schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

(1997) eindigden met een belangrijke waarschuwing: ‘Er zijn echter tekenen dat de Belgische
welvaartsstaat het moeilijk krijgt het hoofd te bieden aan de economische en sociale
trends die de ongelijkheid versterken’.
Een decennium later bevestigen de Europese indicatoren de toen geuite vrees. Weliswaar
behoort België nog steeds tot de groep van de landen die een hoog welvaartsniveau combineren
met een relatief lage armoede en een relatief egalitaire verdeling van de welvaart.
Maar binnen deze groep van kopgroeplanden is België weggezakt tot een modaal tot
zwak presterend land. Waar we het voorheen beter deden dan onze onmiddellijke buurlanden
Duitsland, Frankrijk en Nederland, is dat vandaag niet meer het geval. Op vlak
van inkomensbescherming zijn we afgegleden van een Scandinavisch naar een modaal
continentaal Europees niveau. Op vlak van arbeidsmarktuitkomsten was België 2 decennia
geleden al een uitgesproken onderpresteerder en dat is vandaag, globaal gesproken,
nog steeds het geval.
12.2. Maar hoe zit het met Vlaanderen
Op een aantal punten, met name wat betreft de werkzaamheidsgraad, is de situatie in
Vlaanderen aanzienlijk beter dan in België. Men kan zich daarom de vraag stellen of het
afglijden van België wel opgaat als we Vlaanderen afzonderlijk bekijken. Helaas worden
de cijfers die bovenstaande vergelijkingen van België met andere landen mogelijk maken
veelal niet gepubliceerd op regionaal niveau. Gelukkig kunnen wij hier terugvallen op
een recente studie door Van Rie (2008), die België en Vlaanderen vergelijkt met Nederland.
Hoewel de tijd dat werd gesproken over de ‘Dutch Miracle’ al enige tijd achter ons
ligt, blijft Nederland tot de rijkste landen van de EU behoren en is de werkzaamheidsgraad
er zeer hoog, terwijl de armoede er tot de laagste van de EU landen behoort.
Eerder onderzoek gaf aan dat België, en zeker ook Vlaanderen in de vroege jaren ’90 op
vlak van inkomensgelijkheid en armoedebestrijding prestaties kon voorleggen die vergelijkbaar,
waarschijnlijk zelfs beter waren dan de Nederlandse (De Lathouwer, 2000).
Recente cijfers lijken echter uit te wijzen dat Nederland nu een voorsprong op België
heeft genomen, maar niet altijd op Vlaanderen. Een maat voor inkomensongelijkheid
is de interkwintielratio S80/S20, die de verhouding weergeeft tussen de 20% hoogste en
de 20% laagste inkomens in een land of regio. Anno 2006 is in Vlaanderen het inkomen
van het rijkste kwintiel van de bevolking 3.6 maal hoger dan het inkomen van het armste
kwintiel. Naar Europese normen (4.8 maal) is dat een relatief gelijke verdeling, en nog iets
gunstiger dan in Nederland, waar de kloof 3.8 bedraagt.
Inzake armoede deden België en Vlaanderen het in het midden van de jaren ’90 zeker
even goed als Nederland, zo niet beter, met een sterkere afname van de absolute armoede
tussen 1985 en 1997 (De Lathouwer & Marx, 2002). Wat zeggen de meest recente data
Anno 2006 zijn de relatieve armoededrempels voor België en Nederland nagenoeg gelijk.
In dat jaar beschikt ongeveer 10% van de bevolking in Nederland over een inkomen dat
lager is dan deze relatieve armoedelijn. Dit is de beste prestatie in de EU, een titel die
Nederland deelt met Tsjechië. In België is het percentage beduidend hoger, namelijk 15%.
Met dit percentage zit België net onder het Europese gemiddelde van 16%. In Vlaanderen
bedraagt dit risico (op basis van de Belgische armoedelijn) 11%, dus op quasi hetzelfde
niveau als Nederland. Bij gebruik van een Vlaamse armoedelijn komt het armoederisico
uit op 15%. Verder valt ook op dat in Nederland de mannen en vrouwen een identiek laag
armoederisico vertonen. In de meeste Europese landen, ligt dit hoger voor vrouwen dan
bij mannen, een fenomeen dat men ook enigszins terugvindt in Vlaanderen.
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 148