schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

sprake van een sterke convergentie van het gezinsinkomen van werkenden en werklozen. […]
De verklaring voor deze paradoxale ontwikkeling is gelegen in het feit dat de werkloosheidsuitkering
gaandeweg een neveninkomen werd.’
Op basis van figuur 15 moeten we stellen dat de latere evolutie van de welvaartssituatie
van werklozen deze bewering eerder tegenspreekt. 7 Na 1992, en ondanks de breuken en
fluctuaties in de curves, zien we vrij duidelijk een groeiende kloof tussen het equivalent
inkomen van werklozen en dat van de gehele bevolking. Vergeleken met werkenden zou
de kloof nog groter zijn. Ook de armoedepercentages onder werklozen vertonen – zelfs in
de ECHP – een vrij sterk stijgende lijn. We moeten deze achteruitgang (zeker in relatieve
termen) uiteraard zien in het kader van de daling van de werkloosheidsgraad in Vlaanderen.
Waarschijnlijk hebben vooral de kansrijke werklozen de transitie naar betaalde
arbeid gemaakt, en wellicht zijn dit vooral gehuwde vrouwen en jongeren geweest.
8.3. Laag-geschoolden
Een belangrijk thema van het sociaal-wetenschappelijk onderzoek in Vlaanderen gedurende
de laatste decennia was de groeiende kloof tussen laag- en hooggeschoolden, niet
alleen in sociaaleconomisch opzicht maar ook politiek en cultureel (zie Cantillon e.a.,
2003). Ook buitenlands onderzoek ziet het contrast tussen hoger en lager geschoolden als
een belangrijke – zo niet de overheersende – vorm van polarisatie in onze hedendaagse
samenleving. De globalisering, de technologische ontwikkeling en de verschuiving van
een industriële naar een diensteneconomie dreigen de positie van lager geschoolden op de
arbeidsmarkt verder te marginaliseren (Marx e.a., 1999).
Inderdaad zien we in figuur 16 dat, tussen eind jaren ’80 en begin jaren ’90, het equivalent
inkomen van laaggeschoolden stabiel blijft, terwijl dat van de bevolking als geheel
fors stijgt. 8 Bijgevolg schieten de (relatieve) armoedecijfers van laaggeschoolden omhoog.
Daarna is er geen duidelijk patroon te onderkennen. De resultaten voor de jaren 2000 uit
de SILC geven wel aan dat de inkomen- en armoedekloof tussen laag- en hooggeschoolden
sinds begin jaren ’90 zeker niet kleiner is geworden.
Twee structurele trends liggen aan deze ongunstige evolutie voor lager geschoolden ten
grondslag: de verminderde vraag naar laaggeschoolde arbeid en de individualisering van
de inkomensverwerving. Vanwege de tendens naar homogamie (mensen huwen veelal
anderen met ongeveer dezelfde scholingsgraad) en aangezien veel laaggeschoolde vrouwen
geen plaats op de arbeidsmarkt vinden, blijven veel lager geschoolde mannen enige
kostwinner in het gezin.
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 142