schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

iode van een jaar stelt dan weer hogere eisen aan de gegevensverzameling. Tenslotte is er
in enquêtes het probleem van non-respons op vragen naar het inkomen. Om te vermijden
dat dit de resultaten vertekent, worden deze niet-antwoorden meestal geïmputeerd, waarbij
de onderzoeker aan het inkomen een waarde toekent op basis van de antwoorden van
gelijkaardige respondenten. Er bestaan diverse methoden voor imputatie, met uiteenlopende
voor- en nadelen.
Een bepaald inkomen creëert niet dezelfde mogelijkheden inzake welvaart voor een
alleenstaande, vergeleken met een gezin met drie kinderen. Om het inkomen van verschillende
gezinstypes vergelijkbaar te maken, wordt het beschikbaar huishoudinkomen
gestandaardiseerd. Het gestandaardiseerd (of equivalent) huishoudinkomen is een uitdrukking
van het besteedbaar inkomen van een huishouden, gecorrigeerd voor aantal
en kenmerken van de leden van het huishouden. Het kan geïnterpreteerd worden als een
indicator van de welvaart van dat huishouden (hoewel met veel elementen die de behoeften
van huishoudens, en dus hun welvaart beïnvloeden, geen rekening wordt gehouden;
vooral gezondheidsproblemen kunnen belangrijk zijn). Het inkomen wordt gestandaardiseerd
volgens de internationaal gangbare gemodificeerde OESO-schaal. Deze meting
van (materiële) welvaart komt overeen met die welke wordt gebruikt in de internationale
literatuur inzake inkomensverdeling. Het inkomen op gezinsniveau wordt als volgt gestandaardiseerd:
voor de eerste volwassene geldt een gewicht van 1, de andere volwassenen
krijgen een gewicht van 0.5. Elk kind tot en met 14 jaar krijgt een gewicht van 0.3.
Deze gewichten worden opgeteld tot een equivalentiefactor. Het beschikbaar huishoudinkomen
wordt door deze equivalentiefactor gedeeld.
Armoede in de brede zin van het woord is een multi-dimensioneel begrip, dat vele domeinen
van het leven bestrijkt (zie Vranken, 1991). Hier beperken we ons echter tot de
dimensie van het inkomen. Deze keuze wordt verantwoord door het feit dat in een sterk
gemonetariseerde markteconomie een voldoende hoog inkomen een belangrijke voorwaarde
is voor het bereiken van een zekere mate van welzijn en van sociale participatie.
Vervolgens moet een bepaalde grens of norm worden gehanteerd waarbeneden gezinnen
of huishoudens als arm of bestaansonzeker worden beschouwd. In de literatuur worden
een groot aantal methoden voor de bepaling van inkomensgrenzen voorgesteld. Globaal
kunnen deze methoden in vier typen worden verdeeld: de wettelijke methode, de relatieve
methode, de subjectieve methode en de budget methode.
Eén van de primaire indicatoren van sociale inclusie (ook wel genoemd, de Laeken
indicatoren), in het kader van de Open Methode van Coördinatie en het zogenaamde
Lissabon-proces 1 , is het aantal individuen per land dat leeft in-risico-van-armoede. Wij
nemen hier de definitie van dit quasi-officieel armoedecijfer over. Elk huishouden met
een gestandaardiseerd gezinsinkomen dat lager is dan 60% van de nationale mediaan van
de gestandaardiseerde gezinsinkomens beschouwen we als levend in een armoederisico.
Met nationale mediaan wordt de Vlaamse of Belgische bedoeld. In vele studies wordt regionale
armoede berekend aan de hand van de nationale armoedelijn. We opteren er hier
voor om voor elk niveau een aparte armoedelijn te berekenen. Alle armoedecijfers voor
Vlaanderen zijn dus gebaseerd op een Vlaamse armoedegrens. Een belangrijk kenmerk
van deze relatieve armoedegrens is dat deze automatisch meegroeit wanneer de gemiddelde
welvaart toeneemt, en dus over de jaren heen stijgt.
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 118