schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

de opnamen vond in Vlaanderen plaats. Dat is zowat de helft meer dan in 2001 en een
verdubbeling in 10 jaar tijd. Er gebeuren veel meer spoedopnamen dan opnamen volgens
de gewone procedure. De vaakst voorkomende redenen voor een gedwongen opname
zijn schizofrenie en andere psychotische stoornissen, gevolgd door middelengebonden
stoornissen en stemmingsstoornissen. De meeste gedwongen opnamen komen voor in
de leeftijdsgroep van 15 tot en met 44 jaar, 2 keer meer bij mannen dan bij vrouwen.
Het aantal minderjarigen en jongeren beneden 15 jaar blijft relatief beperkt (VVGG,
2004). Onderzoek van de UCL (Lorant e.a., 2007) bracht aan het licht dat werklozen
tot 3,5 keer meer kans lopen dan werknemers om gedwongen te worden opgenomen. Bij
andere economisch zwakkere groepen zoals allochtonen en alleenstaanden verdubbelt
het risico. Deze resultaten stroken met de bevindingen van een recente studie van de
Christelijke Mutualiteit (2008) over gezondheidsongelijkheid: het risico op gedwongen
opname is tweemaal zo groot bij personen met de laagste inkomens dan bij personen met
de hoogste inkomens.
4.3. Toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van de gezondheidszorg
4.3.1. Toegankelijkheid
De Euro Health Consumer Index 2008 onderzocht de toegankelijkheid van de gezondheidszorg
in 27 Europese landen (Health Consumer Powerhouse, 2008). De toegankelijkheid
werd gemeten aan de hand van 5 indicatoren: de huisarts, de specialist, kankertherapie,
belangrijke niet-acute ingrepen (binnen de 90 dagen) en nucleair magnetische
resonantie (binnen de 7 dagen). De op het eerste gezicht uitstekende toegankelijkheid van
het Belgische zorgsysteem - België behaalde de hoogste score - heeft te maken met een
veralgemeende verplichte ziekteverzekering (95% van de bevolking) en een aanvullende
vrije verzekering (46% van de bevolking). Daarnaast speelt een sterk kwantitatief en gedifferentieerd
uitgebouwd aanbod van diensten, mankracht, instellingen, apparatuur en
geneesmiddelen een belangrijke rol.
4.3.2. Betaalbaarheid
De Belgen geven steeds meer geld uit voor gezondheid en gezondheidszorg: van 8,2%
van het bruto nationaal product in 1995 naar 9,5% in 2006. De voorbije 20 jaar zakten
de overheidsuitgaven in het totale uitgavenpakket voor gezondheidszorg van 79% in 1995
naar 71,1% in 2006. De private uitgaven stegen in die periode gelijkmatig van 21 naar
28,9%. Deze evolutie betekent concreet dat de Vlaming steeds dieper in eigen portemonnee
moet tasten om een almaar duurder wordende gezondheidszorg te betalen. De Christelijke
Mutualiteit raamde het aandeel ten laste van de patiënt in 2003 op 5,8 miljard
euro, na interventie van het herverzekeringssysteem (Christelijke Mutualiteit, 2006). De
federale, gewestelijke en lokale overheden waren goed voor 19,2 miljard euro. Het gemiddelde
bedrag dat een patiënt persoonlijk moet betalen voor een verblijf van een nacht
in het ziekenhuis is tussen 1998 en 2004 met 41% gestegen. De ziekenhuispatiënt tekent
bijgevolg voor 7% van de totale ziekenhuisontvangsten. In deze private kosten wegen
voornamelijk honorariumsupplementen (stijging van 96%) en medisch materiaal (stijging
van 103%) het zwaarste door. Ook de supplementen voor geneesmiddelen blijven toenemen.
Eind 2005 bedroeg het aandeel ten laste van de patiënt al 14,5% (Santens, 2008), en
dat ondanks de generische geneesmiddelen en goedkopere alternatieven voor originele
specialiteiten (Christelijke Mutualiteit, 2006).
Uiteraard kunnen lacunes in de verplichte ziekteverzekering voor een deel worden ingevuld
door aanvullende private verzekeringen, zoals hospitalisatieverzekeringen. Tussen
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 178