schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

7.3. Sociale bescherming
Figuur 12
In deze sectie richten we ons op de inkomensontwikkeling van gezinnen zonder werk, die
130
aangewezen zijn op de sociale zekerheid. De sociale zekerheid heeft in de beschouwde periode
120 een belangrijke evolutie doorgemaakt. Socio-demografische en economische ontwikkelingen
110 hebben alle overheden van rijke landen met een uitgebouwde welvaartsstaat
verplicht om de sociale uitgaven onder controle te houden en de nadruk te verleggen van
100
‘beschermen’ naar ‘activering’. Hierbij werd ook de focus op inkomensherverdeling gaandeweg
90 (in meer of mindere mate) verlegd naar het streven naar volledige tewerkstelling
en 80‘integratie’ op de arbeidsmarkt. Hoewel zoals gezegd de tewerkstelling in Vlaanderen
(evenals in veel andere landen en regio’s) substantieel is gestegen, is het niet duidelijk in
welke 70 mate dit te danken is aan de activering. Er zijn veel studies naar het effect en de
doelmatigheid 60
van bepaalde activeringsmaatregelen, maar op dit moment ontbreekt het
zicht op de globale impact van de ‘actieve welvaartsstaat’.
netto inkomen als % van bruto inkomen
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
Het effect van deze verandering in het beleid op de uitkeringen in de sociale zekerheid
is echter wel alleenstaande duidelijk zichtbaar. Dankzij alleenstaande automatische met KTL* indexering koppel is de zonder koopkracht KTL*
van de uitkeringen koppel met KTL* sinds eind de jaren ’80 tweeverdiener globaal behouden. met KTL* Dit geldt zeker ook voor de
minimum uitkeringen (zie figuur 13a). Echter, vergeleken met de gemiddelde lonen zijn
de uitkeringen achtergebleven. Enkel voor de pensioenen werd (recent) een algemene welvaartsverhoging
doorgevoerd. Zo werden, naast het minimumpensioen en de Inkomens-
Garantie voor Ouderen, ook de andere pensioenen met ongeveer 2% opgetrokken. In de
uitkeringen gericht op de actieve bevolking zien we sinds het jaar 2000 bovenop de index
punctuele verhogingen van verschillende minima in de werkloosheid en in de invaliditeit
en van het leefloon. Het beleid liet zich ook in deze kenmerken door een zekere selectiviteit.
In plaats van de minimumbescherming systematisch voor alle uitkeringscategorieën
op te trekken, richtte het zich in het bijzonder op de groep alleenstaanden.
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Figuur 13a. Koopkrachtevolutie van de minimale uitkeringen voor gezinshoofden in de sociale zekerheid, van het
Figuur 13a leefloon en van het minimumloon (1.00 = niveau in 1976) in het Vlaamse Gewest, periode 1970-2008.
koopkrachtevolutie
1976 = 1.00
2
1,8
1,6
1,4
1,2
1
0,8
0,6
0,4
0,2
0
1970
1972
1974
1976
1978
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
pensioenen invaliditeit werkloosheid
leefloon
minimumloon
Bron: STASIM, De Lathouwer & Bogaerts (2001).
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 138