schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

Bij het lage armoederisico van Nederland wordt vaak verwezen naar het atypisch lage
armoederisico voor ouderen. Inderdaad, met 6% ligt dit voor 65-plussers opvallend lager
dan de 19% in de EU25. Het armoederisico van de ouderen in België en Vlaanderen
(23%) ligt duidelijk hoger. 29% van de Vlaamse ouderen bevindt zich zelfs beneden de
regionale armoedelijn. Vermits pensioeninkomsten voor de meeste ouderen de belangrijkste
inkomensbron vormen, speelt de verhouding van de minimumpensioenen tot de
armoedelijn een belangrijke rol (zie hoger). Maar ook voor de meeste jongere leeftijdscategorieën
halen de Nederlanders armoederisico’s die vergelijkbaar of lager zijn dan de
Belgische. Voor de 50- tot 64-jarigen doet Nederland (6%) het duidelijk beter dan België
(14%) en Vlaanderen (12%). Mogelijk vertoont zich binnen deze categorie eveneens het
effect van de relatief hogere pensioenen. Voor de 25- tot 49-jarigen zou Nederland (9%)
het eveneens iets beter doen dan België (11%), al is het veiliger te besluiten dat het armoederisico
vergelijkbaar is. Vlaanderen scoort hier beter. Hetzelfde geldt voor de armoede
bij kinderen, met 14% voor Nederland en 15% voor België, en slechts 10% in Vlaanderen
(11% bij gebruik van de Vlaamse armoedelijn).
Als we kijken naar tewerkstellingsstatus, dan zien we dat Nederland, Vlaanderen en België
allen relatief lage armoederisico’s kennen voor werkenden. In beide landen heeft 4%
van de werkenden een inkomen beneden de armoedelijn. Voor werklozen hebben België
(31%) en Nederland (28%) beide armoederisico’s die onder het gemiddelde van de EU25
(41%) liggen. In Vlaanderen hebben de werklozen een duidelijk lager risico op armoede
van 22%. Bij gebruik van een regionale armoedelijn is dit percentage weer gelijk aan
31%.
Globaal genomen merken we dus dat Vlaanderen ongeveer dezelfde armoedecijfers kan
voorleggen als Nederland, wanneer een Belgische armoedelijn is gebruikt. Hanteren we
voor Vlaanderen een armoedegrens die afzonderlijk voor Vlaanderen is berekend (en die
hoger uitkomt dan de Nederlandse armoedegrens), dan zijn de cijfers voor Vlaanderen
ongunstiger dan die van Nederland. We moeten echter een onderscheid maken tussen
ouderen en personen beneden de pensioenleeftijd: het Nederlandse pensioensysteem beschermt
kennelijk veel beter tegen armoede dan het pensioensysteem dat de Vlaamse
bevolking geniet. Voor de actieve bevolking en voor kinderen lijkt het risicio op armoede
in Vlaanderen, zelfs met de hogere Vlaamse armoedelijn, lager te zijn dan in Nederland.
Uitleiding
Het beeld van Vlaanderen dat in deze bijdrage naar voren komt – ondanks de problemen
met de gegevensbronnen – is er een van een regio waar gedurende de 2 decennia tussen
1985 en 2008 inkomen en welvaart sterk toegenomen zijn tot een historisch en comparatief
zeer hoog niveau. Doorheen fluctuaties in de economische conjunctuur en belangrijke
socio-demografische verschuivingen, zoals de toename van het aantal eenoudergezinnen
én van het aantal tweeverdienersgezinnen, zijn de ongelijkheid en de relatieve armoede
wellicht licht gestegen, maar veel minder dan in veel van onze buurlanden. Het globale
beeld is er een van stabiliteit, zonder drastische veranderingen in de inkomensverdeling.
In dit globaal positieve beeld is er een grote vlek: de lage welvaart en het hoge risico op
armoede bij gezinnen die aangewezen zijn op sociale uitkeringen. Onder de bevolking op
actieve leeftijd zijn er dat gelukkig niet zo veel; het aantal ‘baanloze’ huishoudens is in
Vlaanderen veel kleiner dan in België als geheel. ‘Activeren’ naar de arbeidsmarkt toe is
149 Al ge m e e n - In ko m e n