schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

De evolutie van het aantal hiv-infecties kent een vrij grillig verloop. Na een plafonnering
tussen 1991 en 1995, was er vanaf 1996 gedurende een korte periode een sterke daling van
het aantal nieuwe gevallen. Aangepaste geneesmiddelen zijn hiervoor de belangrijkste reden.
Deze daling zette zich echter niet meer voort vanaf 2000. Tussen 1997 en 2003 steeg
het aantal nieuwe gevallen zelfs met 51%. Hoewel het aantal nieuwe hiv-infecties sinds
2003 lijkt te stabiliseren, bereikte de epidemie een piek in 2005 met 1.070 nieuwe diagnoses.
Dat alles wijst op het belang van een blijvende aandacht voor aids en veilig vrijen,
vooral omdat de hiv-besmettingen in België voor een groot deel gebeuren via heteroseksueel
contact (54,4% van de in 2007 gediagnosticeerde hiv-infecties) (Sasse & Defraeye,
2008). In West-Europa noteerden Portugal (205), het Verenigd Koninkrijk (149), Luxemburg
(119) en Zwitserland (104) eind december 2006 een incidentie van meer dan 100 per
miljoen inwoners. België zit daar net onder met 95,3 per miljoen inwoners. In Duitsland
(32,9), Finland (37,1) en Zweden (41,6) zijn de aantallen beduidend lager (Sasse & Defraye,
2002, 2008; Ducoffre, 2005).
3.3. Objectieve psychische ongezondheid
Mentale gezondheid is een essentieel element van welbevinden en levenskwaliteit. Het
maatschappelijke belang van een goede geestelijke gezondheid mag niet worden onderschat.
Wereldwijd is depressie op weg om tegen 2020 de 2 de belangrijkste ziekmaker te
worden. In de top 10 van de meest voorkomende aandoeningen staan al 5 psychische
stoornissen (WHO, 2004).
Psychische klachten veroorzaken persoonlijk leed, belasten de directe omgeving en leiden
vaak tot sociaal isolement. Hun gevolgen op economisch vlak zijn bovendien aanzienlijk.
Het gaat hier niet alleen over uitgaven voor professionele hulp- en zorgverlening
of over de belasting van de gezondheidszorg maar ook over de kosten van een verhoogd
absenteïsme op het werk en een verlaagde productiviteit. Psychische problemen zijn niet
beperkt tot ernstige, chronische stoornissen, zoals schizofrenie of zware vormen van depressiviteit.
De impact van mildere vormen is veel groter, alleen al omwille van het aantal
personen dat ermee te maken krijgt.
3.3.1. Frequentie
Een eenduidige schatting van het aantal psychische klachten bij de brede bevolking is
moeilijk te geven. Sommige onderzoekers baseren zich daarvoor uitsluitend op een klinische
diagnose, andere hechten meer belang aan de ervaringen van de betrokkenen zelf.
Het WIV becijferde dat 8% van de Belgen ouder dan 15 jaar met depressieve gevoelens te
kampen heeft (Bayingana e.a., 2006). Met betrekking tot meer ernstige psychische stoornissen
rapporteerde de WHO (2004) jaarprevalenties van 6,9% angststoornissen (onder
meer fobieën), 6,2% stemmingstoornissen (onder meer ‘major depressive disorder’), 1%
‘impuls control disorders’ (onder meer boulimie, ADHD, gedragsstoornissen) en 1,2%
alcohol- of drugsverslaving.
In Europa krijgt over het algemeen 27% van de 18- tot 65-jarigen jaarlijks af te rekenen
met psychische problemen (Wittchen & Jacobi, 2005). Volgens diverse onderzoeken
behoort België tot de middenmoot, met angst- en stemmingstoornissen als meest voorkomende
klachten (Lépine e.a., 1997; Alonso, 2004; WHO, 2004). Opvallend is dat de
inwoners van Scandinavische landen opmerkelijk minder psychische klachten rapporteren
dan de burgers uit bijna alle Centraal- en Oost-Europese landen (Van de Velde e.a.,
2009). Dat is te danken aan de sociaaldemocratische welvaartstaat met een goed sociaal
opvangnet. Daarnaast zijn de voormalige Sovjetlanden volop in transitie: zij vertrekken
vanuit een posttraumatische achtergrondsituatie (Rutz, 2001).
169 Al ge m e e n - Ge zo n d h e i d