schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

Waalse Gewest 11% (Bayingana e.a., 2006). Ook depressie komt minder frequent voor in
Vlaanderen (7%) dan in de andere landsdelen (10%) (Bayingana e.a., 2006).
3.3.4. Zelfdoding
Psychische stoornissen zoals depressie en middelengebruik verhogen zeer sterk het risico
op zelfdoding. Relatieve deprivatie of frustratie zijn sleutelwoorden in deze problematiek.
Economische crisissen versterken die trend. Over het algemeen liggen de zelfdodingscijfers
bij vrouwen veel lager. Vóór de leeftijd van 50 jaar gaan bijna evenveel potentiële
jaren verloren door zelfdoding als door longkanker of ischemische hartziekten.
Bij mannen tussen 25 en 49 jaar en bij vrouwen tussen 25 en 39 jaar is zelfdoding zelfs de
meest voorkomende doodsoorzaak (Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid, 2009a).
De hoge depressiecijfers bij jongeren vertalen zich niet meteen in de zelfdodingcijfers.
Oudere mannen zijn in Vlaanderen wel een belangrijke risicogroep. In 2006 vertaalde
zich dat in 84,1 zelfdodingen per 10.000 inwoners bij de mannelijke 80-plussers.
In Europa zijn Finland en België de koplopers, met 18% officiële zelfdodingen. In 2006
maakten 980 Vlamingen zelf een eind aan hun leven, wat neerkomt op ongeveer 3 personen
per dag. Dat is meer dan het dagelijkse aantal dodelijke verkeersslachtoffers.
3.4. Handicap en functiebeperking
Elke menselijke samenleving heeft haar eigen mozaïek van ziekten, handicaps en gezondheidsproblemen.
Sommige hebben zware gevolgen voor het dagelijkse doen en laten en
leiden tot functiebeperkingen.
Volgens diverse surveys en enquêtes heeft in Vlaanderen 14 tot 22% van de 15- tot 64-
jarigen een handicap of een langdurige ziekte en is 10 tot 14% beperkt in het dagelijkse
leven. Verder leert de Gezondheidsenquête 2004 dat handicaps en langdurige gezondheidsstoornissen
bij 5% van de Vlamingen ouder dan 15 jaar belangrijke mobiliteitsbeperkingen
met zich meebrengen, bij 5,1% auditieve en bij 2,9% visuele beperkingen. Het
aantal zware verstandelijke beperkingen (IQ < 50) in het Vlaamse Gewest wordt geraamd
op ongeveer 12.000 bij de 20- tot 65-jarigen en op 20.000 voor alle leeftijden. Er zouden 2
tot 3 keer meer personen met een lichtere verstandelijke handicap zijn dan personen met
een diepere verstandelijke handicap (Verbelen e.a., 2005).
In Vlaanderen ondervindt 7% van de bevolking voortdurend beperkingen bij de dagelijkse
bezigheden, in Brussel 10% en in Wallonië 13%.
De verschillende gezondheidsenquêtes laten toe een profiel uit te tekenen van personen
met handicaps en langdurige aandoeningen. Meestal zijn beperkingen als gevolg van handicaps
en langdurige aandoeningen uitgesprokener bij vrouwen dan bij mannen. Deze
verschillen blijven significant na correctie voor leeftijd. Er bestaat een sterk verband tussen
de leeftijd en de prevalentie van functionele beperkingen. De jongere leeftijdsgroepen
krijgen slechts in zeer beperkte mate met beperkingen te maken. Het percentage personen
met beperkingen stijgt sterk in de oudere leeftijdsgroepen, vooral vanaf 55 jaar.
65% van de 75-plussers heeft met functionele beperkingen te maken: 36% met matige en
29 % met ernstige. Ook het opleidingsniveau heeft een significante invloed. Hoe lager de
opleiding, hoe groter de kans op functionele beperkingen. Dezelfde sociale determinant
is terug te vinden bij de officieel erkende handicaps: 4% in de groep met de hoogste opleiding
en 13% in de groep met enkel een diploma lager onderwijs. Vlaanderen scoort
beter dan Brussel en Wallonië. Dat heeft onder meer te maken met het grotere percentage
Vlamingen (79,6%) dat helemaal geen aandoeningen rapporteert. In Brussel is dit 76,4%
en in Wallonië 72,1%.
171 Al ge m e e n - Ge zo n d h e i d