schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

Er is een duidelijk verband tussen morbiditeit en leeftijd. In de jongste leeftijdsgroep (0 tot
14 jaar) zegt 10% van de Vlamingen langdurige aandoeningen te hebben. Dit percentage
stijgt tot 50% in de hoogste leeftijdsgroep (75 jaar en ouder). Ook het opleidingsniveau
speelt een belangrijke rol. 37% van de personen zonder diploma of met enkel een diploma
lager onderwijs, geeft aan langdurige aandoeningen te hebben. Bij de hoogst opgeleiden
is slechts 16% in dat geval.
Tussen mannen en vrouwen bestaan geen significante verschillen. Ook de 2 meest voorkomende
langdurige aandoeningen zijn hetzelfde voor beide geslachten. Bij mannen staan
allergie, hoge bloeddruk en ernstige rugaandoeningen in de top 3. Bij vrouwen zijn dat
allergie, hoge bloeddruk en gewrichtsslijtage. Zowel voor hoge bloeddruk als voor gewrichtsslijtage
en ernstige rugaandoeningen is er een duidelijk verband met de leeftijd.
Hoe ouder de personen zijn, hoe vaker ze deze aandoeningen rapporteren.
Allergie krijgt niet alleen in Vlaanderen steeds meer aandacht. In de westerse wereld
zijn de allergische aandoeningen de laatste tientallen jaren verdubbeld of verdrievoudigd.
De combinatie van genetische voorbeschikking en omgevingsfactoren is hiervoor een
verklaring. Ook bij kinderen stelt men steeds vaker allergieën vast. In de jaren ‘80 van
de vorige eeuw was er in heel de westerse wereld een zeer sterke toename van het aantal
astmatische kinderen (Smit e.a., 2006). In België is hun aantal verdubbeld tussen 1980 en
1990. In 3 van de 4 gevallen is allergie de oorzaak van de aandoening. Hoge bloeddruk is
een steeds meer voorkomend probleem, zowel bij mannen als bij vrouwen. In 1997 werd
deze aandoening gemeld door 7,7% van de Vlaamse mannen, in 2001 door 10% en in 2004
door 11%. Bij de Vlaamse vrouwen deed zich in die periode een stijging voor van 8,8%
over 13,2% naar 13,6%. Hoge bloeddruk is een typische welvaartsziekte, die ongetwijfeld
voor een deel te maken heeft met (te) drukke agenda’s.
3.2.2. Kanker
Om methodologische redenen zijn de cijfers over kankerincidentie 6 tot in 1996 een onderschatting.
En dat geldt voor de 3 landsdelen. Vanaf 1997 zijn de gegevens beter in
Vlaanderen, maar ze blijven ondergewaardeerd in Wallonië en Brussel. Vandaar dat enkel
vanaf 1999 en voor Vlaanderen vanaf 1997, betrouwbare gegevens kunnen worden
gegeven. In 1997 registreerde Vlaanderen 27.120 nieuwe diagnoses van kwaadaardige
tumoren; in 1999 steeg dat aantal tot 29.618 en in 2005 tot 35.966 (Stichting Kankerregister,
2009a, b, c, d, e, f). Het merendeel van de diagnoses gebeurde bij mannen (56% in
2005). Elke dag krijgen 95 Vlamingen te horen dat ze kanker hebben. 1 man op de 3 en 1
vrouw op de 4 zullen voor de leeftijd van 75 jaar kanker krijgen. Bij Vlaamse vrouwen is
borstkanker de meest voorkomende kanker. Op de 2 de plaats komt dikkedarmkanker en
op de 3 de plaats staat baarmoederkanker. Bij Vlaamse mannen komt prostaatkanker het
meeste voor, gevolgd door longkanker en dikkedarmkanker. Prostaatkanker is wel de
meest voorkomende kanker maar niet de grootste doodsoorzaak. Het onderscheid tussen
incidentie en mortaliteit is belangrijk voor het al dan niet organiseren van een preventief
massaonderzoek.
3.2.3. Aids
Hiv-besmettingen en aids waren oorspronkelijk acute aandoeningen. Dankzij de ontwikkeling
van nieuwe geneesmiddelen zijn ze thans in de westerse wereld veeleer als een
chronische aandoening te beschouwen. Vanaf het begin van de epidemie (1986) tot 31
december 2007 noteerde België 21.138 personen met een hiv-besmetting en 3.769 aidspatiënten.
Besmetting komt 1,6 maal meer voor bij mannen dan bij vrouwen. De sterkst
vertegenwoordigde leeftijdsklasse op het ogenblik van de diagnose, is 30 tot 34 jaar bij de
mannen en 25 tot 29 jaar bij de vrouwen.
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 168