Mutualiteit, 2008). Ondanks de toegenomen
financiële inspanningen van de individuele burger en van de overheid (onder meer maximumfactuur,
Omnio-statuut, Vlaamse zorgverzekering) wordt gezondheidszorg voor
een toenemend aantal Vlamingen onbetaalbaar. In 2008 kwamen er belangrijke signalen
uit de sector. De Algemene Pharmaceutische Bond signaleerde dat 1 op de 3 apothekers
klanten heeft met betaalproblemen en dat almaar meer mensen zelfs het remgeld niet
kunnen betalen. Volgens Zorgnet Vlaanderen lopen de onbetaalde ziekenhuisfacturen
momenteel op tot ongeveer 400 miljoen euro. De huisartsenvereniging Domus Medica
meldde dat minstens 10% van de Vlaamse patiënten moeite heeft om de huisarts te betalen,
wat in achtergestelde buurten tot 25% kan stijgen.
Het moeilijk tot onmogelijk kunnen inpassen van gezondheidsuitgaven in het budget,
komt in Vlaanderen het meest voor bij inkomensarmen (56%), werklozen (41%), zieken
of invaliden (63%), eenoudergezinnen (35%), alleenstaanden (26%) en allochtonen (45%).
Precies die categorieën van kwetsbare Vlamingen scoren ook onder het gemiddelde op het
vlak van aanvullende hospitalisatieverzekeringen. Dat heeft tot gevolg dat steeds meer
mensen hun gezondheidszorg moeten uit- of afstellen om financiële redenen. Volgens de
Gezondheidsenquête 2004 - dus lang voor de huidige crisis - was dat het geval voor 13
% van de Vlamingen zonder of met enkel een diploma lager onderwijs (tegenover 19% in
het Waalse en 29% in het Brusselse Gewest) en voor 26% van de Vlaamse eenoudergezinnen
(tegenover 30% zowel in het Waalse als het Brusselse Gewest). De federale verplichte
ziekteverzekering dekt in principe alle Vlamingen tegen de financiële gevolgen van ziekte
en invaliditeit en zou hun daarom ook een gelijke toegang tot de gezondheidszorg moeten
waarborgen. De realiteit ziet er echter anders uit. Cijfers over stijgende kosten en persoonlijke
uitgaven bevestigen - ook in Vlaanderen - een diepe en groeiende kloof op het
vlak van toegankelijkheid van de gezondheidszorg.
4.3.3. Kwaliteit
In tegenstelling tot een aantal buurlanden, ontbreken zowel in België als in Vlaanderen
objectieve indicatoren over de kwaliteit van de zorgverlening. Toch werden in de loop van
2008 3 onderzoeksrapporten gepubliceerd die de kwaliteit van de Belgische gezondheidszorg
in vraag stellen. De Euro Health Consumer Index (Health Consumer Powerhouse,
2008) rangschikt de nationale gezondheidssystemen van 27 Europese landen aan de hand
van 6 kernindicatoren: patiëntenrechten en informatie, e-health, wachttijden, resultaten,
reikwijdte van aangeboden diensten en geneesmiddelen. In de index 2008 staat België op
de 12 de plaats of 8 plaatsen lager dan in 2005. Opmerkelijk is dat het vooral slecht scoort
op het vlak van kwaliteit van de zorgverlening. Als indicatoren verwijst het onderzoek
179 Al ge m e e n - Ge zo n d h e i d