schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

Door een gezonde leefstijl en het vermijden van risicogedrag, kan de Vlaming zijn gezondheid
in stand houden of verbeteren. Via vaccinatie, screening en vroegtijdige opsporing
kan hij ziekten voorkomen. Preventie van gezondheidsproblemen wordt actueler dan
ooit. Experts noemen de 21 ste eeuw, de eeuw van de preventie. Roken levert de belangrijkste
bijdrage aan het aantal verloren potentiële levensjaren. Onevenwichtige eetpatronen
en een sedentair leven leiden tot een daling van de gezonde levensverwachting en tot aanzienlijke
maatschappelijke kosten. Wat zijn belangrijke drijfveren voor ongezond gedrag
Hoe speelt het beleid het best in op zorgwekkende fenomenen zoals piekdrinken Preventie
staat centraal in campagnes allerhande. Maar de toevloed van gezondheidsinformatie
bereikt lang niet iedereen. Een aanzienlijk deel van de bevolking lijkt ongevoelig voor
en zelfs afkerig van gezondheidsadviezen. Is het een kwestie van wel weten en niet doen
(Kooiker & van der Velden, 2007) of dragen bepaalde structuren in de samenleving ertoe
bij dat gezond gedrag voor sommige groepen veel moeilijker haalbaar is
2.1. Gezonde levensstijl
2.1.1. Niet roken
Ongeveer 1 op de 4 Vlamingen ouder dan 15 jaar rookt elke dag. In 1982 telde men nog
4 op de 10 regelmatige rokers. Onder de dagelijkse rokers vindt men meer mannen dan
vrouwen, meer jongeren en meer lager opgeleiden. 26,9% van de mannen is een dagelijkse
roker tegenover 18,5% van de vrouwen. Bij de 19- tot 24-jarigen rookt bijna 1 op de 3
dagelijks. Van de hoger opgeleiden rookt slechts 17% (WIV, 2006a). De lichte daling in
vergelijking met 1997 is niet significant na standaardisering voor leeftijd en geslacht.
Bijna de helft van de rokers wenst te stoppen. 1 op de 5 wil dat doen binnen het jaar. De
erkenning van tabacologen doet de structurele inbedding van deskundige rookstophulp
in de eerstelijnszorg aan belang winnen.
Volgens de Eurobarometer van 2006 (Studiedienst van de Vlaamse Regering, 2008) staat
Vlaanderen met 17,4% regelmatige rokers op de 2 de plaats in de Europese ranglijst, na
Zweden.
De sociale verschillen op het gebied van rookgedrag zijn uitgesproken. In het beroepssecundair
onderwijs roken significant meer leerlingen dagelijks (30%) dan in het technisch
(19%) en algemeen secundair onderwijs (6%) (Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid,
2006). Werkloze mannen en arbeiders roken beduidend meer dan bedienden, zelfstandigen
en kaderleden. Laagopgeleiden blijken bovendien minder succesvol in het stoppen
met roken. Personen die onder de armoedegrens leven, besparen op alle posten behalve
op tabak (FOD Economie, 2007). Bepaalde initiatieven verminderden het aantal situaties
waarin niet-rokers aan de schadelijke tabaksrook zijn blootgesteld. Het rookverbod
dat in 2006 werd ingevoerd op het werk en in 2007 in restaurants, maakt van nietroken
de norm in meer en meer leefomgevingen. 2 Voor de verkoop van rookwaren is
bovendien een leeftijdsgrens van 16 jaar ingevoerd en op de verpakkingen staan gezondheidswaarschuwingen.
Volgens een onderzoek uit 2004 grijpt 4% van de Vlaamse rokers
minder vlug naar de sigaret door deze expliciete waarschuwingen (Joossens e.a., 2004).
2.1.2. Geen of beperkt alcoholgebruik
Alcohol is de meest gebruikte en sociaal getolereerde drug, zowel bij de brede bevolking
als bij de scholieren. Nochtans is aangetoond dat (excessief) alcoholgebruik een ongunstige
invloed heeft op het nog in ontwikkeling zijnde centrale zenuwstelsel van jongeren.
Het regelmatige gebruik van alcohol is tussen 1997 en 2004 licht gestegen (WIV, 2006a).
Zowat 7 op de 10 Vlamingen ouder dan 15 jaar drinken wekelijks alcohol en 8% drinkt
dagelijks. Regelmatig gebruik komt meer voor bij mannen dan bij vrouwen en is het
161 Al ge m e e n - Ge zo n d h e i d