schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

gezonde levensjaren (gezonde levensverwachting) van lager opgeleide mensen vermindert
vooral door de volgende ziekten: artritis, rugklachten, hartziekten, beroerte, astma en chronisch
obstructieve longziekte.’ De hogere morbiditeit van laagopgeleiden verklaart bijgevolg
hun negatievere gezondheidsperceptie. Dat alleenstaanden (44,1%) en alleenstaande
ouders (35,3%) een slechtere gezondheidstoestand rapporteren dan gehuwden met kinderen
(18,6%), bevestigt ook het belang van de familiale situatie. De evaluatie van de eigen
gezondheid wordt bepaald door een complexe interactie van factoren, waarbij naast objectieve
morbiditeit ook cultureel bepaalde waarden en opvattingen over lichaam, ziekte
en gezondheid een rol spelen.
Dat Vlamingen (22,2%) zich gezonder voelen dan Brusselaars (27,6%) en Walen (29,7%),
kan te maken hebben met een gedifferentieerd gezondheidsbeleid. Vermoedelijk spelen
nog andere factoren een rol, zoals een verschillend zorgaanbod, een ander demografisch
profiel, andere morbiditeitrisico’s en verschillen op sociaal-cultureel en sociaaleconomisch
vlak.
Met 24 % van de bevolking die de eigen gezondheid als onbevredigend ervaart, neemt
België in Europa een middenpositie in. Zwitserland is met 14% een positieve uitschieter
en Bulgarije met 45% een negatieve. Dat staat in schril contrast met het aanzienlijke aandeel
(10,4%) van het bruto binnenlands product dat naar gezondheidszorg gaat en waarmee
België, samen met onder meer Frankrijk en Zwitserland, in het koppeloton zit. Meer
uitgeven voor gezondheidszorg, resulteert dus blijkbaar niet automatisch in een betere
gezondheidservaring. In tijden van krappe budgetten is dat een belangrijke vaststelling.
3.1.2. Evolutie
De langetermijnevolutie van de gezondheidservaring in Vlaanderen is moeilijk te reconstrueren.
Zo registreerde het Nationaal Onderzoeksprogramma in de Sociale
Wetenschappen in de jaren ’80 tijdens een observatieperiode van 2 maanden 65% van
de ondervraagden met een of andere gezondheidsklacht maar onderzocht het niet expliciet
de gezondheidservaring (Nuyens, 1980). Slechts vanaf 1996 maken gezondheidsenquêtes
en survey-onderzoek naar de sociaal-culturele verschuivingen in Vlaanderen
(SCV) vergelijkend empirisch materiaal beschikbaar, dat overigens wijst in de richting
van een stabiliteit. In de periode 1996-2004 bleef 1 op de 5 Vlamingen ontevreden over
zijn gezondheid. Ook in andere levensdomeinen blijkt de tevredenheid gestagneerd. Dat
leidt tot de conclusie dat het beleid in Vlaanderen en België de laatste 10 jaar geen of alleszins
geen noemenswaardige bijdrage tot een positief gezondheidsgevoel heeft geleverd
(Elchardus & Smits, 2007). De expansieve gezondheidsmarkt heeft een hogere druk op de
samenleving gelegd maar is er blijkbaar niet in geslaagd de mensen een beter gevoel over
hun gezondheid te geven.
3.2. Objectieve fysieke ongezondheid
Wordt de perceptie bevestigd door de objectieve morbiditeit Met welke aandoeningen
krijgt de Vlaming vooral te maken
3.2.1. Langdurige aandoeningen
In 2004 verklaarde 21% van de Vlamingen minstens 1 langdurige aandoening te hebben.
Bij de Brusselaars was dat 25% en bij de Walen 28% (WIV, 2006a). De evolutie is echter
positief. Tussen de eerste meting van de Nationale Gezondheidsenquête in 1997 en de
jongste in 2004, is het percentage Vlamingen met een langdurige aandoening gedaald.
167 Al ge m e e n - Ge zo n d h e i d