schutbladen + eerste blad.indd - Vlaanderen.be

stand inzake kwalificaties bij het verlaten van het reguliere onderwijs zich gedurende de
loopbaan steeds verder uit. Op termijn dreigt dan ook een steeds groter risico ten aanzien
van hun blijvende inzetbaarheid op de arbeidsmarkt.
Dit blijkt ook uit de eigen evaluatie van werknemers over de haalbaarheid van het blijven
werken tot de pensioenleeftijd. Werknemers met onvoldoende kansen op opleiding
en competentie-ontwikkeling kijken anders aan tegen de haalbaarheid van een actieve
loopbaan tot de pensioenleeftijd. Waar 28% van de werknemers met voldoende leermogelijkheden
de uitoefening van de job tot de pensioenleeftijd als onhaalbaar inschat, loopt
dit aandeel op tot 58% bij werknemers in de groep ‘onvoldoende leermogelijkheden’ en
tot 65% bij werknemers in de groep ‘geen leermogelijkheden’ (STV Innovatie & Arbeid,
2004).
We mogen besluiten dat de Vlaming vooral sinds het eind van de jaren ‘90 aanzienlijk
vaker deelneemt aan opleidingen. Hoger opgeleiden nemen veel meer deel aan opleidingen
dan lager opgeleiden. Dit geldt niet enkel inzake formele opleiding, maar ook inzake
het leren tijdens de uitvoering van het werk zelf. Lager opgeleiden komen terecht op jobs
met een lagere arbeidskwaliteit waarvan weinig te leren valt. Hun achterstand inzake beschikbare
kwalificaties neemt zodoende tijdens de loopbaan steeds verder toe. Het beleid
inzake levenslang leren is tot dusver vooral gericht op het aanpassen en opvijzelen van
het aanbod van kwalificaties, niet op het benadrukken van de noodzaak om de werkplek
tot leerplek om te vormen. Het devies luidt dat we moeten leren om te kunnen werken,
niet dat we moeten werken om te kunnen leren. De gegevens in deze paragraaf wijzen op
de nood jobs te creëren met een kwalitatieve arbeidsinhoud waarin mensen kunnen leren
van hun werk en hun ‘human resources’ kunnen opbouwen die hun interne en externe
arbeidsmarktpositie ten goede komt.
Trend 9. Omstandigheden waarin we werken
Een belangrijk aspect van de arbeidskwaliteit zijn de fysieke omstandigheden waarin
gewerkt wordt. Door de dalende tewerkstelling in de industrie en de opkomst van de ‘kenniseconomie’
is er reden om aan te nemen dat steeds minder werknemers met lichamelijk
belastend werk te maken hebben. Toch is in het aandeel werknemers met blootstelling
aan een reeks belastende fysieke arbeidsomstandigheden in de afgelopen vijftien jaar
geen daling opgetreden (tabel 13).
Tabel 13.
Aandeel van de werkenden die minstens gedurende 25% van de arbeidstijd te maken hebben met belastende
fysieke arbeidsomstandigheden in België, 1991, 1995, 2000 en 2005, in %.
Belastende fysieke arbeidsomstandigheden 1991 1995 2000 2005
Lawaai 23 23 26 25
Trillingen nb 18 20 19
Straling nb 4 5 3
Hitte nb 16 21 23
Koude nb 18 17 16
Dampen nb 17 18 15
Gevaarlijke producten 14 11 11 12
Pijnlijke houdingen 35 40 40 39
Zware lasten 26 33 33 31
nb = niet beschikbaar.
Bron: EWCS (eigen bewerking).
So c i a l e St a a t v a n Vl a a n d e re n 2009 100