GEVANGENIS Mechelen - Vlaanderen.be

JAARRAPPORT 2009
AANBOD HULP- EN DIENSTVERLENING
AAN GEDETINEERDEN EN HUN SOCIALE
OMGEVING
Carla Michiels – Beleidsmedewerker Vlaamse overheid
In samenwerking met
Liesbeth Zeegers , Justitieel Welzijnswerk Antwerpen
Katrien Mestdagh, De Rode Antraciet
Inge Van Acker, Consortium Samen Stromen
Bert Raats , CGG De Pont
Gino Campenaerts , De Rode Antraciet
1

GEVANGENIS Mechelen
INLEIDING
In 2008 ging in de gevangenis van Mechelen de implementatie van het Vlaams strategisch
plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden van start. De missie van de Vlaamse
Gemeenschap staat centraal bij de uitvoering van dit plan:
„De Vlaamse Gemeenschap waarborgt het recht van alle gedetineerden en hun directe sociale
omgeving op een integrale en kwaliteitsvolle hulp- en dienstverlening zodat ook zij zich
harmonisch en volwaardig kunnen ontplooien in de samenleving.‟
Deze missie vertaalt zich in vijf strategische doelstellingen:
1. Uitbouwen van een kwalitatief aanbod
2. Profileren van het hulp- en dienstverleningsaanbod
3. Ontwikkelen en implementeren van samenwerkingsmodellen en
organisatievormen
4. Verkrijgen en vergroten van het draagvlak bij de actoren van de Vlaamse
gemeenschap en bij de stakeholders: Justitie en Samenleving.
5. Ontwikkelen en implementeren van een HRM- en Organisatieontwikkelingsbeleid
In 2008 werd ook in de gevangenis van Mechelen het strategisch plan zichtbaar via de komst
van de beleidsmedewerker, de onderwijscoördinator, de sportfunctionaris, de organisatie
ondersteuner en de trajectbegeleiders.
Een eerste stand van zaken werd opgemaakt in de omgevingsanalyse van januari 2009. Daarin
hebben we teruggekeken naar het hulp- en dienstverleningsaanbod aanwezig in de gevangenis
van Mechelen voor de komst van het strategisch plan. De eerste realisaties door de
medewerkers vanuit het strategisch plan en vooral de plannen voor de toekomst werden
voorgesteld.
Dit jaarrapport richt zich op de ontwikkelingen op vlak van hulp- en dienstverlening aan
gedetineerden in de gevangenis van Mechelen in de loop van 2009.Zijn alle aspiraties
waargemaakt, wat zijn nog op te lossen knelpunten; waar liggen verdere uitdagingen voor de
toekomst. Het rapport kwam tot stand door de inspanningen van de Vlaamse partners
aanwezig in de gevangenis en gecoördineerd door de beleidsmedewerker.
Dit jaarrapport 2009 is opgebouwd rond de vijf strategieën van het Vlaamse strategisch plan
hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Ieder hoofdstuk stemt overeen met één van de
strategieën. Naast het omschrijvende deel wordt ook steeds een reflectie weergegeven van de
gerealiseerde initiatieven. Op basis van deze actuele situatie en de reflectie worden
aandachtspunten voor de toekomst geformuleerd.
Gevangenis Mechelen
April 2009
2

INHOUDSTABEL
Inleiding
Hoofdstuk I: Situering van de gevangenis
Hoofdstuk II: Sleutelfuncties voor de coördinatie en uitbouw van een kwalitatief hulpen
dienstverleningsaanbod
Hoofdstuk III: Uitbouw van een kwalitatief aanbod
Inleiding
3.1Welzijn
3.1.1 Algemeen aanbod
3.1.2 Gerealiseerde initiatieven 2009
3.1.3 Prioriteiten 2010
3.1.3 Structurele knelpunten - aanbevelingen
3.2Gezondheidszorg
3.2.1 Algemeen aanbod
3.2.2 Gerealiseerde initiatieven 2009
3.2.3 Prioriteiten 2010
3.2.3 Structurele knelpunten - aanbevelingen
3.3 Arbeid en tewerkstelling
3.3.1 Algemeen aanbod
3.3.2 Gerealiseerde initiatieven
3.3.3 Prioriteiten 2010
3.4 Onderwijs
3.4.1 Algemeen aanbod
3.4.2 Gerealiseerde initiatieven
3.4.3 Structurele knelpunten - aanbevelingen
3.5 Sociaal cultureel volwassenenwerk
3.5.1 Algemeen aanbod
3.5.2 Gerealiseerde initiatieven
3.5.3 Prioriteiten 2010
3.5.3 Structurele knelpunten - aanbevelingen
3.6 Sport
3.6.1 Algemeen aanbod
3.6.2 Gerealiseerde initiatieven
3.6.3 Structurele knelpunten - aanbevelingen
3

Hoofdstuk IV: Profileren van het hulp- en dienstverleningsaanbod
Inleiding
4.1 Belangrijkste realisaties
4.1.1.Doorlichting gedetineerdenpopulatie
4.1.2.Bekendmaking van het hulp- en dienstverleningsaanbod
4.1.3. Onderzoek naar noden en behoeften van gedetineerden
4.2 Structurele knelpunten – aanbevelingen
Hoofdstuk V: Ontwikkelen en implementeren van samenwerkingsmodellen en
organisatievormen
Inleiding
5.1 Belangrijkste realisaties
5.1.1.Een overlegmodel voor de hulp- en dienstverlening in de gevangenis van
Mechelen
5.2 Structurele knelpunten – aanbevelingen
5.3 Prioriteiten 2010
Hoofdstuk VI: verkrijgen en vergroten van het draagvlak bij de actoren van de Vlaamse
gemeenschap en bij de stakeholders: gevangenisdirecties, Justitie en de samenleving.
Inleiding
6.1 Belangrijkste realisaties
6.1.1.Acties gericht naar de Vlaamse actoren
6.1.2. Acties gericht naar Justitie
6.1.3. Acties gericht naar de samenleving
6.2Structurele knelpunten - aanbevelingen
Hoofdstuk VII: ontwikkelen en implementeren van een HRM- en een
organisatieontwikkelingsbeleid
Inleiding
7.1 Belangrijkste realisaties
7.2 Structurele knelpunten - aanbevelingen
Hoofdstuk VIII: Algemene Conclusie
Bijlagen
4

Bijlage 1: Registratiegegevens aanbod
Welzijn
Gezondheidszorg
Arbeid en tewerkstelling
Onderwijs
Cultuur
Sport
Bijlage 2: Behoefteonderzoek onderwijs
Bijlage 3: Organogram
5

Hoofdstuk I: Situering van de gevangenis
De gevangenis te Mechelen is een gesloten inrichting uit de 19 de eeuw met een typische
panopticon structuur en heeft een zogenaamd cellulair regime waar het merendeel van de
gedetineerden voornamelijk op cel vertoefd. De inrichting is bestemd voor 72 mannelijke
gedetineerden. Het dagelijks bevolkingsaantal schommelt evenwel tussen 100 en 120
gedetineerden.
De gevangenis te Mechelen functioneert vooral als arresthuis voor het gerechtelijk
arrondissement Mechelen. Zij maken dan ook meer dan de helft uit van de totale
gedetineerdenbevolking. Naast de voorlopig gehechten verblijven hier ook veroordeelden die
tot een vrijheidsstraf werden veroordeeld waarvan een grote meerderheid van recidivisten met
een problematisch detentieverloop en/of met straffen van 3 tot 5 jaar.
Voor de uitbouw van een kwalitatief hulp- en dienstverleningsaanbod is het belangrijk een
duidelijker beeld te hebben van de gedetineerdenpopulatie, een grondige doorlichting van de
gedetineerdenpopulatie is een uitgangspunt voor de verdere uitbouw van het hulp- en
dienstverleningsaanbod.
In maart 2009 werd een grondige doorlichting van de gevangenispopulatie opgemaakt door de
beleidsmedewerker en de organisatie ondersteuner.
De gegevens voor de doorlichting van de gedetineerdenpopulatie zijn op twee manieren
verkregen. Enerzijds door drie maal per maand een steekproef te nemen, d.w.z. systematisch
gegevens via het computersysteem Access 1 te genereren. Anderzijds door middel van een
eenmalige telling (9 februari 2009) van gegevens te vinden in SIDIS 2 het
computerprogramma van de dienst griffie .
Een aantal van deze gegevens zijn afkomstig van officiële documenten (“bevel tot
aanhouding”), enkele andere zijn mondeling medegedeeld door de gedetineerde zelf. Hiermee
wordt rekening gehouden omwille van de betrouwbaarheid.
Samenvattend spreken we van:
De grootste groep gedetineerden ( 53%) zijn de mensen in voorlopige hechtenis. Zij zitten
opgesloten in afwachting van hun proces.
Daarnaast ook een grote groep veroordeelden waarbij vooral de groep veroordeelden met
straffen langer dan 5 jaar het sterkst aanwezig is.
Veelal Belgen (meer dan de helft 57%), daarnaast ook een grote groep Marokkanen.
De verblijfsduur van de beklaagden: van 1 tot 3 of tot 6 maanden. De verblijfsduur voor
de veroordeelden van 6 maanden tot één jaar.
Veelal jonge mensen (18 – 35 jaar).
Veelal ongehuwd, maar wat dit in praktijk betekent is niet duidelijk. Iemand kan
samenwonend zijn, bij de ouders inwonen, alleen wonen, etc.
Geen kinderen of eerder kleinere gezinnen.
Hoofdzakelijk woonachtig in het gerechtelijk arrondissement van Mechelen.
1 Access is een computerprogramma van Justitie waarin verschillende gegevens van gedetineerden
bewaard worden.
2 Van iedere gedetineerde wordt ook een electronisch dossier bijgehouden bij de griffie via het
SIDIS programma. Daarin wordt alle informatie omtrent de gedetineerde, zijn feiten, proces, …,
officiële documenten, etc. bewaard.
6

Geen beroep of zeer vaak een „praktijkgericht‟ beroep (handenarbeid, …).
Op basis van deze cijfergegevens trachten we een gevarieerd en kwalitatief hulp- en
dienstverleningsaanbod uit te werken dat toegankelijk is voor alle gedetineerden van de
gevangenis van Mechelen.
7

HOOFDSTUK II: sleutelfuncties voor de coördinatie en
uitbouw van een kwalitatief hulp- en
dienstverleningsaanbod
Het uitbouwen van een hulp- en dienstverleningsaanbod in een gevangenis kan niet zonder
hiervoor coördinatiefuncties te voorzien. In de gevangenis van Mechelen zijn deze functies
aanwezig en ingevuld door diverse personen.
Voor de beleidsmatige aansturing, coördinatie en opvolging van de uitvoering van het
strategisch plan wordt voorzien in een door de Vlaamse overheid gemandateerde
„beleidsmedewerker‟.
De beleidsmedewerker vertegenwoordigt de voorzieningen van de Vlaamse Gemeenschap
t.a.v. de directeur van de gevangenis met het oog op een optimaal gecoördineerde
programmatie en uitvoering van de hulp- en dienstverlening in nauwe samenwerking met het
personeel van de gevangenis.
De beleidsmedewerker ontwikkelt in samenwerking met het Planningsteam Maatschappelijke
Dienstverlening een dynamische visie op de uitvoering van het strategisch plan ‟hulp- en
dienstverlening aan gedetineerden‟ en slaagt er in de strategische lange termijn doelstellingen
van het plan te vertalen in haalbare doelstellingen op korte en middellange termijn.
De beleidsmedewerker bekomt de medewerking van en bevordert de samenwerking tussen
uiteenlopende voorzieningen van de Vlaamse Gemeenschap met het oog op een kwaliteitsvol
en integraal hulp- en dienstverleningsaanbod aan gedetineerden en hun sociale omgeving.
Voor de gevangenis van Mechelen is dit 1VTE
Een efficiënte organisatorische onderbouwing van de hulp- en dienstverleningsinitiatieven in
de gevangenissen is een zeer belangrijke factor voor het welslagen van het strategisch plan.
De dienst Justitieel Welzijnswerk (JWW) van CAW Het Welzijnshuis bouwt in de
gevangenis van Mechelen trajectbegeleiding uit en biedt op een structurele wijze
ondersteuning aan de uitbouw van het Strategisch Plan hulp- en dienstverlening aan
gedetineerden.
Hiervoor stelt JWW ½ VTE (19u) organisatieondersteuner ter beschikking en 2 VTE
trajectbegeleiders.
Voor beide functies, organisatieondersteuner en trajectbegeleider, werd in 2009 een visietekst
ontwikkeld en een opdrachtomschrijving.
De Vlaamse overheid erkent en subsidieert organisaties die hulp- en dienstverlening
aanbieden aan gedetineerden op diverse domeinen m.n. onderwijs, sport, cultuur, welzijn,
gezondheid en werkgelegenheid. Om het aanbod op deze domeinen uit te bouwen zijn er
coördinatiefuncties voorzien.
Voor onderwijs een ½ VTE onderwijscoördinator
Voor sport een 1/5 VTE sportfunctionaris
Voor cultuur een 1/5 VTE sociaal cultureel werker
Voor welzijn een ½ VTE teamverantwoordelijke
Voor arbeid en tewerkstelling een 1/5 VTE detentieconsulent
Al deze mensen samen zorgen voor de uitbouw van het hulp- en dienstverleningsaanbod in de
gevangenis van Mechelen.
8

HOOFDSTUK III: uitbouw van een kwalitatief aanbod
Inleiding
Binnen dit derde hoofdstuk wordt een omschrijving gegeven van het bestaande hulp- en
dienstverleningsaanbod. Per domein worden de belangrijkste realisaties van 2009 benoemd.
De structurele knelpunten en aanbevelingen worden eveneens beschreven.
Een gedetailleerd overzicht van de verschillende activiteiten die gebeurden in de gevangenis
van Mechelen in 2009 is als bijlage (fiches activiteiten) terug te vinden. Hierbij zijn ook de
kwantitatieve gegevens opgenomen.
3.1.Welzijn
3.1.1. Algemeen aanbod:
Het team Justitieel Welzijnswerk (JWW) maakt deel uit van CAW Het Welzijnshuis. JWW
werkt mee aan de uitbouw van het strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden
in de vorm van trajectbegeleiding en organisatie ondersteuning. .
Justitieel Welzijnswerk verzekert een individuele trajectbegeleiding in de gevangenis van
Mechelen. De trajectbegeleiders organiseren naast een proactief aanbod, onthaal- en
begeleidingsgesprekken, zowel in de gevangenis voor de gedetineerden als buiten de
gevangenis voor de directe sociale omgeving en voor ex-gedetineerden, in het kader van de
vroeghulp en de nazorg.
Naast de trajectbegeleiding zorgt JWW voor een degelijke organisatorische onderbouwing
van de globale Vlaamse hulp- en dienstverlening. De organisatie ondersteuner heeft enerzijds
tot taak om het hulp- en dienstverleningsaanbod in de gevangenis organisatorisch te
ondersteunen. Anderzijds dient de organisatie ondersteuner organisaties te sensibiliseren hun
aanbod binnen te brengen in de gevangenis.
Teneinde dit te realiseren is een constructieve samenwerking met de beleidsmedewerker, de
Vlaamse en justitiële partners cruciaal.
Het team JWW bestaat uit een teamverantwoordelijke, een organisatie ondersteuner en vier
trajectbegeleiders. Alle medewerkers bij JWW werken halftijds (19u).
Voor beide functies, organisatieondersteuner en trajectbegeleider, werd in 2009 een visietekst
ontwikkeld en een opdrachtomschrijving. Deze documenten werden afgestemd met de
verschillende partners.
9

3.1.2. Gerealiseerde initiatieven 2009:
Concrete realisaties 2009: JWW
Door de komst van het Strategisch Plan in 2008 werd de overlegstructuur in de gevangenis
vastgelegd binnen de structuur van het Planningsteam Maatschappelijke dienstverlening.
Justitieel Welzijnswerk is binnen deze structuur trekker van de werkgroep welzijn en
gezondheid. Deze werkgroep heeft als opdracht om de noden en de activiteiten binnen de
domeinen Welzijn en Gezondheid te inventariseren en te organiseren. Naast deze
voorzittersrol neemt Justitieel Welzijnswerk ook deel aan de Bovenlokale Stuurgroep, het
Planningsteam Maatschappelijke Dienstverlening, het Structureel Overleg, het cliëntoverleg
en het overleg van de Vlaamse Gemeenschap.
Vanuit de gevangenis heeft Justitieel Welzijnswerk in 2009 meegewerkt aan Bakpop, aan de
sensibilisatieactie intrafamiliaal geweld en aan de vorming Anders Bekeken.
Concrete realisaties 2009: Trajectbegeleiding (TB)
Trajectbegeleiding voorziet in individuele gesprekken met (ex) gedetineerden en hun directe
sociale omgeving.
Door het vertrek van een collega in juli 2009, werd het aanbod voor de sociale omgeving een
gedeelde opdracht van CAW Het Welzijnshuis. Dit aanbod werd namelijk vanaf juli 2009
verzekerd door de diensten Algemeen Welzijnswerk (AWW). De diensten Algemeen
Welzijnswerk hebben een aanbod dat geografisch dichter bij de mensen wordt georganiseerd.
CAW Het Welzijnshuis heeft vestigingen van AWW in Heist-Op-Den-Berg, Mechelen, Lier,
Willebroek en Boom.
Vanaf juni 2009 werd het aanbod trajectbegeleiding aan gedetineerden bijgehouden in het
GOS (Gedetineerden Opvolgsysteem). Omdat dit elektronisch registratiesysteem recent is
opgestart, wordt het GOS geconfronteerd met een aantal kinderziektes. Hierdoor zijn de
cijfers van Justitieel Welzijnswerk onvolledig. Volgens de registratie in het GOS heeft
Justitieel Welzijnswerk 152 cliënten onthaald in 2009 en werden er 19 begeleidingen
opgestart.
Vanuit de gezamenlijke opdracht die JWW deelt met de justitiële partners, is het voor de
trajectbegeleiders cruciaal om concreet af te stemmen met de Psychosociale Dienst. Hiertoe
wordt er wekelijks een cliëntoverleg georganiseerd.
Concrete realisaties in 2009: organisatie ondersteuner (OO)
Justitieel Welzijnswerk zorgt voor een degelijke organisatorische onderbouwing van de
globale Vlaamse hulp- en dienstverlening in de gevangenis.
Dit betekent ondermeer:
- Concrete ondersteuning van de organisaties die hulp- en dienstverlening aanbieden
(onthaal en introductie in de gevangenis, zorgen voor de nodige praktische en
10

technische werkingsfaciliteiten, methodische ondersteuning, bekendmaking van het
aanbod, afstemming op penitentiaire vereisten op het vlak van infrastructuur, regime,
personeel en veiligheid);
- bijdragen tot de uitbouw en ondersteuning van een netwerk van personen en
voorzieningen die willen meewerken aan de hulp- en dienstverlening aan
gedetineerden en hun directe sociale omgeving;
- een goed inzicht verwerven en behouden in de vragen en verwachtingen van
gedetineerden en hun directe sociale omgeving en aangepaste methodieken
ontwikkelen voor de informatie, rekrutering en opvolging van de deelnemers;
- in nauwe samenwerking met de beleidsmedewerker bijdragen tot de planning, de
praktische organisatie en de evaluatie van de hulp- en dienstverleningsactiviteiten in
de gevangenis, en aanspreekbaar zijn voor alle vragen, suggesties en kritieken m.b.t.
de organisatie van de hulp- en dienstverlening en rapporteren over de uitvoering van
de organisatieopdracht aan de beleidsmedewerker
Concreet heeft de organisatie ondersteuner in 2009 rond vier domeinen gewerkt:
1) Wat betreft het onthaal heeft de organisatie ondersteuner een ontwerp gemaakt van een
domeinoverschrijdende onthaalbrochure voor nieuwe medewerkers. Deze brochure schetst het
leven in de gevangenis voor de nieuwe aanbodverstrekkers en geeft hen houvast tijdens hun start.
2) De volgende acties werden gerealiseerd met betrekking tot de bekendmaking:
- tijdige en correcte bekendmaking van het aanbod nastreven
- uniforme procedure uitwerken voor de deelnemerslijsten
- inplannen van activiteiten en het beheer van de activiteitenagenda
- ontwikkelen van een draaiboek voor de bekendmaking van activiteiten
- aanbod afstemmen op het vlak van veiligheid, personeel, infrastructuur, uurroosters,
gedetineerdenregime, . . .
- de activiteitenkalender ter beschikking stellen van Justitie
- ter beschikking stellen van de deelnemerslijsten voor de penitentiaire beambten en dit in
een gedeelde taak met de domeinverantwoordelijken
3) Met betrekking tot de opvolging en de evaluatie:
- Ontwerp van een uniform evaluatiedocument voor het aanbod
- aanwezigheidslijsten
4) De noden en de behoeften van gedetineerden is een voortdurend aandachtspunt voor de
organisatie ondersteuner. Daarom is het belangrijk een realistisch beeld te hebben van de
gedetineerde aan de hand van een populatieschets.
Voor de registratie in het GOS( gedetineerdenopvolgsysteem) werd er vanuit de organisatie
ondersteuner gestart met het ingeven van de eerste activiteiten.
11

3.1.3. Prioriteiten 2010:
Prioriteiten 2010: JWW
Afstemming met de verschillende Vlaamse en Justitiële partners blijft een aandachtspunt in 2010.
JWW zal de voorzittersrol op zich blijven nemen voor de Werkgroep Welzijn en Gezondheid. In
2010 staat de volgende prioriteiten op de agenda:
- Het project re-integratie van ex-gedetineerden
- De opstart van het aanbod van CGG de Pont
- De verslavingsproblematiek
- Zedendelicten
- Zelfmoord en depressie
- Agressie
De registratie in het GOS is een blijvend aandachtspunt voor JWW, ook in 2010. Er zijn nog
verschillende aanpassingen gepland betreffende het GOS. Teneinde correcte cijfers te bekomen, is
het belangrijk om deze nieuwe ontwikkelingen op de voet te volgen.
Prioriteiten 2010: TB
De individuele trajectbegeleiding zal verder worden uitgebouwd, zowel binnen de gevangenis als
buiten.
In 2010 starten er twee nieuwe trajectbegeleiders. Deze nieuwe collega‟s zullen moeten worden
ingewerkt.
Het Herstelfonds zal worden opgestart in de gevangenis van Mechelen. Hiervoor zal JWW
samenwerken met verschillende partners.
Prioriteiten voor 2010: Organisatie ondersteuner
In 2010 willen we vanuit JWW een bevraging organiseren van de Vlaamse Partners en de
beleidsmedewerker over de opdracht van organisatie ondersteuner teneinde de opdracht van de OO
efficiënt en realistisch in te vullen.
Daarnaast volgt de organisatie ondersteuner maximaal de verschillende werkgroepen en de PMD
overlegstructuur. Een fysieke bijdrage is spijtig genoeg niet altijd mogelijk gezien de beperkte
personeelsbezetting.
De organisatie ondersteuner engageert zich in 2010 tevens om een werkgroepje te trekken dat als
doel heeft om de noden en de behoeften van de gedetineerden te inventariseren. Om een aanbod op
maat van de gedetineerden te bieden is het cruciaal voldoende zicht te hebben op de noden en de
verwachtingen van de gedetineerden.
12

Aangezien er soms onduidelijkheid is over de opdracht van de organisatie ondersteuner, zal er
vanuit JWW de nodige communicatie worden georganiseerd met de verschillende Vlaamse en
Justitiële partners.
3.1.4. Structurele knelpunten – aanbevelingen:
Justitieel Welzijnswerk kende ook in 2009 een enorme werkdruk. De nood in de gevangenis
maar ook daarbuiten blijft enorm hoog.
Gezien de hoge populatie anderstaligen werkt Justitieel Welzijnswerk regelmatig met tolken.
In 2009 kreeg Justitieel Welzijnswerk het signaal dat de tolkenpool van de Stad Mechelen zou
worden stopgezet. Voor een werking als Justitieel Welzijnswerk betekent dit een enorm
verlies.
De technische faciliteiten in de gevangenis maken de werkomstandigheden niet altijd even
makkelijk. Zo hebben de vier trajectbegeleiders slechts één telefoon ter beschikking.
De communicatie met Justitie verloopt niet altijd even makkelijk. Het is echter uitermate
belangrijk dat er blijvend wordt geïnvesteerd in een constructieve dialoog.
3.2. Gezondheidszorg
3.2.1 Algemeen aanbod:
Het CGG De Pont is een tweedelijnsvoorziening in de geestelijke gezondheidszorg die erkend
en gesubsidieerd wordt door de Vlaamse Gemeenschap. Vanuit vestigingsplaatsen te Boom,
Lier en Mechelen en een antennepost te Heist-op-den-Berg biedt het preventie en ambulante
hulpverlening voor zowel kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen met psychologische
problemen en psychiatrische stoornissen.
De hulpverleningsteams zijn multidisciplinair samengesteld met o.a. psychiaters,
psychologen, maatschappelijk werkers, logopedisten, ... .
Alle medewerkers zijn gebonden aan het beroepsgeheim en behandelen informatie met
respect voor de privacy.
Het forensisch team staat in voor de individuele, delictgerichte begeleiding van
justitiecliënteel, zowel in het kader van een door Justitie opgelegde voorwaarde (of verplichte
begeleiding) als op vrijwillige basis.
Het forensisch team is gecentraliseerd in Mechelen (aanwezigheid gevangenis, JWW, …),
doch behandeling en hulpverlening kan gebeuren in elke vestiging.
Samenstelling forensisch team:
- Psychiater (8u)
- Psychologe (38u)
- Maatschappelijk werkster (12u)
- Criminologe (19u), strategisch plan
- Maatschappelijk werkster (19u), strategisch plan
13

3.2.2 Gerealiseerde initiatieven:
Aanbod strategisch plan
In het kader van het strategisch plan begeleidt het forensisch team in aanvang twee
groepsvormingen: één rond agressiebeheersing in de (ex-) relatie en één rond
agressiebeheersing in het algemeen. Deze deelname is op vrijwillige basis.
Individuele begeleiding op het CGG tijdens de detentie is mogelijk op vrijwillige basis, via
uitgangsvergunning of penitentiair verlof. Dit is mogelijk vanuit alle gevangenissen in
Vlaanderen.
Seksueel delinquenten kunnen tijdens detentie op vrijwillige basis via uitgangsvergunningen
of penitentiair verlof deelnemen aan de groep hervalvoorkoming. Binnen de gevangenis is het
onmogelijk een aanbod voor seksueel delinquenten uit te bouwen door de onveiligheid
vanwege de huidige lokale gevangeniscultuur.
Beleid naar de gedetineerden toe:
Gedetineerden nemen op vrijwillige basis deel aan het groepsaanbod in de gevangenis, ook
wanneer zij niet voor dit soort feiten gedetineerd te zijn, maar erkennen op dit punt een
probleem te ondervinden.
Attesten van aanwezigheid worden afgeleverd. Er is geen inhoudelijke rapportage voorzien
naar de verwijzende instantie.
Profilering van CGG:
Stand van zaken 2009/gerealiseerde doelstellingen:
- Doorlichting van het profiel van de gedetineerden in Mechelen.
- Inventaris van het huidig aanbod op het vlak van hulp- en dienstverlening in de
gevangenis van Mechelen.
- Algemene vorming zelfmoordpreventie voor JWW en PSD: 3 vormingsdagen voorjaar
2009.
- Medewerking behoefte-onderzoek van de gedetineerden in de gevangenis van
Mechelen.
- Realisatie van draaiboek voor groepsaanbod „agressiebeheersing in een (ex-)relatie‟.
- Evaluatie van forensisch post-penitentiaire werking CGG.
- Opmaak folder m.b.t. groepsaanbod (ex-)partnergeweld.
- Geregeld overleg van het CGG met LDSG en HSD rond seksueel delinquenten.
- Consultfunctie naar de eerste-lijnsdiensten toe (JWW dienst gevangenis): individuele
begeleiding van niet-geselecteerden voor de groepswerking, intervisie, advies, … .
Doorverwijzing van naastbestaanden naar het CGG wanneer een
tweedelijnsproblematiek wordt verondersteld.
14

3.2.3. Prioriteiten 2010:
- Planning van vorming voor het gevangenispersoneel/ JWW rond afgesproken thema‟s,
o.a. agressieproblematiek, zelfmoord, depressie, psychopathologie, … .
- Uitbouw van de individuele consultaties voor gedetineerden (najaar 2010). In eerste
fase voor de deelnemers aan de groepswerkingen.
- Kortdurend groepsaanbod rond partnergeweld (23 februari - 23 maart 2010) (2u/week
gedurende 5 weken).
- Consultfunctie naar eerstelijnsdiensten (JWW).
- Draaiboek voor groepsaanbod rond „agressiebeheersing‟.
- Kortdurend groepsaanbod rond agressie start mei 2010.
- Overleg met JWW ter afstemming en stroomlijning individuele opvolging
gedetineerden.
- Continuering en verdere implementatie van het CGG-aanbod.
3.2.4 Structurele knelpunten – aanbevelingen
De oorspronkelijk in dienst genomen medewerker van het Strategisch Plan heeft na een
inloopperiode van 6 maanden ontslag genomen waardoor er geen continuïteit kon
gegarandeerd worden van juni tot oktober 2009. Sinds oktober 2009 zijn er 2 nieuwe
halftijdse medewerkers in dienst.
Door het wegvallen van coördinatie vanuit de CGG-koepels is er een gebrek aan bovenlokale
uniformiteit wat betreft duidelijke taakafbakening. Daardoor is er op lokaal niveau
versnippering en teveel heterogeniteit
3.3. Arbeid en tewerkstelling
3.3.1 Algemeen aanbod:
De VDAB staat werkzoekenden bij in hun zoektocht naar een passende en geschikte job. Ook
gedetineerden in Vlaamse gevangenissen hebben recht op een deskundige begeleiding naar
werk op het moment dat hun invrijheidsstelling in zicht is. De begeleiding past in het
strategisch plan van de Vlaamse overheid. Dit plan waarborgt de hulp- en dienstverlening
voor gedetineerden en hun naaste omgeving.
3.3.2 Gerealiseerde initiatieven:
Sinds 2008 is VDAB opnieuw actief in de gevangenis van Mechelen: aanvankelijk werd
geopteerd voor 2 keer een halve zitdag per maand, sinds september 2009 is de aanwezigheid,
afhankelijk van de ontvangen aanvragen, uitgebreid naar één dag per week.
Deze uitbreiding is gepaard gegaan met een geleidelijke verruiming van het
dienstverleningsaanbod.
VDAB doet zowel aan basisdienstverlening als aan trajectbegeleiding.
15

Vormen van basisdienstverlening kunnen zijn: inschrijving als werkzoekende bij VDAB, het
activeren en optimaliseren van het werkzoekendendossier, informatie geven over de
arbeidsmarkt met een duiding van de opportuniteiten, uitleg op maat over
tewerkstellingsmaatregelen en het externe aanbod van de VDAB. Informatie over geschikte
opleidingen.
Trajectbegeleiding houdt onder meer in: intakes doen, trajecten naar werk bepalen via het
vastleggen van een stappenplan en de opmaak van een trajectovereenkomst tussen de VDAB
en de klant.
Kortom de consulent stippelt met de gedetineerde, die binnen afzienbare tijd de gevangenis
kan verlaten, een praktisch haalbare weg naar de arbeidsmarkt uit en ondersteunt de
gedetineerde bij de stappen die gezet worden om dit doel te bereiken.
Vanuit haar regie-opdracht werkt de VDAB in het kader van het “Aan de bak”-programma
ook samen met Vokans, wat voluit staat voor vormings- en opleidingskansen (voor
kansengroepen).
Via het twee weken durende collectief aangeboden wegwijzerproject van Vokans verwerven
gedetineerden een beter inzicht in hun interesses, competenties en vaardigheden,
opleidingsnoden, … .
De door Vokans geformuleerde adviezen vormen vaak de basis voor de start van een
geïndividualiseerd traject.
Diverse zaken uit het groeipad 2008-2009 zijn in de loop van 2009 ook effectief gerealiseerd:
de VDAB heeft in het gesprekslokaal een netwerkverbinding verkregen waardoor de
voortgang van het traject onmiddellijk kan geregistreerd worden in het VDAB-dossier en
relevante zaken kunnen opgezocht worden, de communicatie over het VDAB-aanbod gebeurt
op een transparante wijze, de behaalde getuigschriften van de opleidingen, gegeven door
onderwijs, krijgen een vertaling in het VDAB-dossier en zijn dus raadpleegbaar voor
werkgevers, de afstemming met het aanbod van partners is geoptimaliseerd, de samenwerking
met PSD is verder gestroomlijnd, … .
In 2009 heeft de VDAB 37 trajecten opgestart waarvan 15 via wegwijzer en zijn er 179
individuele gesprekken gevoerd met 78 gedetineerden.
3.3.3 Prioriteiten voor 2010:
Tenslotte is eind 2009 naar aanleiding van een Vesoc-oproep het ingediende
diversiteitsproject goedgekeurd.
Deze goedkeuring opent perspectieven om verder te streven naar een integraal traject voor
elke gedetineerde met, in functie van de noden, mogelijkheden tot opstart van een screening,
sollicitatietraining en jobcoaching voor gedetineerden die arbeid verrichten. De directie van
de gevangenis zal samen met RESOC (Regionaal Sociaal Overlegcomité), VDAB en andere
partners in het voorjaar 2010 deze stappen verder concretiseren.
16

3.4. Onderwijs
3.4.1 Algemeen aanbod:
Het onderwijsaanbod in de gevangenis van Mechelen is voor de komst van de Vlaamse
Gemeenschap in de loop van de jaren gegroeid uit rechtstreeks overleg tussen de
onderwijspartners (voornamelijk CVO Meviza, in beperkte mate CBE Open School) en de
gevangenisdirectie. Het aanbod werd bepaald aan de hand van een soort van „trial and error‟ –
methode. Dit resulteerde in een betrekkelijk groot en constant onderwijsaanbod dat
verscheidene jaren liep toen de Vlaamse Gemeenschap in 2008 neerstreek in de gevangenis.
Bij het justitiepersoneel was in de loop van die jaren een relatief breed draagvlak gecreëerd
voor onderwijs. Het onderwijsaanbod 2008-2009 verliep nog volledig in deze traditie, en het
aanbod van de eerste jaarhelft van 2009 moet dan ook in dit licht bekeken worden (zie bijlage
2).
3.4.2 Gerealiseerde initiatieven:
Behoeftedetectie en groepsaanbod onderwijs
Het Consortium volwassenenonderwijs Samen Stromen, dat eind 2008 zijn stek kreeg in de
gevangenis, heeft als specifieke opdracht om in samenwerking met de onderwijspartners een
onderwijsaanbod te realiseren dat zoveel mogelijk op de noden en behoeften van de
gedetineerden gestoeld is. Inzicht in deze noden en behoeften is dan ook van groot belang. Op
1 april 2009 werd in het kader hiervan voor de eerste keer een behoefteonderzoek uitgevoerd
in de gevangenis van Mechelen. Er werd tevens gepeild naar de tevredenheid over het aanbod
van het schooljaar 2008-2009. Uit deze peilingen kwam zeer interessante informatie naar
voren, maar de methodiek van het onderzoek en de kwaliteit van bepaalde gegevens waren
niet steeds voldoende. We streven er dan ook naar om in 2010 het behoefteonderzoek te
verfijnen. Bovendien zou het zinvol zijn om het uit te breiden naar de andere domeinen van de
Vlaamse Gemeenschap. Hiervoor werd een werkgroep noden en behoeften opgestart waaraan
de meeste domeinen deelnemen. De werkgroep is een eerste keer samengekomen op 18 maart
2010.
De resultaten van het behoefteonderzoek van 1 april 2009 (zie bijlage 1) vormden de basis
voor het vernieuwde onderwijsaanbod van 2009-2010 (zie bijlage 1).
De volgende vaststellingen kwamen uit het onderzoek naar voren:
- Het bestaande aanbod werd over het algemeen positief geëvalueerd
- Er was vraag naar praktische en/of beroepsgerichte opleidingen
- Er was vraag naar eigentijdse ICT-cursussen zoals videobewerking en digitale
beeldbewerking
- Hoewel het aantal vaders onder de gedetineerden tot 1 op 3 beperkt is, was er een
betrekkelijk grote vraag naar een cursus rond opvoeding
- Er was vraag naar een avondaanbod
- Er was vraag naar attestering van de cursussen (een groot deel van de cursussen
werd reeds geattesteerd, voor een stuk is dit dus een probleem van duidelijke
communicatie)
17

Op basis van deze vaststellingen werd er besloten om voor het onderwijsaanbod van 2009-
2010 te vertrekken vanuit het bestaande, historisch gegroeide aanbod, en hieraan enkele
wijzigingen toe te voegen. Dit resulteerde in de volgende aanpassingen:
1. Een praktische cursus: Basis schilder- en behangwerk
Een cursus „Basis schilder- en behangwerk‟ werd als proefproject aan het
onderwijsaanbod toegevoegd. In september 2009 werd dan ook voor de eerste keer een
(module van) een beroepsgerichte opleiding in de gevangenis van Mechelen ingericht.
Dit impliceert dat naast de inrichting van de cursus zelf, ook een hele aanpassing aan
de infrastructuur gerealiseerd werd. Er werd een lokaal, voorheen gebruikt als
vestiaire, geschikt gevonden voor onderwijs en in nauwe samenwerking tussen Justitie
en Vlaamse Gemeenschap werd dit lokaal omgetoverd tot een tijdelijk schildersatelier
met als definitieve bestemming „polyvalent leslokaal‟. Om dit te realiseren kon de
Vlaamse Gemeenschap rekenen op financiering van de Centrale Dienst voor regie van
de gevangenisarbeid CDRGA (Justitie), een extra tijdsinvestering van de nieuwe
onderwijspartner CVO Scholengroep 5, en de bereidwillige medewerking van de
gevangenisdirectie en de technische dienst van de gevangenis. Het project werd na
afloop positief geëvalueerd en zal naar volgend schooljaar toe minstens behouden, en
bij voorkeur verder uitgebreid worden met een vervolgmodule.
2. Werknemersattest: VCA (veiligheid op de werkvloer)
Hoewel de cursus VCA uit het behoefteonderzoek niet naar voren kwam, werd er toch
besloten om deze beroepsgerichte module aan het onderwijsaanbod 2009-2010 toe te
voegen. Het is een korte cursus die een direct effect heeft op de weerbaarheid van de
cursisten op de arbeidsmarkt. Heel wat werkgevers in verschillende sectoren vragen
immers van hun werknemers dat ze het attest behalen. Indien ze het attest reeds op zak
hebben is dit een troef tijdens sollicitaties. Het sluit verder aan bij de idee om een
beroepsgerichte module in de gevangenis in te richten. De cursus VCA is gepland in
het voorjaar van 2010. Voor de komende schooljaren zal er getracht worden om de
cursus VCA telkens in te plannen gelijklopend met of aansluitend aan de praktische,
beroepsgerichte modules.
3. Een geattesteerde cursus Engels
De cursus Engels in de gevangenis werd in het verleden aangeboden door leden van
het Beschermcomité Mechelen, en werd bijgevolg ook niet officieel geattesteerd.
Nochtans bleek deze module uit het behoefteonderzoek net één van de meest
gevraagde cursussen te zijn. Er werd besloten om een module Engels ingericht door
het CVO in te plannen, zodat hiermee verder voldaan werd aan de vragen van de
gedetineerden rond attestering.
De cursus vond plaats in het najaar van 2009 en kende een redelijk succes. De grote
niveauverschillen tussen de cursisten blijken hier echter wel een probleem.
4. Een cursus ‘Kinderen opvoeden’
Uitgaande van de behoefte van de gedetineerde vaders werden afspraken gemaakt met
CBE Open School rond het aanbieden van een cursus kinderen opvoeden. Deze cursus
werd ingepland in het najaar van 2009 en kende niet zozeer een kwantitatief dan wel
een kwalitatief succes. Zowel aanbieder als cursisten waren bijzonder tevreden over de
18

cursus en de resultaten. Omwille van de specificiteit van de inhoud werd wel beslist
om te bekijken of deze cursus voortaan ondergebracht kan worden in de werkgroep
„affectieve relaties‟ (Justitie), zodat hij in de planning beter afgestemd kan worden op
andere activiteiten naar vaders toe.
5. ICT-cursus: videobewerking
Er werd beslist om een cursus videobewerking in te plannen in het aanbod van 2009-
2010. Uit de volgens het behoefteonderzoek succesvolle ICT-cursussen die niet in het
bestaande aanbod zaten, zoals digitale beeldbewerking, videobewerking, Access,
netwerken en webdesign, werd gekozen voor de cursus videobewerking. De
belangrijkste reden hiervoor was de link die deze cursus heeft met het project Jail-TV
in de gevangenis van Mechelen (begeleid door de sociaal-cultureel werker). Door
middel van deze module kunnen nieuwe deelnemers aan dit project ingewijd worden
in de knepen van het vak. Bovendien creëren we een mogelijkheid voor de reeds
geëngageerde deelnemers van Jail-TV om hun verworven kennis te attesteren. De
cursus is gepland in het voorjaar van 2010.
6. NT1: Nederlands voor Nederlandstaligen
Uit het (schriftelijke) behoefteonderzoek bleek dat de lees- en schrijfvaardigheden van
de gedetineerden niet optimaal zijn, iets wat ook daarvoor al zo werd aangevoeld,
maar nog niet werd aangetoond. Er werd dan ook besloten om een cursus NT1 in te
richten, hoewel dit niet direct beantwoordt aan een zelf geformuleerde behoefte. De
cursus is gepland voor het voorjaar van 2010.
Deze uitbreiding van het onderwijsaanbod bracht de samenwerking met twee nieuwe
onderwijspartners met zich mee: CVO Scholengroep 5 (basis schilder- en behangwerk) en
CBE Open School (VCA, kinderen opvoeden en NT1). Wij hopen in de toekomst structureel
met beide partners te kunnen blijven verder werken. In het voorjaar van 2010 zal het
gewijzigde aanbod grondig geëvalueerd en verder aangepast en geoptimaliseerd worden.
Deelname aan het onderwijsaanbod
In 2009 werden er 232 inschrijvingen geregistreerd voor het groepsaanbod in de gevangenis
van Mechelen. 99 van deze inschrijvingen resulteerden in een officieel (deel)attest. Gezien de
gemiddelde dagpopulatie van 112 kunnen we stellen dit cijfer erg hoog ligt. Het is echter
moeilijk te bepalen hoe groot het percentage cursisten bedraagt onder alle gedetineerden,
omdat velen zich voor verschillende cursussen inschrijven. Eén gedetineerde staat dus vaak
voor meerdere inschrijvingen en attesten. Op basis van de resultaten van het
behoefteonderzoek in april en de attesten behaald tijdens de eerste jaarhelft van 2009, kunnen
we echter vaststellen dat in deze periode ongeveer 1 op 4 gedetineerden zich inschreef voor
een groepsles en een attest behaalde. In die cijfers zitten echter ook de cursisten vervat die
niet slaagden en enkel een aanwezigheidsattest ontvingen, of degenen die niet in een erkend
aanbod zaten van het CVO.
We kunnen uit de cijfers wel concluderen dat het cursusaanbod voldoende interesse wekt en
ook betrekkelijk rendabel is. Gemiddeld schrijven er zich 15,4 gedetineerden in per cursus, en
worden er 6,6 officiële attesten uitgereikt. Met andere woorden per ingerichte cursus schrijft 1
op 7 gedetineerden zich in en behaalt meer dan 1 op 20 gedetineerden een attest.
Vooral het inschrijvingscijfer ligt erg hoog. De uitval tijdens de cursussen kan teruggebracht
worden naar de volgende oorzaken:
19

- Invrijheidsstelling
- Transfer
- Werk gevonden in de gevangenis
- Ongemotiveerd / gebrek aan engagement
- Op de wachtlijst blijven staan / te laat inschrijven
- Tuchtmaatregelen opgelegd door Justitie
Individuele onderwijstrajectbegeleiding
Naast behoeftedetectie en de uitbouw/optimalisatie van het onderwijsaanbod in de
gevangenis, heeft het consortium ook een specifieke opdracht omtrent de
onderwijstrajectbegeleiding van de gedetineerden. Op dit vlak is er vooral wat betreft
administratieve ondersteuning een grote vooruitgang geboekt in het werkjaar 2009. Er werd in
samenwerking met CVO Meviza, de grootste aanbodverstrekker in de gevangenis, een
database opgesteld waarin de trajectbegeleiding van de gedetineerden stap voor stap kan
worden geregistreerd. De database werd begin 2009 stapsgewijs in gebruik genomen en vanaf
september 2009 werd de volledige trajectbegeleiding erin geregistreerd. De database is een
enorme vooruitgang voor de efficiëntie van de trajectbegeleiding, het analyseren van
gegevens hieromtrent en het rapporteren van deze gegevens. Een groot nadeel aan deze
database is dat ze niet op punt staat en het consortium ook niet de middelen heeft om dit
alsnog te doen. Wij zien een belangrijke mogelijkheid in het GOS, waarin een vorm van
registratie van individuele onderwijstrajectbegeleiding zou kunnen opgenomen worden,
idealiter door het in te bedden in een specifiek OC-profiel (onderwijs profiel) in het GOS.
Uit de gegevens van de database onderwijs voor 2009 (zie bijlage 1) volgen onderstaande
vaststellingen en conclusies:
- 220 gedetineerden komen in contact met onderwijs op een gemiddelde dagpopulatie
van 112 gedetineerden en een gemiddelde verblijfsduur van 3 tot 6 maanden. Dat wil
dus zeggen dat het gros van de gedetineerden in contact komt met onderwijs.
- Er hebben in totaal 515 geregistreerde contactmomenten plaatsgevonden, waarvan 29
% gesprekken en 71 % schriftelijke communicatie. Uit de cijfers van na 1 september
2009 (vanaf toen werd de database volledig bijgehouden) blijkt dat het percentage
gesprekken een stuk hoger ligt (38 %). Ofwel is het aantal gesprekken dus gestegen in
de tweede jaarhelft, ofwel moet het cijfer over het hele jaar hoger liggen (verhoging is
dan terug te brengen op een meer accurate registratie in de tweede jaarhelft).
- Over het hele jaar spreken we van een gemiddelde van 3 contactmomenten per
geregistreerde gedetineerde. Hieruit zou kunnen geconcludeerd worden dat de
werkelijke trajectbegeleiding erg beperkt blijft, en de meeste gedetineerden sporadisch
inschrijven voor groepslessen of sporadisch om informatie vragen. Omwille van de
korte gemiddelde verblijfsduur van de gedetineerden (3 tot 6 maanden) is
trajectbegeleiding ook niet evident. Toch is dit een werkpunt voor volgend jaar.
- De initiatiefnemers voor de contactmomenten zijn bijna uitsluitend de
onderwijscoördinator en de gedetineerden zelf. Er zouden echter veel meer
gedetineerden moeten zijn die zich aanmelden via andere kanalen (PSD,
trajectbegeleiders, PB‟s, andere). Ofwel wordt dit niet geregistreerd, ofwel gebeurt het
te weinig. Dit is een aandachtspunt voor volgend jaar.
20

- Het onderwerp van de communicatie met de gedetineerden varieert zeer sterk naar
gelang het om schriftelijke of mondelinge communicatie gaat. De schriftelijke
communicatie gaat hoofdzakelijk over de groepslessen (aanvragen tot inschrijving,
aankondiging startmomenten, mededeling examenresultaten, wegvallen van lessen,
…). Bij de mondelinge communicatie vormt eveneens het onderwerp „groepslessen‟,
waaronder alle intakegesprekken, het leeuwenaandeel (57 %), maar daarnaast gaat een
belangrijk gedeelte ook over het onderwijsaanbod in het algemeen (17 %), zelfstudie
(12 %) of nog andere onderwerpen (12 %). Het is een positieve tendens dat deze
ruimere gespreksonderwerpen vooral aan bod komen in de mondelinge communicatie.
Andere activiteiten
Op 25 juni 2009 werd voor de eerste maal een proclamatie georganiseerd in de gevangenis
van Mechelen voor alle gedetineerden die hadden deelgenomen aan het onderwijsaanbod. De
proclamatie was een groot succes en een geslaagde afsluiter van schooljaar. Er werd besloten
om halfjaarlijks een proclamatie in te richten, telkens op het einde van een semester. De
tweede proclamatie is doorgegaan op 8 januari 2010.
3.4.3 Prioriteiten voor 2010:
Bibliotheek
Zowel vanuit de leerkrachten als vanuit de gedetineerden komt regelmatig de vraag naar
boeken en/of woordenboeken. De bibliotheek is voorlopig onvoldoende uitgerust en kan niet
aan de vraag tegemoet komen. Wij zijn dan ook vragende partij om de bibliotheek beter uit te
rusten. Een aanzet hiervoor is reeds gegeven, in 2010 wordt de uitvoering verwacht.
Individuele leervragen
Heel wat gedetineerden met individuele leervragen kunnen niet terecht in het groepsaanbod
van de gevangenis. Het sluit niet aan bij hun leervraag, het stemt niet overeen met hun niveau,
het past niet in hun werkschema, … . Bovendien zijn er gedetineerden die wel deelnemen aan
de groepslessen maar die nood hebben aan extra begeleiding of oefening. Ook zelfstudiecursisten
vallen vaak uit de boot. Zij kunnen niet of onvoldoende oefenen in een leslokaal of
onder begeleiding van een leerkracht of andere deskundige. In de gevangenis van Mechelen is
er onvoldoende begeleiding van individuele leervragen voorzien, enkel het Beschermcomité
komt gedeeltelijk toe aan deze nood. Zij zorgen voor bijles aan analfabeten en individuele
begeleiding van BIS-cursisten. Slechts een zeer klein percentage van de gedetineerden tekent
echter op dit aanbod in. Het gaat in totaal om gemiddeld 2 à 3 cursisten op een gemiddelde
dagpopulatie van 112.
Om deze grote tekortkoming weg te werken, zijn in het najaar van 2009 de eerste stappen
gezet voor een samenwerking tussen het consortium, de gevangenis, de Katholieke
Hogeschool Mechelen en in latere instantie ook het Beschermcomité. Het gezamenlijke
„tutoringproject‟ moet ervoor zorgen dat studenten lerarenopleiding van de hogeschool in de
gevangenis gedetineerden met individuele leervragen komen begeleiden op een wekelijkse
basis. In een eerste vergadering is er tot een principieel akkoord gekomen dat er in september
2010 gestart zou worden met een proefproject. Wij hopen dat dit project het begin zal zijn van
een uitgebreide werking rond individuele onderwijsbegeleiding van de gedetineerden.
21

Toeleiding anderstaligen
Hoewel de cursus NT2 en de les Nederlands van het Beschermcomité redelijk veel
belangstellenden trekken, worden toch heel wat anderstaligen niet aangesproken op het
aanbod. Dit geldt zeker voor de anderstalige analfabeten. Het is een belangrijk werkpunt voor
2010 om de anderstaligen meer te betrekken in de communicatie en hen zo meer toe te leiden
naar het onderwijsaanbod (en bij uitbreiding ook de andere activiteiten) in de gevangenis.
3.4.3 Structurele knelpunten – aanbevelingen:
Infrastructuur
Het informaticalokaal is een blijvend knelpunt voor onderwijs. Het lokaal is te klein
(maximaal 10 cursisten) en de computers zijn verouderd. Voor informatica werken we steeds
met wachtlijsten, een groter lokaal zou aan deze nood tegemoet kunnen komen. In dit kader
zijn er alvast plannen om het informaticalokaal te verhuizen na het beëindigen van de
renovatiewerken in het cellulair (uitgevoerd door de Regie der Gebouwen). De herinrichting
van het computerlokaal in een grotere ruimte met nieuwe apparatuur is prioritair voor 2010.
De veiligheid in alle leslokalen blijft ook een knelpunt. De lokalen zijn immers niet of
onvoldoende uitgerust met alarmsystemen en camera‟s. De gevangenisdirectie is op de hoogte
van het probleem en een oplossing is in de maak, met name als onderdeel van het
zwakstroomproject. Het is voorlopig echter onduidelijk wanneer het zwakstroomproject in de
gevangenis van Mechelen zal uitgevoerd worden. Ook dit is een aandachtspunt voor 2010.
Regime
De afstemming tussen de lessen en het regime van de gevangenis verloopt niet steeds vlot. Er
het eerste probleem doet zich vooral voor tijdens de pauze. In principe mogen de cursisten het
leslokaal tijdens de pauzes niet verlaten, maar er zijn (voorlopig) geen toiletten aan de
lokalen. Toiletbezoek is dus onvermijdelijk. Bovendien gaan heel wat cursisten naar hun cel
om te roken. Alhoewel erop gehamerd wordt dat er van de cursisten verwacht wordt dat ze
zoveel mogelijk in het lokaal blijven, is er altijd wat geloop tijdens de pauzes. De
gedetineerden worden door de PB‟s ook niet systematisch aangesproken wanneer ze
rondlopen op de vleugels, wat het beheersen van de situatie er voor de leerkrachten niet
gemakkelijker op maakt.
Er bestaat ook grote onduidelijkheid over het begeleiden van de beweging op het einde van de
lessen. Van de leerkrachten wordt er gevraagd dat zij het centrum verwittigen 5 minuten voor
het einde van de les. Het centrum en de chefs op de vleugel zijn immers vaak niet op de
hoogte van deze afspraak, en komen wat uit de lucht gevallen.
Het afstemmen van het verloop van de lessen op het regime en duidelijke communicatie
hierrond is een werkpunt voor 2010.
Administratieve structuren centra
Op dit moment worden de centra die actief zijn in de gevangenis nauwelijks ondersteund op
het vlak van structurele verankering van hun aanbod in de gevangenis in hun administratieve
structuren. In veel gevallen is deze verankering dan ook niet gerealiseerd. Nochtans is het in
het belang van de cursist, het centrum, het consortium en de gevangenis zelf dat deze zaken in
orde gebracht worden. Het gaat hier in de eerste plaats om de volgende twee zaken:
- Het aanpassen van het centrumreglement voor de cursussen in de gevangenis (of het
toevoegen van een addendum hiervoor)
- Het opstellen en ondertekenen van samenwerkingsovereenkomsten tussen het
consortium, het centrum en de gevangenis voor elke cursus
22

Het consortium neemt het voortouw om te werken aan deze structuren.
Personele middelen / administratieve ondersteuning
Aangezien het onderwijsaanbod in de gevangenis van Mechelen aanzienlijk aangepast en een
stuk uitgebreid is ten opzichte van het schooljaar 2008-2009, wordt het als halftijdse kracht
van het consortium erg moeilijk om de administratie van de lessen en de opvolging van de
cursisten op een degelijke manier uit te voeren. Ook de extra administratie, zoals het in
gebruik nemen van de database onderwijs en ook het GOS (wordt voorlopig niet gebruikt
door het consortium) zijn hier niet vreemd aan. Bovendien is er in de gevangenis van
Mechelen slechts één halftijdse organisatie ondersteuner, waarop het consortium dan ook niet
kan terugvallen voor ondersteuning. Een gevolg van dit tekort aan ondersteuning is de
onmogelijkheid om het onderwijsaanbod verder uit te breiden en het op de lange baan
schuiven van meerdere (nochtans waardevolle) projecten. Wij zijn dan ook sterk vragende
partij om de functie van organisatie ondersteuner uit te breiden in de gevangenis.
23

3.5. Sociaal – cultureel volwassenenwerk
3.5.1 Algemeen aanbod:
Werkgroep sociaal-cultureel werk (SCW)
De werkgroep SCW kwam vier maal bijeen in 2009. Er werd er een SWOT analyse
opgemaakt over de eigen werking, waar een actieplan cultuur uit voort vloeide. Afgeleid van
de SWOT analyse en het Operationeel Plan gevangenis Mechelen stelde de werkgroep een
jaarplanning voor SCW 2009 op, die op enkele correcties na volledig werd gerealiseerd. Ook
werd de samenstelling, de taken en het mandaat van de werkgroep in een afsprakennota
vastgelegd. De werkgroep keurde het jaarverslag goed.
De structuur van de werkgroep sociaal-cultureel werk werd verbeterd en er werd een eerste
aanzet gegeven tot het ontwikkelen van een visie over een sociaal-cultureel basisaanbod. De
samenstelling, de taken en het mandaat van de werkgroep werd vastgelegd in een
afsprakennota.
De sociaal-culturele medewerker van De Rode Antraciet vzw kreeg een duidelijk
functieprofiel als opvolger en coördinator van cultuur in de gevangenis van Mechelen.
Er werd een jaarplanning voor 2010 opgemaakt.
Nieuwe voorstellen en initiatieven voor sociaal-culturele activiteiten werden opgetekend en
ingepland in jaarplan 2010.
Consolidatie van het Jail TV project is bereikt voor nog een bijkomend jaar.
3.5.2 Gerealiseerde initiatieven:
Muzikale activiteiten
Doorheen 2009 werden wekelijks drumlessen georganiseerd met een totaal van 74 lesuren
onder begeleiding van Danny Van Hove (PB gevangenis Mechelen). Er namen wekelijks
gemiddeld 5 gedetineerden deel.
In juli en augustus 2009 werd een gedetineerdenband georganiseerd onder begeleiding van
twee muzikanten. Er namen 8 gedetineerden en 2 penitentiair beambten deel. Het resultaat
van deze workshop werd vertoond op Bakpop, het zomerfestival Maanrock binnen de muren
(zie 2.3 ontspannende activiteiten).
Creatieve activiteiten
“Buurten met gedetineerden” is een stageproject van de studenten van de HIRL-hogeschool in
de gevangenis van Mechelen. In samenwerking met het buurtcomité, de Vlaamse
gemeenschap en de gevangenis van Mechelen werden 3 workshops georganiseerd van maart
tot april 2009: een workshop schrijven met 8 gedetineerden, een workshop tekenen met 6
gedetineerden en een workshop knutselen met 9 gedetineerden. De gevangenis maakt deel uit
van de Caputsteen-buurt en alsdusdanig zijn de gedetineerden dus ook echt buren. Door beide
partijen met elkaar in contact te brengen wilden de studenten een aantal misvattingen van de
modale burger uit de weg ruimen. Ze wilden de buurtbewoners informeren over het leven in
de gevangenis en werken aan beeldvorming: gedetineerden zijn ook mensen. Hopelijk heeft
dit project een dynamiek op gang gebracht die langer doorwerkt dan het project zelf.
24

Toekomstige projecten kunnen dit mee in de hand werken. Tijdens de eerste workshop
werden verhalen geschreven over het leven in de gevangenis. Met tekenen en knutselen
konden ze het leven in de gevangenis afbeelden. Op 7 mei, tijdens de „inkijk‟ van de HIRLhogeschool
in het C.C. te Aarsschot werden de resultaten van de 3 workshops getoond aan
een breder publiek met aansluitende een debat. In het panel zetelden twee PB‟s en de sociaalcultureel
werker (De Rode Antraciet vzw) werkzaam in de gevangenis.
In december 2009 namen De Rode Antraciet vzw en het beschermcomité het schrijfproject
“Schrijven kan je overal” op in de gevangenis van Mechelen. Gedetineerden worden aangezet
tot het schrijven van een gedicht, een column, een kort verhaal of een brief. Wanneer ze deze
schrijfsels indienen bij Creatief Schrijven vzw, lezen en becommentariëren amateur schrijvers
de teksten. De leukste teksten worden in de loop van 2010 en 2011 gepubliceerd. Deze actie
loopt nog door tot juni 2010.
Ontspannende activiteiten
Het beschermcomité organiseerde in 2009 maandelijks een kaartavond. In de lente en zomer
(gemiddeld 5 personen) lag het aantal deelnemers duidelijk lager dan in de herfst en de winter
(gemiddeld 18 personen).
Wekelijks op zondag vonden er in de feestzaal filmavonden plaats. Een maal per maand werd
er in de plaats van een filmavond een optreden georganiseerd. Gemiddeld waren er op de
filmavonden 20 gedetineerden aanwezig. Het aantal bezoekers op de optredens varieerde sterk
van optreden tot optreden.
Op 5 juni 2009 bracht het Koninklijk Filharmonisch orkest een bezoek aan de gevangenis van
Mechelen. 60 gedetineerden en personeelsleden kwamen kijken naar hun optreden in de
feestzaal.
Voor de eerste maal werd Maanrock binnen de muren “Bakpop” georganiseerd in
samenwerking met het comité Vispop in augustus 2009. Op vrijdag organiseerden we een
BBQ met DJ, op zaterdag een optreden van een Marokkaanse band „Pita‟ en op zondag een
optreden van de gedetineerdenband (zie 2.1 muzikale activiteiten) en een externe band. Alle
activiteiten werden georganiseerd op de wandeling van de gevangenis. De activiteiten stonden
open voor alle gedetineerden. De gemiddelde opkomst was 100 gedetineerden.
Op 27 december organiseerde de redactie van Jail TV een eindejaarsactiviteit in de feestzaal
voor alle gedetineerden. De redactie maakte voor de gelegenheid een speciale aflevering met
een babbelbox waarin gedetineerden hun visie van kerst in de gevangenis konden delen met
de andere gedetineerden en personeel binnen de gevangenis. Deze aflevering werd op groot
scherm afgespeeld voor de aanwezigen. De filmvertoning werd opgevolgd door een optreden
van Axl Peleman.
25

Bibliotheek
Voor de komst van het strategisch plan was er in de gevangenis van Mechelen geen
uitgebreide bibliotheekvoorziening. Voor Justitie was de uitbouw van een toegankelijke
bibliotheek dan ook een prioritair actiepunt.
In 2009 werd vooral inspanningen gedaan om werkingsmiddelen voor de
gevangenisbibliotheek te voorzien. Een samenwerkingsovereenkomst met de
provincie/openbare bibliotheek en gevangenis maakt mogelijk dat de collectie en de uitrusting
van de gevangenisbibliotheek in 2009 kon vernieuwd worden.
Onderhandelingen over een convenant met de Vlaamse overheid zijn opgestart in 2009 en
zullen in 2010 gefinaliseerd worden via een afsprakennota.
Het voorzien van een toegankelijke gevangenisbibliotheek kon gerealiseerd worden door de
gezamenlijke inspanningen van de Stedelijke Openbare bibliotheek, de gevangenis en de
Vlaamse Gemeenschap. De gevangenisbibliotheek werd officieel geopend op 16 februari
2009. De werking van de gevangenisbibliotheek liep vlot tot juni 2009 daarna was er
onregelmatig penitentiair toezicht door de schaarste van de personele middelen bij Justitie en
de onduidelijke taakafbakening met de diensten van de Vlaamse gemeenschap.
Voor 2010 staat een vlotte toegankelijkheid van de gevangenisbibliotheek op de agenda.
Hiervoor zullen Justitie, Vlaamse Gemeenschap en de Openbare bibliotheek de handen in
elkaar moeten slaan om dit te realiseren.
Sociaal-culturele vormingen
Persoonsgebonden vormingen
De vorming “Omgaan met Lastige Situaties” van De Rode Antraciet vzw vond plaats in april
2009. Acht gedetineerden namen hieraan deel.
“Slachtoffer In Beeld in detentie” is een gratis zevendaagse cursus rond herstel aan het
slachtoffer en de omgeving, georganiseerd door De Rode Antraciet vzw. Deze vond plaats in
mei 2009. Zes gedetineerden namen hieraan deel.
Vormingen rond interactie
“Rondom Prison” is een binnen-buiten project dat in 2009 zijn derde jaargang inging. Het
project is een samenwerking tussen Vormingplus Mechelen, Bart Schoovaerts, De Rode
Antraciet vzw, Mechelenbinnenstebuiten, de diensten archeologie en wijk- en dorpszaken van
de stad Mechelen en de gevangenis van Mechelen. Het project wil het dagelijkse leven binnen
en buiten de gevangenis met elkaar verbinden. Doorheen de verschillende stappen in het
project maken geïnteresseerde burgers, gevangenispersoneel en gedetineerden kennis met
elkaar en met elkaars denkbeelden over misdrijf, straf en gevangenschap. Hoe een
(gevangenis)straf er moet uitzien is immers niet alleen een vraag voor Justitie.
“Rondom Prison” werd eenmaal in het voorjaar en eenmaal in het najaar 2009 georganiseerd.
Er namen telkens 20 vrije burgers deel en gemiddeld 8 gedetineerden.
Data voorjaar 2009: Historische wandeling: zaterdag 31 januari, Rondleiding in de Mechelse
gevangenis: donderdag 5 februari, Ontmoetingsmoment: donderdag 12 februari, Panelgesprek
+ slotavond: donderdag 19 februari 2009.
Data najaar 2009: Historische wandeling: zaterdag 3 oktober, Rondleiding in de Mechelse
gevangenis: donderdag 15 oktober, Ontmoetingsmoment: donderdag 22 oktober,
Panelgesprek + slotavond: donderdag 26 november 2009.
26

Jail TV is een doorlopende sociale vaardigheidstraining voor gedetineerden met wekelijkse
bijeenkomsten onder begeleiding van Fons Van den Broeck (De Rode Antraciet vzw), die
vanaf september hierin werd opgevolgd door Katrien Mestdagh (De Rode Antraciet vzw).
Vanaf september 2009 stapte er ook docent Thomas de Weerdt (Katholieke Hogeschool
Mechelen) mee in het project Jail TV.
De redactieraad bestond in 2009 uit gemiddeld 3 studenten en 7 gedetineerden. De
meerderheid van de gedetineerden in de gevangenis van Mechelen werden bereikt via de
uitzendingen op het intern informatiekanaal. In 2009 werden samen 6 afleveringen van Jail
TV uitgezonden in de gevangenis van Mechelen.
“Het vlindereffect” is een sociaal artistiek project rond zinloos geweld. Naar aanleiding van
de vzw Zinloos geweld werd binnen de gevangenis van Mechelen een project opgestart
waarin gedetineerden in dialoog gingen met burgers van buiten de gevangenis rond het thema
huishoudelijk geweld. Er werden 2 workshops georganiseerd en 5 gespreksmomenten.
Hieraan namen gemiddeld 5 burgers, 2 personeelsleden en 6 gedetineerden deel. Op het
slotmoment met optredens van Katastroof en Kid Coco namen 65 gedetineerden deel.
3.5.3 Prioriteiten 2010:
De werkgroep SCW zal in 2010 de visie over het basisaanbod cultuur verder uitdenken.
Daarnaast staat de ontwikkeling van een evaluatie-instrument voor sociaal-culturele
activiteiten op de agenda in samenwerking met de andere domeinen binnen de Vlaamse
gemeenschap.
De werkgroep wil ook een opvolgingsprocedure voor sociaal-culturele activiteiten
ontwikkelen in samenwerking met de andere domeinen binnen de Vlaamse gemeenschap.
In 2011 willen we, vanuit sociaal-cultureel werk, een aanbod brengen dat aansluit op de
noden en behoeften van gedetineerden. Hiertoe zal in 2010 in samenwerking met de andere
partners van de Vlaamse gemeenschap een instrument worden ontwikkeld om de noden en
behoeften van gedetineerden in kaart te brengen.
De werkgroep organiseert in 2010 vier nieuwe sociaal-culturele activiteiten: een
valentijnsactiviteit, een filmfestival in samenwerking met provincie Antwerpen, een sociaal
artistiek project in de zomer naar aanleiding van Bakpop en een quiz.
De werkgroep zal zich in 2010 buigen over manieren om het draagvlak voor sociaal culturele
activiteiten bij het gevangenispersoneel te vergroten.
3.5.3 Structurele knelpunten – aanbevelingen:
Door de uitval van de sociaal-cultureel medewerker van De Rode Antraciet vzw vonden van
februari tot september 2009 geen bijeenkomsten van de werkgroep plaats.
De coördinatie van de verschillende organiserende partijen van activiteiten (vb. geestelijke
verzorgers, directie, De Rode Antraciet vzw, herstelgerichte activiteiten Justitie, …) blijkt niet
evident.
De draagkracht van de gevangenis voor sociaal-culturele activiteiten is beperkt in logistiek,
beschikbaarheid en bereidheid van personeel.
De sociaal culturele medewerker van De Rode Antraciet vzw is slechts 2 dagen per week
aanwezig en heeft hierdoor zeer beperkte tijd voor coördinerende taken.
27

3.6.Sport
3.6.1 Algemeen aanbod:
Bestaand aanbod
- 30 uur fitness per week
Door de renovatiewerken in de gevangenis en de cursus computer in een aanpalend
lokaal worden bepaalde uren avondsessies, dit om de werken en de cursus die tijdens
de dag plaatsvinden mogelijk te maken.
De fitness is toegankelijk voor alle gedetineerden. Per sessie worden maximum 5
gedetineerden toegelaten.
- 1 uur buitensport per week
voetbal (in samenwerking met de Vzw Hattrick).
Toegankelijk voor alle gedetineerden. Per sessie worden er max. 20 gedetineerden
toegelaten, dit om een degelijke training toe te laten.
Projectmatig aanbod
- Breakdance als workshop gegeven door Vzw Straatrijk. Deze workshop vond plaats
tussen 12/01/09 en 16/02/09
- Voetbaltornooi door de Vzw Hattrick (samenwerking met Kv Mechelen, Racing
Mechelen, Sportdienst stad Mechelen). Dit tornooi vond plaats tussen 04/08/09 en
27/08/09
3.6.2 Gerealiseerde initiatieven 2009:
Fitness:
- In de loop van april 2008 kwam er vanuit het kabinet van Minister van Sport Dhr.
Anciaux (Vlaamse Gemeenschap) de toezegging voor 60.000,- euro om het uitbouwen
van de diverse fitnesszalen in de verschillende Vlaamse gevangenissen mogelijk te
maken. De gevangenis Mechelen kreeg hiervan 6800 euro. Met dit bedrag werd alle
fitnessmateriaal vernieuwd. Er werden losse gewichten, een loopband, een benchpress,
2 spinningbikes en verschillende buikspiertoestellen aangekocht. Justitie van zijn kant
zorgde voor een nieuwe locatie, een flatscreen, spiegels en de bekleding van de muur.
- De nieuwe fitnesszaal werd geopend op 14 september 2009. Door de extra ruimte in de
nieuwe fitnesszaal werd het mogelijk om het aantal deelnemers per uur van
4 naar 6 op te trekken. Na evaluatie is toch gekozen om maar 5 deelnemers per uur
toe te laten. Dit om een optimaal gebruik van de toestellen toe te laten.
- De opstart van de fitnesszaal is een succes. De aankoop van de nieuwe toestellen bleek
een schot in de roos, en ook de nieuwe ruimte draagt bij tot een aangenamere manier
van trainen.
28

Voetbal:
- Naast de opening van de fitness was de samenwerking met de Vzw Hattrick één van
de grote nieuwigheden in 2009. De Vzw Hattrick is een samenwerking van KV
Mechelen en Racing Mechelen, zij richten tal van sociale projecten op in het
Mechelse. Eén van deze projecten wordt georganiseerd in de gevangenis. De Vzw
Hattrick haalt zijn projectmiddelen uit de pot van Open Stadion. Open Stadion
stimuleert voetbalondernemingen uit eerste en tweede klasse om hun kracht aan te
wenden ten voordele van de samenleving. Dus, om van hun stadion méér dan een
infrastructuur te maken en van hun werking méér dan een sportvereniging.
- De samenwerking met de vzw Hattrick loopt vlot, zo was er de organisatie van het
tornooi in de maand augustus. Dit tornooi zal een jaarlijks wederkerend project
worden. Sinds december 2009 organiseren zij ook iedere vrijdag een voetbalmoment.
Beide activiteiten kunnen op een ruime interesse rekenen
Algemeen:
- De gesprekken voor de opstart van nieuwe activiteiten werden aangevat. De contacten
met externe organisaties werden aangehaald om te bekijken waar het mogelijk was om
samen te werken (Buurtsport, Sportdienst Mechelen, Vzw hattrick, voetbalbond,
provincie, …).
- De samenstelling van de werkgroep sport werd gevoelig uitgebreid
(beleidsmedewerker, sportchef). Zowel mensen van Justitie als Vlaamse Gemeenschap
zijn vertegenwoordigd.
- Er werd een registratiesysteem ingevoerd.
Het systeem is een voorloper van het GOS. De registratie gebeurd door de sportfunctionaris,
maar het is de bedoeling dat dit op termijn zal gedaan worden door de
chef verantwoordelijk voor de sport in samenwerking met de sportfunctionaris.
3.6.3. Structurele knelpunten – aanbevelingen:
- Het belangrijkste knelpunt is en blijft de communicatie. Afspraken die gemaakt
worden op werkgroepen bereiken te weinig de sectie.
Hierdoor krijgen beslissingen genomen op deze meetings niet de juiste aandacht en
worden ze niet uitgevoerd, waardoor heel de organisatie gevaar loopt.
Uiteindelijk is het sportaanbod (nieuwe stijl) een vrij nieuw begrip in de gevangenis
van Mechelen waardoor het uiterst belangrijk is om iedereen mee te nemen in het
verhaal anders gaan veel mensen zich binnen de kortste tijd tegen de sport kanten.
- Men kan de communicatie verbeteren door te werken met draaiboeken zodat iedereen
weet wat er verwacht wordt. Het is dan wel belangrijk dat deze draaiboeken als een
soort interne nota verspreid worden zodat ze ook een draagvlak krijgen.
- Een andere manier om dit probleem uit de wereld te helpen is het aanstellen van
een chef die verantwoordelijk is voor het sportgebeuren. Hiermee willen we niet
iemand die al zijn tijd in de sport steekt, maar eerder een aanspreekpunt. Iemand die
van alles op de hoogte is en waar men steeds terecht kan met vragen over het
sportgebeuren. Hij/zij zou nauw betrokken worden bij de werking van de
Sportfunctionaris en bij wijze van spreken de man op het terrein worden.
29

HOOFDSTUK IV: Profileren van het hulp- en
dienstverleningsaanbod
Inleiding
In hoofdstuk twee staat de profilering van het hulp- en dienstverleningsaanbod centraal. Hoe
werd het aanbod van de Vlaamse overheid bekend gemaakt zodat gedetineerden er gebruik
van kunnen maken. De gedetineerden dienden geïnformeerd, geadviseerd, gesensibiliseerd en
gemotiveerd te worden om gebruik te maken van het beschikbare hulp- en
dienstverleningsaanbod. Hoe konden we dit realiseren en meer bepaald op welke manier
Dit was vragen naar een aantal criteria voor een goed informatiebeleid naar gedetineerden.
In eerste instantie was het belangrijk om een duidelijk beeld te krijgen van de
gedetineerdenpopulatie. Hoe kunnen we mensen correct informeren als we niet weten wie we
in de gevangenis huisvesten.
Onderzoek naar de noden en behoeften van gedetineerden als basis voor de uitbouw van het
hulp- en dienstverleningsaanbod is eveneens een opstartvoorwaarde.
In 2009 zijn er enkele experimenten geweest met diverse informatiekanalen om zo enige
deskundigheid op te bouwen om op een adequate manier het hulp- en dienstverleningsaanbod
te kunnen promoten: ontwikkeling van een activiteitenfolder, reportages van Jail TV,… .
4.1 Belangrijkste realisaties:
4.1.1 Doorlichting gedetineerdenpopulatie maart 2009:
De uitbouw van een hulp- en dienstverleningsaanbod kan slechts aanvangen als we een
duidelijk zicht hebben wie hier in de gevangenis verblijft. In februari 2009 hebben we een
grondige doorlichting gemaakt van alle gedetineerden in de gevangenis van Mechelen.
De cijfergegevens voor de doorlichting zijn bekomen via systematische steekproeven uit
Access (dagpopulatie & geslacht, statuut, nationaliteit) en door een éénmalige telling uit
SIDIS het griffieprogramma op 9 februari 2009 (verblijfsduur, leeftijd en woonplaats; taal,
burgerlijke staat, kinderen en beroep). Door de verschillende manieren van bevragen die aan
de basis liggen van de cijfergegevens, zijn deze niet altijd even betrouwbaar. Ze zijn ook niet
wetenschappelijk correct, maar zeker en vast wel richtinggevend en ze geven toch enig zicht
op de populatie.
Samenvattend zien we enkele tendensen:
De grootste groep zijn de mensen in voorlopige hechtenis ( 54%). Zij zitten opgesloten in
afwachting van hun proces.
Daarnaast ook een grote groep veroordeelden waarbij vooral de groep veroordeelden met
straffen langer dan 5 jaar het sterkst aanwezig is.
Veelal Belgen (meer dan de helft 57%), daarnaast ook een grote groep Marokkanen .
De verblijfsduur van de beklaagden: van 1 tot 3 of tot 6 maanden. De verblijfsduur voor
de veroordeelden van 6 maanden tot één jaar.
Veelal jonge mensen (18 – 35 jaar).
Veelal ongehuwd, maar wat dit in praktijk betekent is niet duidelijk. Iemand kan
samenwonend zijn, bij de ouders inwonen, alleen wonen, etc.
Geen kinderen of eerder kleinere gezinnen.
Hoofdzakelijk woonachtig in het gerechtelijk arrondissement van Mechelen
30

Geen beroep of zeer vaak een „praktijkgericht‟ beroep (handenarbeid, …)Deze cijfers zijn
de uitgangpunt voor de uitbouw van het hulp- en dienstverleningsaanbod.
4.1.2 Bekendmaking van het hulp- en dienstverleningsaanbod:
Het aanbod aan hulp- en dienstverlening in de gevangenis van Mechelen in 2009 was erg
divers. De activiteitenkalenders waren goed gevuld. Maar het bereik van sommige activiteiten
was beperkt en het waren ook vaak dezelfde mensen die deelnamen aan verschillende
activiteiten. De toeleidingsmechanismen moesten daarom onderzocht worden. Waren er
(taal)groepen die systhematisch minder participeerden Kenden de diverse groepen van
gedetineerden het aanbod welWerden mensen „uitgenodigd „ om deel te nemen
Mensen in de gevangenis zijn met veel zaken bezig, daarom is het belangrijk dat de
informatie over het aanbod zo efficiënt mogelijk de doelgroep bereikt.
De functie en de inhoud van de informatie verschilt ook naargelang de detentietijd. Een
gedetineerde die voor het eerst „beklaagd‟ wordt, heeft andere informatie nodig dan een
langgestrafte. Benodigde informatie moet dus bij herhaling te raadplegen zijn en de
gedetineerde moest ze kunnen kiezen en doseren. Hij/zij moest er ook op kunnen vertrouwen
dat die informatie juist en toepasbaar was en identiek voor iedereen.
Vanuit deze visie werd er geëxperimenteerd met bepaalde informatie-instrumenten.
Aankondigingen van activiteiten gebeuren veelal via een (bekendmakings)affiche en een flyer
en een aankondiging op het „infokanaal‟. Jail TV werd ook aangesproken om promotie en
bekendmaking voor verschillende activiteiten op te nemen wie integratie in hun maandelijkse
uitzending.
Bekendmaking via affichering:
Systematisch wordt er voor elke activiteit een affiche en flyer ontwikkeld in samenspraak met
de aanbodverstrekker. Dit bekendmakingsmateriaal wordt verspreid op alle cellen zodat
gedetineerden op de hoogte zijn van de komende activiteit.
Bekendmaking via het infokanaal:
Naast de affichering van activiteiten gebeurde een bekendmaking van het hulp- en
dienstverleningsaanbod via het „infokanaal‟. Het „infokanaal‟ is een presentatie over
allerhande wetenswaardigheden in de gevangenis die kan bekeken worden op de tv toestellen
in de cel. De idee om informatie te brengen op de plaats waar de gedetineerde het meest
verblijft, is zeker een goed principe.
Gedetineerden kunnen echter de tijdsduur of de volgorde van de informatie niet kiezen,
waardoor we niet altijd ons doel bereiken. Voor het plaatsen van de informatie op het
infokanaal zijn we ook afhankelijk van de ICT medewerker. Hij beheert immers het
infokanaal naast zijn gewone taken . Daardoor is het niet steeds mogelijk om aankondigingen
van activiteiten tijdig te plaatsen op het infokanaal.
We zijn ervan overtuigd dat het infokanaal nog heel wat mogelijkheden biedt om de
communicatie naar gedetineerden te verbeteren . In 2010 willen we hier dan ook verder werk
van maken.
31

Bekendmaking via activiteitenfolder:
Onderwijs ontwierp in 2009 een activiteitenfolder. Het halfjaarlijkse programma van het
onderwijsaanbod in de gevangenis van Mechelen werd via een folder verspreid bij alle
mogelijke doorverwijzers en bij alle gedetineerden op cel. Het resultaat van dit experiment is
zeker voor herhaling vatbaar en kan uitgebreid worden naar de andere domeinen.
4.1.3 Onderzoek naar noden en behoeften van gedetineerden:
Door de uitvoering van het strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden, zijn in
de gevangenis van Mechelen sedert ruim een jaar verschillende actoren van de Vlaamse
Gemeenschap (VLG) actief om een kwalitatief hulp- en dienstverleningsaanbod voor
gedetineerden te realiseren op het vlak van
- Onderwijs (consortium volwassenenonderwijs Samen Stromen)
- Sport (De Rode Antraciet)
- Cultuur (De Rode Antraciet)
- Arbeid en tewerkstelling (VDAB)
- Gezondheidszorg (CGGZ)
- Welzijn (Justitieel Welzijnswerk)
Het strategisch plan veronderstelt dat deze actoren onderzoek doen naar de noden en
behoeften die aanwezig zijn bij de lokale gevangenispopulatie. Ook in de dagelijkse werking
voelt men in Mechelen de nood om op een systematische wijze aan behoeftedetectie te doen.
Voor een aantal domeinen heeft deze behoeftedetectie ook een omkadering vanuit de eigen
wetgeving.
In de gevangenis van Mechelen is echter geen traditie rond peilen naar behoeftes van de
gedetineerden. In de voorbije jaren werden sporadisch losse initiatieven opgezet, waarvan de
resultaten niet meer beschikbaar zijn.
In het voorjaar van 2009 werd voor het domein onderwijs een behoefteonderzoek uitgevoerd
in de vorm van een schriftelijke enquête. De resultaten van deze enquête werden de basis van
het vernieuwde onderwijsaanbod voor het schooljaar 2009-2010.
De actoren van de Vlaamse gemeenschap in de gevangenis van Mechelen willen een systeem
van behoeftedetectie ontwikkelen dat structureel een plaats krijgt in zijn werking. Elk van de
domeinen vertegenwoordigd in de gevangenis moet bij het gegeven betrokken (kunnen)
worden.
Door middel van het uitzoeken van geschikte methodieken en het professioneel toepassen
ervan, willen we een kwalitatief hoogstaand behoeftedetectiesysteem uitbouwen. Uiteraard
moet het volledige systeem specifiek gericht zijn op de gevangeniscontext en het doelpubliek
(de gedetineerden). Deze doelgroep bevat een kleine groep anderstaligen die mee betrokken
moet worden in het geheel.
Om dit te realiseren zochten we een externe partner. De expertise van de externe organisatie
zou worden aangewend om een structuur op poten te zetten, de juiste methodieken te zoeken
en deze vervolgens toe te passen op de gevangeniscontext in samenwerking en overleg met de
VLG in de gevangenis. Vanuit financieel oogpunt was deze piste echter niet haalbaar, er werd
vervolgens intern een werkgroep noden en behoeften opgericht die in 2010 zijn werking ten
volle zal ontplooien.
32

4.2 Structurele knelpunten – aanbevelingen:
Aandacht voor de kwaliteit van informatie-uitwisseling tussen een organisatie en haar
medewerkers en doelgroepen krijgt in de buitenwereld steeds meer aandacht in
organisatieontwikkeling. Ook binnen de gevangenis is een zorgvuldige kennisgeving een
krachtig middel om een leefbaar klimaat te ontwikkelen voor de mensen die er verblijven en
voor de mensen die er werken. In de toekomst is het aangewezen de wederzijdse informatie
en communicatie tussen gedetineerden en de Vlaamse en justitiële medewerkers hoog op de
agenda te plaatsen.
De toeleiding van de anderstalige gedetineerden naar het activiteitenaanbod zal in 2010 samen
met het Huis van het Nederlands doorgelicht en verbeterd worden.
33

HOOFDSTUK V: ontwikkelen en implementeren van
samenwerkingsmodellen en organisatievormen
Inleiding
Om tot de realisatie van een kwalitatief hulp- en dienstverleningsaanbod te komen, is er nood
aan een goede organisatievorm en goede samenwerkingsmodellen.
De overlegstructuur hulp- en dienstverlening aan gedetineerden in de gevangenis van
Mechelen werd gevalideerd op de PMD vergadering van 25 juni 2008 en in 2009 verder
uitgewerkt naar inhoud en samenstelling. Voor 2010 staat de afstemming met de justitiële
structuur op de agenda.
In dit hoofdstuk geven we een overzicht van de overlegstructuur opgedeeld op drie
verschillende niveaus: beleidsniveau, intermediair niveau en operationeel niveau. De
uitwerking van deze overlegvorm werd opgestart in 2009, maar zal gedurende 2010 nog
verder uitgewerkt worden. In bijlage is een organogram van deze overlegstructuur terug te
vinden.
5.1 Belangrijkste realisaties:
5.1.1.Een overlegmodel voor de hulp- en dienstverlening in de gevangenis van Mechelen:
De overlegstructuur van de hulp- en dienstverlening in de gevangenis van Mechelen bestaat
uit een aantal overlegorganen die opgedeeld worden in drie niveaus: beleidsniveau,
intermediair niveau en operationeel niveau.
Vertegenwoordigers van de Vlaamse hulp- en dienstverlening zijn in elk overlegorgaan
aanwezig. De justitiële vertegenwoordiging is voorzien voor de meerderheid van de
overlegorganen.
Deze organisatiestructuur werd voorgesteld op het Planningteam Maatschappelijke
Dienstverlening (PMD) van 25 juni 2009. Hierbij werd het mandaat gegeven aan het overleg
Vlaamse Gemeenschap om deze structuur verder uit te werken.
Op het beleidsniveau worden de beslissingen genomen over het algemeen beleid, de
algemene programmatie en evaluatie van het bestaande hulp- en dienstverleningsaanbod en de
planning voor het komende jaar.
Het intermediaire niveau bestaat uit werkgroepen die een domein als thema hebben (vb.
onderwijs, sport, cultuur, welzijn en gezondheidszorg, arbeid en tewerkstelling). Op dit
niveau wordt nagedacht over een domeinspecifieke visie en over mogelijke acties die kunnen
opgezet worden die verband houden met het thema van de werkgroep. Het bestaande aanbod
wordt opgevolgd, bijgestuurd en geëvalueerd.
Het operationele niveau duidt op de concrete en praktische vertaling wat op beleids- en
intermediair niveau naar voren wordt geschoven.
34

A. Beleidsniveau
Planningsteam Maatschappelijke Dienstverlening (PMD)
- Omschrijving en doel: Algemene vergadering waar zowel medewerkers
van Justitie als medewerkers van organisaties, gesubsidieerd door de
Vlaamse overheid, participeren en nadenken over de uitbouw van een
kwalitatief, gestructureerd en gevarieerd hulp- en dienstverleningsaanbod
voor gedetineerden en hun directe sociale omgeving op maat van de
gevangenis van Mechelen. Vergadering met beslissingsbevoegdheid.
- Samenstelling:
o Vlaamse partners: beleidsmedewerker (voorzitter) en
vertegenwoordigers van alle organisaties die een hulp- en
dienstverleningsaanbod brengen of betrokken zijn bij het aanbod in
de gevangenis van Mechelen
o Justitie: directie en vertegenwoordigers van alle diensten die
betrokken zijn bij het hulp- en dienstverleningsaanbod
- Frequentie: één of tweemaal per jaar.
Directieoverleg Justitie – Vlaamse Gemeenschap
- Omschrijving en doel: beslissingsorgaan voor de hulp- en dienstverlening
van gedetineerden. Beslissingen worden genomen in consensus directie –
beleidsmedewerker conform de regelgeving zoals uitgewerkt in het
Bijkomend Implementatieplan (B.I.P)
- Samenstelling: directie Justitie, attaché operationele ondersteuning,
penitentiair assistent, beleidsmedewerker
- Frequentie: tweewekelijks
Overleg Vlaamse Gemeenschap ( OVG)
- Omschrijving en doel: ontwikkelen van een gemeenschappelijke Vlaamse
visie op hulp- en dienstverlening zodat een vlotte communicatie naar de
diverse medewerkers mogelijk wordt en samenwerking over de domeinen
gestimuleerd wordt. Opvolging van de dagdagelijkse werking en
uitwerking van de strategieën van het strategisch plan.
- Samenstelling: onderwijscoördinator, sociaal-cultureel medewerker,
teamverantwoordelijke JWW, sportfunctionaris, VDAB consulent,
trajectbegeleiders, organisatieondersteuner, beleidsmedewerker (voorzitter)
- Frequentie: maandelijks
Structureel Overleg
- Omschrijving en doel: structurele samenwerking realiseren tussen PSD en
JWW. Ontwikkelen van nieuwe samenwerkingsmodellen en opvolging van
de bestaande samenwerking binnen de individuele hulpverlening.
- Samenstelling: beleidsmedewerker en PSD directeur (jaarlijks wisselend
voorzitterschap), teamverantwoordelijke JWW, maatschappelijk assistent
PSD, psycholoog PSD
- Frequentie: 4 keer per jaar
35

B. Intermediair niveau
De werkgroepen vertrekken vanuit de bevoegdheden van de Vlaamse gemeenschap.
Zij komen minstens drie tot vier maal per jaar samen. Er wordt gewerkt met een
agenda en een verslag. De meeste werkgroepen bestaan uit een vaste groep die op
basis van de agenda kan uitgebreid worden met deskundigen. De werkgroepen werken
beleidsvoorbereidend. De beslissingen worden genomen op het beleidsniveau.
Werkgroep Sport
- Omschrijving en doel: ontwikkelen van visie op sport binnen de
gevangenis van Mechelen en uitwerken van voorstellen i.v.m.
sportactiviteiten. Opvolging, bijsturing en evaluatie van de bestaande
activiteiten.
- Samenstelling: sportfunctionaris DRA (voorzitter), directielid Justitie,
penitentiair assistent, aanbodverstrekker: vzw Hattrick, Stad Mechelen:
sportdienst, beleidsmedewerker
- Frequentie: vier maal per jaar
Werkgroep Welzijn en Gezondheidszorg
- Omschrijving en doel: ontwikkelen van een visie op welzijn en
gezondheidszorg binnen de gevangenis van Mechelen en uitwerken van
voorstellen. Opvolging, bijsturing en evaluatie van de bestaande
initiatieven.
- Samenstelling: teamverantwoordelijke JWW (voorzitter), directie Justitie,
psycholoog PSD, coördinator volwassenenwerking CGGZ de Pont,
beleidsmedewerker . Uitbreiding met deskundigen op basis van de agenda.
- Frequentie: minimaal vier keer per jaar
Werkgroep Onderwijs
- Omschrijving en doel: ontwikkelen van visie op onderwijs binnen de
gevangenis van Mechelen en uitwerken van voorstellen .
- Samenstelling: Onderwijscoördinator (voorzitter), afgevaardigd beheerder
Consortium Samen Stromen, directie CVO Meviza, medewerker Huis van
het Nederlands, stafmedewerker CBE, directie Justitie, penitentiair
assistent, vertegenwoordiger PSD, beleidsmedewerker .
- Frequentie: drie maal per jaar
Werkgroep Arbeid en Tewerkstelling
- Omschrijving en doel: ontwikkelen van een visie op arbeid en
tewerkstelling binnen de gevangenis van Mechelen en uitwerken van
voorstellen. Opvolging, bijsturing en evaluatie van de bestaande
activiteiten.
- Samenstelling: coördinator dienstverlening VDAB en beleidsmedewerker
(wisselend voorzitterschap), directie Justitie, vertegenwoordiger PSD,
afgevaardigd beheerder Consortium Samen stromen, onderwijscoördinator,
detentieconsulent VDAB, medewerker Vokans
- Frequentie: drie maal per jaar
36

Werkgroep Sociaal - cultureel werk
- Omschrijving en doel: ontwikkelen van een visie op cultuur binnen de
gevangenis van Mechelen en uitwerken van voorstellen. Opvolging,
bijsturing en evaluatie van de bestaande activiteiten.
- Samenstelling: sociaal – cultureel werker DRA (voorzitter), directie
Justitie, attaché operationele ondersteuning, medewerker Vorming plus
Mechelen, vrijwillige medewerker, beleidsmedewerker, uitbreiding met
deskundigen afhankelijk van de agenda.
- Frequentie: minimaal vier keer per jaar
Volgende werkgroepen zijn gestart op initiatief van Justitie en worden
aangestuurd door richtlijnen vanuit DG EPI. De afstemming met deze
werkgroepen staat geagendeerd voor 2010.
Lokale stuurgroep drugs
- Omschrijving en doel: ondersteunen en uitvoeren van het drugbeleid
uitgetekend door de centrale stuurgroep drugs van DG EPI, rekening
houdend met de lokale omstandigheden en de wensen en behoeften van de
lokale actoren.
Werkgroep herstelgerichte detentie en affectieve relaties
- Omschrijving en doel: herstel van de verstoorde relatie tussen slachtoffer
dader en samenleving . Iedereen die in de gevangenis werkt heeft een rol in
het zoeken naar mogelijkheden om tot herstel te komen.
C. Operationeel niveau
Cliëntoverleg:
- Omschrijving en doel: overleg tussen PSD en TB over individuele
dossiers
- Samenstelling: op basis van de vragen, PSD medewerkers en TB-ers
- Frequentie: wekelijks
Leerkrachtenoverleg:
- Omschrijving en doel: een vlotte organisatie en verloop van het
onderwijsaanbod realiseren door afspraken met de leerkrachten
- Samenstelling: onderwijscoördinator, penitentiair assistent,
beleidsmedewerker, leerkrachten
- Frequentie: 2 maal per jaar
Projectgroep:
- Omschrijving en doel: tijdelijke groep voor de concrete uitwerking van
één bepaald project
- Samenstelling: variabel
Overleg trajectbegeleiders, onderwijs en VDAB (T.O.V.):
- Omschrijving en doel: attestering van gedetineerden via onderwijs
opnemen in VDAB dossier en doorverwijzing bespreken.
37

- Samenstelling: TB, onderwijscoördinator, beleidsmedewerker Vlaamse
overheid en VDAB consulent
5.2 Structurele knelpunten – aanbevelingen:
De overlegstructuur van de hulp- en dienstverlening in de gevangenis van Mechelen werd in
2008 voor de eerste maal uitgetekend. Het statuut en het mandaat van de diverse niveaus is
transparant en éénvormig gemaakt. In 2009 was de focus op de interne werking van elke
werkgroep maar daarnaast werd ook het overleg Vlaamse actoren opgericht om een integraal
hulp- en dienstverleningsbeleid uit te werken.
Voor 2010 is het nodig om vooral te focussen op de samenwerking en afstemming met
Justitie.
5.3 Prioriteiten 2010:
Het strategisch plan en het samenwerkingsconcept hanteren als uitgangspunt een
voortdurende en intensieve samenwerking tussen Justitie en Vlaamse Gemeenschap.
De wijze waarop de samenwerking tussen de voorzieningen van de Vlaamse Gemeenschap en
vervolgens tussen deze voorzieningen en de gevangenissen georganiseerd wordt, wordt als de
hoeksteen gezien voor een geslaagde realisatie van de doelstellingen van het strategisch plan.
Het is van groot belang dat de Vlaamse gemeenschapsbijdrage tot de hulp- en dienstverlening
aan gedetineerden intern gecoördineerd wordt met het oog op een coherent, integraal, continu
en kwaliteitsvol toepasbaar aanbod. Vervolgens is het van groot belang dit aanbod zorgvuldig
af te stemmen, op de eigen opdrachten van de gevangenissen ter zake, op de mogelijkheden
en onmogelijkheden tot inpassing van dit aanbod in het gevangenismilieu en op de individuele
detentie- en reclasseringsplanning van de gedetineerden. Voor 2010 ligt hierin een cruciale
opdracht zowel in de uitwerking van een organisatiestructuur als in de dagdagelijkse werking.
38

HOOFDSTUK VI: verkrijgen en vergroten van het draagvlak bij
de actoren van de Vlaamse Gemeenschap en bij de stakeholders:
gevangenisdirecties, Justitie en de samenleving
Inleiding
Een draagvlak creëren gebeurt niet vanzelf. Het is bovendien niet vanzelfsprekend om een
draagvlak te vergroten en uit te bouwen. Dit hoofdstuk staat stil bij de initiatieven die in de
gevangenis van Mechelen ondernomen zijn om een draagvlak te realiseren. Het uitbouwen
van een draagvlak voor hulp- en dienstverlening richt zich in eerste instantie naar de andere
Vlaamse actoren, naar het Justitiepersoneel en ten laatste maar zeker niet het onbelangrijkste
naar de samenleving.
6.1 Belangrijkste realisaties:
6.1.1.Acties gericht naar de Vlaamse actoren:
Oprichting van het Overleg Vlaamse actoren
In de gevangenis van Mechelen was er in 2008 nog geen stevig uitgebouwd
Vlaams hulp- en dienstverleningsaanbod. Het strategisch plan voorziet wel in
een engagement van de diverse domeinen die behoren tot de bevoegdheid van
de Vlaamse Gemeenschap m.n. sport, cultuur, onderwijs, arbeid en
tewerkstelling, welzijn en gezondheidszorg, maar dit dient in de lokale
gevangenis vorm te krijgen. De bereidheid van organisaties om binnen de
gevangenis van Mechelen mee te werken aan de uitbouw van een hulp- en
dienstverleningsaanbod is zeer groot.
Om echter een integraal beleid uit te werken is er veel overleg en
communicatie nodig tussen de diverse Vlaamse partners. In 2009 lag in eerste
instantie de focus van de werking op het invoeren van het aanbod binnen het
eigen domein en werd de gedetineerde als persoon niet integraal benaderd. Om
een integrale benadering van de gedetineerde uit te werken werd het Overleg
van de Vlaamse actoren (OVG) opgericht. Het OVG is het overlegorgaan waar
de ontwikkeling van een Vlaams hulp- en dienstverleningsbeleid,
gemandateerd vanuit de PMD, vorm kan krijgen. Domeinoverschrijdende
samenwerking, een transparante organisatiestructuur en een duidelijk
communicatiebeleid zijn belangrijke werkpunten.
Onthaal en opvolging van de Vlaamse actoren
De uitbouw van een kwalitatief hulp- en dienstverleningsaanbod voor
gedetineerden en hun directe sociale omgeving kan maar mits medewerking
van externe organisaties. De zoektocht naar de juiste partners om een aanbod
uit te bouwen was vooral een taak van de beleidsmedewerker en de
coördinatoren van de diverse domeinen. Eens deze partners hun aanbod in de
gevangenis brachten, stonden we garant voor een degelijk onthaal en een goede
ondersteuning van de aanbodverstrekkers. Het faciliteren van de
werkomstandigheden voor externe partners en een goede opvolging van hun
39

vragen en verwachtingen leidde meestal tot een structurele samenwerking die
(sporadisch)vastgelegd werd in een samenwerkingsakkoord.
Onthaalbrochure voor de Vlaamse actoren
Om de informatie naar de aanbodverstrekkers te verbeteren werd er door de
organisatieondersteuner een onthaalbrochure uitgewerkt met praktische
informatie over de introductieprocedure, praktische informatie voor de hulp- en
dienstaanbieder, de activiteiten in de gevangenis en de contactpersonen.
Het eerste ontwerp werd voorgesteld en het zal in 2010 gefinaliseerd worden.
6.1.2.Acties gericht naar Justitie:
Uitbreiden van het draagvlak naar leidinggevenden Justitie
Hulp- en dienstverlening uitbouwen in een gevangenis heeft ook zijn weerslag
op het regime van de gevangenis. Meer activiteiten zorgt voor meer
bewegingen en dus is een goede samenwerking met Justitie belangrijk voor de
uitbouw van het hulp- en dienstverleningsaanbod.
Omdat Vlaamse Gemeenschap meerdere partners binnenbrengt in de
gevangenis is er een vaste penitentiaire assistent (PA) aangewezen als
contactpersoon voor de medewerkers van Vlaamse gemeenschap. Problemen
en knelpunten in de dagdagelijkse werking worden zo snel gesignaleerd. De
PA was ook meestal aanwezig op de eerste bijeenkomst van de
groepsactiviteiten waar hij de veiligheidsaspecten vanuit Justitie toelichtte voor
gedetineerden en begeleiders.
Uitbreiden van het draagvlak naar penitentiair beambten
Voor de uitbouw van een vlot toegankelijk hulp- en dienstverleningsaanbod is
de medewerking van de PB onontbeerlijk. De samenwerking met deze
personeelsgroep verbeteren is dan ook een voortdurend aandachtspunt. Voor
2010 voorzien willen we hier veel aandacht aan besteden.
Via de activiteitenagenda (overzicht van alle geplande activiteiten per lokaal en
per afdeling) op het netwerk van Justitie kunnen alle Justitiemedewerkers een
overzicht hebben van de diverse activiteiten. We zien dat dit kanaal nog veel te
weinig geraadpleegd wordt en dat de bekendmaking van de activiteiten naar
het penitentiair personeel een belangrijk aandachtpunt wordt in 2010.
6.1.3.Acties gericht naar de samenleving:
Voorstelling van hulp- en dienstverlening in de samenleving
In de samenleving heerst een clichébeeld over de gevangenis en haar bewoners.
Om dit beeld te corrigeren zijn we met een aantal activiteiten welbewust naar
buiten gekomen. Zo hebben we diverse malen de lokale pers bereikt met de
proclamatie van het onderwijs, de komst van het Filharmonisch orkest van
Vlaanderen, het voetbaltornooi i.s.m. Hattrick, … .Met deze activiteiten willen
we de beeldvorming en het imago van de gevangenis van Mechelen positief
veranderen. Ook in 2010 zal dit een aandachtpunt blijven.
40

6.2 Structurele knelpunten – aanbevelingen:
Het verkrijgen en vergroten van het draagvlak bij de Vlaamse en justitiële
partners blijft een voortdurend aandachtspunt. Naar de Vlaamse actoren zal een
transparante organisatiestructuur duidelijkheid brengen in de diverse posities,
taken en functies van de medewerkers. Voor Justitie willen we de
samenwerking met het personeel verder vorm geven. Vooral de samenwerking
met de PB‟s kan nog verbeteren. Daarnaast blijft het onze taak om ook de vrije
samenleving correcte informatie te geven over de zinvolheid van het hulp- en
dienstverleningsbeleid van de Vlaamse overheid. Via diverse artistieke en
creatieve manieren willen we wegen op het maatschappelijk debat over de
zinvolheid van hulp- en dienstverlening in een gevangeniscontext.
41

HOOFDSTUK VII: ontwikkelen en implementeren van een
HRM- en organisatieontwikkelingsbeleid
Inleiding
Deze strategie heeft als doel het ontwikkelen van een HRM beleid zodat de medewerkers van
de Vlaamse gemeenschap zich kunnen ontplooien en hun opdracht in het kader van de hulpen
dienstverlening efficiënt en effectief kunnen uitvoeren.
7.1 Belangrijkste realisaties:
Een onthaalprocedure voor nieuwe medewerkers: elke nieuwe medewerker
kreeg een rondleiding in de gevangenis en een gesprek met de
beleidsmedewerker waar de visie van de Vlaamse overheid over de globale
hulp- en dienstverlening wordt toegelicht.
Opvolgingsprocedure aanbodverstrekkers: organisaties en diensten die hun
aanbod in de gevangenis brachten, werden hierin extra begeleid en opgevolgd
door de bestaande Vlaamse medewerkers.
7.2 Structurele knelpunten – aanbevelingen:
In de gevangenis van Mechelen is er nog geen HRM beleid.
Het planningsteam maatschappelijke dienstverlening is het enige overlegorgaan waar
alle mensen elkaar „ontmoeten‟.
Door elkaar te „ontmoeten‟ op dergelijke momenten, willen we toewerken naar een
gedragen en geïntegreerd hulp- en dienstverleningsaanbod waar medewerkers cliënten
spontaan informeren over het bestaande aanbod en hen eventueel doorverwijzen.
42

HOOFDSTUK VIII: algemene conclusie
In 2009 werd er in de gevangenis van Mechelen heel wat gerealiseerd.
Er zijn heel wat stappen gezet om een gevarieerd en kwalitatief hulp- en
dienstverleningsaanbod voor alle gedetineerden uit te bouwen.
Er zijn ook echter nog wel wat hiaten in het aanbod.
In de gevangenis van Mechelen blijft het steeds zoeken naar een evenwicht tussen uitbreiding
van het aanbod en afstemming met de gevangeniscontext. Het evenwicht zoeken tussen
draagkracht en draaglast is in de gevangenis van Mechelen een permanente opdracht zowel
voor Justitie als voor Vlaamse Gemeenschap.
De realisaties binnen de verschillende domein zijn echter hoopgevend voor de toekomst.
Voor welzijn wordt er vooral gewerkt aan de uitklaring van de functie van trajectbegeleiding
en organisatie ondersteuning. De veranderde interne en externe context maakte dit proces
zeker niet makkelijker. Er wordt gekozen om via een proactief onthaal het hulp- en
dienstverleningsaanbod bekend te maken en zo de toeleiding- en opvolgfunctie van TB vorm
te geven.
De werking van het structureel overleg omtrent de samenwerking PSB en TB ging
moeizaam in 2009, maar misschien kan het veranderingsproces dat het strategisch plan toch
wel veroorzaakt in 2010 een nieuw elan krijgen.
De oprichting van de werkgroep welzijn en gezondheidszorg zal allicht in 2010 de uitbreiding
van welzijnsinitiatieven in de gevangenis van Mechelen realiseren.
Op het domein van de gezondheidszorg was er in 2009 nog geen concreet aanbod in de
gevangenis van Mechelen. Voor 2010 liggen de plannen voor een concrete werking van het
CGG reeds klaar en zijn de voorbereidingen doorlopen.
Binnen het domein arbeid en tewerkstelling is er in 2009 een kentering gekomen. De
dienstverlening van VDAB werd uitgebreid. Naast basisdienstverlening kan ook
trajectbegeleiding aangeboden worden. De detentieconsulent van VDAB is één dag per week
aanwezig om deze dienstverlening vorm te geven. Naast de verfijning van het assessment van
Vokans betekent de goedkeuring van het VESOC project betekent een uitdaging voor 2010.
Onderwijs is in de gevangenis van Mechelen een erkend en aanvaard domein. De
inspanningen die in het verleden gedaan zijn om onderwijs uit te bouwen zorgen ervoor dat er
een grote aanvaarding is bij het Justitiepersoneel voor het gevarieerde onderwijsaanbod. De
afstemming van het aanbod op de behoeften van de gedetineerden zorgen voor een toename
van het aantal uitgereikte officiële attesten.
Het sociaal cultureel volwassenenwerk kende binnen in de gevangenis van Mechelen een
traditie vooral met het project Jail TV. Als pilootproject gestart in 2007 en sterk ondersteund
vanuit de directie van Justitie heeft dit domein een, dikwijls omstreden, plaats binnen de
gevangenis.
Het aanbieden van culturele activiteiten blijft een heikel punt. Is dit aanbod luxe of is het
inderdaad belangrijk voor de zelfontplooiing van de gedetineerden. De meningen van het
Justitiepersoneel blijven hierover verdeeld. We blijven echter ijveren voor een aanvaarding
43

van deze activiteiten. Het ontwikkelen van een goede visie op cultuur binnen een arresthuis
zal verlicht de focus van een eerder ad hoc werking verleggen naar de organisatie van goed
doordachte activiteiten die de verschillende doelgroepen binnen de gevangenis kunnen
bereiken.
Dat sport binnen een gevangeniscontext belangrijk is zal niemand ontkennen, alleen blijft het
moeilijk om sportactiviteiten in te lassen in de dagindeling van de gevangenis.
De opening van de (vernieuwde) fitnesszaal was een belangrijke realisatie die ervoor zorgde
dat er een degelijk sportaanbod kon zijn, dat weinig belastend was voor de inrichting. De
afstemming met Justitie over het aanduiden van een PB als contactpersoon voor de
sportactiviteiten is nog niet uitgeklaard. De doelstelling om elke gedetineerde twee uur sport
aan te bieden is zeker nog niet bereikt en is misschien voor de gevangenis van Mechelen geen
haalbare kaart, maar voor 2010 willen we toch trachten dit te realiseren.
De samenwerking met de vzw Hattrick opende nieuwe perspectieven en de samenwerking
met de trainers van KV Mechelen en Racing Mechelen biedt een garantie voor een
kwalitatieve sportbegeleiding.
Na één volledig jaar strategisch plan zien we dat de samenwerking met Justitie nog zeker geen
vanzelfsprekendheid is. Samenwerking blijft een belangrijk aandachtpunt. Samenwerking
zowel met partners van de Vlaamse gemeenschap als met Justitiemedewerkers.
Via respect voor elkaars uitgangspunten en een open communicatie kunnen we er samen voor
zorgen dat het welzijn van de gedetineerden in de gevangenis van Mechelen verbetert.
Transparantie en duidelijkheid in structuren zullen bijdragen tot de ontwikkeling van een
gemeenschappelijk Vlaams beleid en de afstemming met Justitie, waar ieders deskundigheid
een plaats moet krijgen, blijft een uitdaging voor de toekomst.
Als laatste wil ik alle mensen die het afgelopen jaar mee betrokken waren in de realisatie van
het hulp- en dienstverleningsaanbod in de gevangenis van Mechelen bedanken voor hun
constructieve medewerking. Medewerkers van Vlaamse gemeenschap en Justitiemedewerkers
zonder jullie inzet en enthousiasme waren deze realisaties niet mogelijk.
Carla Michiels
Beleidsmedewerker Vlaamse overheid
Gevangenis Mechelen
April 2010
44

BIJLAGE 1: registratiegegevens aanbod
WELZIJN
45

Naam activiteit: organisatie ondersteuning
Aanbodverstrekker: CAW Het Welzijnshuis – deelwerking Justitieel Welzijnswerk
Periode:
van 01/01/2009 t.e.m. 31/12/2009
Totaal aantal momenten: doorlopend aanbod
Totaal aantal uren: 19u/week
Omschrijving van de activiteit:
Het CAW zorgt voor een degelijke organisatorsiche onderbouwing van de globale Vlaamse
hulp- en dienstverlening in de gevangenis.
Dit betekent ondermeer:
- Concrete ondersteuning van de organisaties die hulp- en dienstverlening aanbieden
(onthaal en introductie in de gevangenis, zorgen voor de nodige praktische en
technische werkingsfaciliteiten, methodische ondersteuning, bekendmaking van het
aanbod, afstemming op penitentiaire vereisten op het vlak van infrastructuur, regime,
personeel en veiligheid);
- bij bijdragen tot de uitbouw en ondersteuning van een netwerk van personen en
voorzieningen die willen meewerken aan de hulp- en dienstverlening aan
gedetineerden en hun naastbestaanden;
- een goed inzicht verwerven en behouden in de vragen en verwachtingen van
gedetineerden en hun naastbestaanden en aangepaste methodieken ontwikkelen voor
de informatie, rekrutering en opvolging van de deelnemers;
- in nauwe samenwerking met de beleidsmedewerker bijdragen tot de planning, de
praktische organisatie en de evaluatie van de hulp- en dienstverleningsactiviteiten in
de gevangenis, en aanspreekbaar zijn voor alle vragen, suggesties en kritieken m.b.t.
de organisatie van de hulp- en dienstverlening en rapporteren over de uitvoering van
de organisatieopdracht aan de beleidsmedewerker
De aansturing van deze opdracht gebeurt door de beleidsmedewerker binnen het algemeen
kader geschetst door het Planningsteam Maatschappelijke Dienstverlening.
De uitvoering van deze opdrachten vergt nauwe samenwerking met het penitentiair personeel
en afstemming met de penitentiaire mogelijkheden en limieten.
Doel van de activiteit:
Het uitwerken en optimaliseren van het aanbod van hulp- en dienstverlening binnen de
gevangenismuren.
Doelgroep:
Alle gedetineerden en de hulp- en dienstaanbieders van de Vlaamse Gemeenschap.
Voorwaarden tot deelname:
Geen.
Resultaten :
Aantal inschrijvingen
46

Aantal deelnemers bij de start Aanwezigheidsgraad 3 %
Aantal eindigers
Gemiddeld aantal deelnemers
Aantal behaalde „officiële‟ attesten
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
via CAW
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel)
Inbreng ander (benoem: …………………………………...)
TOTAAL
3 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
47

Naam activiteit: Trajectbegeleider sociale omgeving
Aanbodverstrekker: Justitieel Welzijnswerk Mechelen
Periode:
van …01/01/2009 t.e.m.31/12/2009
Totaal aantal momenten: wekelijks 2 1/2 dagen…
Totaal aantal uren: 19 uren/week
Omschrijving van de activiteit:
Hulp en dienstverlening buiten de gevangenis voor (ex) gedetineerden in nazorg, familie en
mensen die dreigen in de gevangenis te komen.
Doel van de activiteit:
Dit is een vrijwillig aanbod waarin de trajectbegeleiders bekijken welke vragen, noden en
behoeften (zowel emotioneel als praktisch) de familieleden hebben door de hinder die ze
ondervinden van een gezinslid in detentie.
We volgen het verloop van het hulp- en dienstverleningstraject en evalueren het.
Als vertrouwenspersoon willen we hen helpen een uitweg te vinden in deze moeilijke situatie.
Doelgroep:
Familieleden ( van zowel beklaagden als veroordeelden) , ex gedetineerden in nazorg en
mensen die dreigen in de gevangenis te komen.
Voorwaarden tot deelname:
Resultaten :
Aantal inschrijvingen
variabel
Aantal deelnemers bij de start Aanwezigheidsgraad 4 %
Aantal eindigers
Gemiddeld aantal deelnemers
Aantal behaalde „officiële‟ attesten -
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Via CAW
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel)
Inbreng ander (benoem: …………………………………...)
TOTAAL
4 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
48

Naam activiteit: Trajectbegeleiders
Aanbodverstrekker: Justitieel Welzijnswerk Mechelen
Periode:
van …01/01/2009 t.e.m.31/12/2009
Totaal aantal momenten: wekelijks 5 dagen…
Totaal aantal uren: 57 uren/week
Omschrijving van de activiteit:
Hulp en dienstverlening binnen de gevangenis voor alle gedetineerden.
Doel van de activiteit:
Dit is een vrijwillig aanbod waarin de trajectbegeleiders bekijken welke vragen, noden en
behoeften (zowel emotioneel als praktisch) de gedetineerden hebben.
We volgen het verloop van het hulp- en dienstverleningstraject en evalueren het.
We informeren hen over het bestaande aanbod binnen de gevangenis
Doelgroep:
Alle gedetineerden.
Voorwaarden tot deelname:
Resultaten :
Aantal inschrijvingen
variabel
Aantal deelnemers bij de start Aanwezigheidsgraad 5 %
Aantal eindigers
Gemiddeld aantal deelnemers
Aantal behaalde „officiële‟ attesten -
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Via CAW
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel)
Inbreng ander (benoem: …………………………………...)
TOTAAL
5 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
49

Naam activiteit: anders bekeken
Aanbodverstrekker: PSD - JWW
Periode:
Van25/03/2009 e.m 29/04/2009
Totaal aantal momenten: 5… momenten
Totaal aantal uren: 15… uren
Omschrijving van de activiteit:
In de vorming worden 5 sessies gehouden rond,
1) detentie beleving 2) de gerechtelijke procedure (daderverhaal) 3) de gerechtelijke
procedure (slachtofferverhaal)
4) slachtofferschap 5) herstel ( herstelgerichte
detentie)
Doel van de activiteit:
Een bredere kijk krijgen op zichzelf, het slachtoffer(s) en de maatschappij. Slachtoffers een
plaats geven. Herstel belichten.
Doelgroep:
Alle gedetineerden.
Voorwaarden tot deelname:
Na inschrijving is er een intakegesprek.
Een engagementsverklaring (afspraken rond aanwezigheden, roken en gedrag enz) en een
contract rond veiligheid binnen de groep en het omgaan met informatie die tijdens de vorming
gegeven wordt, moet iedere deelnemen tekenen.
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 6
Aantal deelnemers bij de start 5 Aanwezigheidsgraad 6 %
Aantal eindigers 5 Gemiddeld aantal deelnemers
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 5
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Via CAW
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Via Justitie
Inbreng ander (benoem: …………………………………...)
TOTAAL
6 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
50

Naam activiteit: Film- en discussieavond thema familie en omgeving van daders
Aanbodverstrekker: Justitieel Welzijnswerk
Periode:
van 13 mei 2009
Totaal aantal momenten: 1 moment
Totaal aantal uren: 2 uren
Omschrijving van de activiteit:
Film- en discussieavond thema familie en omgeving van daders
Doel van de activiteit:
De discussie aangaan over de rol en positie van naastbestaanden van gedetineerden.
Doelgroep:
Alle gedetineerden.
Voorwaarden tot deelname:
Geen.
Resultaten : onbekend
Aantal inschrijvingen
Aantal deelnemers bij de start Aanwezigheidsgraad 7 %
Aantal eindigers
Gemiddeld aantal deelnemers
Aantal behaalde „officiële‟ attesten
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Via CAW
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel)
Inbreng ander (benoem: …………………………………...)
TOTAAL
7 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
51

Naam activiteit: Slachtoffer in Beeld
Aanbodverstrekker: De Rode Antraciet
Periode:
van 05/05/2009 t.e.m. 12/06/2009
Totaal aantal momenten: 10 momenten
Totaal aantal uren: 65 uren
Omschrijving van de activiteit:
SIB biedt een veilige cursusgroep waarin gedetineerden kunnen terugblikken op eigen
ervaringen en op de ervaringen van het slachtoffer.
Doel van de activiteit:
Drie doelstellingen:
1. Kennis en inzicht in slachtofferschap
2. Inleving in het verhaal van het slachtoffer en het netwerk
3. Verantwoordelijkheid opnemen voor de eigen daden met respect voor het slachtoffer en
zichzelf.
Doelgroep:
Gedetineerden die in groep stil willen staan rond slachtoffers van misdrijven en hun eigen
feiten en het dader-zijn.
Voorwaarden tot deelname:
Het Nederlands voldoende beheersen.
De feiten minstens gedeeltelijk toegeven.
In groep willen spreken over de eigen feiten en slachtoffers.
Zich engageren om heel het programma te volgen.
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 5
Aantal deelnemers bij de start 5 Aanwezigheidsgraad 8 %
Aantal eindigers 2 Gemiddeld aantal deelnemers
Aantal behaalde „officiële‟ attesten nvt
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Via DRA
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel)
Inbreng ander (benoem:)
TOTAAL
8 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
52

GEZONDHEIDSZORG
53

Naam activiteit: voorbereiding intramurale werking
Aanbodverstrekker: CGG De Pont
Periode:
van …01/01/2009t.e.m.31/12/2009
Totaal aantal momenten: … momenten
Totaal aantal uren: … uren
Omschrijving van de activiteit:
Consult en adviesfunctie voor professionelen en de directie omgeving van de gedetineerde.
Voorbereiding opstart werking in de strafinrichting via medewerking aan onderzoek.
Vorming voor personeel.
Doel van de activiteit:
Groepsactiviteit voor gedetineerden rond agressie en IFG
Ondersteuning en vorming voor professsionelen.
Doelgroep:
Voorwaarden tot deelname:
Resultaten :
Aantal inschrijvingen
Aantal deelnemers bij de start Aanwezigheidsgraad 9 %
Aantal eindigers
Gemiddeld aantal deelnemers
Aantal behaalde „officiële‟ attesten
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel)
Inbreng ander (benoem: …………………………………...)
TOTAAL
9 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
54

Naam activiteit: Anonieme Alcoholisten
Aanbodverstrekker: Anonieme Alcoholisten
Periode:
van 01/01/2009 t.e.m. 31/12/2009
Totaal aantal momenten: 52 momenten
Totaal aantal uren: 52 uren
Omschrijving van de activiteit:
Zelfhulpgroep voor mensen met een alcoholproblematiek
Doel van de activiteit:
Ondersteuning en gespreksgroep voor mensen met een alcoholproblematiek, die hieraan
willen werken.
Doelgroep:
Alcoholverslaafden
Voorwaarden tot deelname:
Geen.
Resultaten : niet beschikbaar – doorlopend en continuë instroom en uitval
Aantal inschrijvingen
Aantal deelnemers bij de start Aanwezigheidsgraad 10 %
Aantal eindigers Gemiddeld aantal deelnemers 2-3
Aantal behaalde „officiële‟ attesten
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel)
Inbreng ander (benoem: vrijwilligers A.A.)
Via A.A.
TOTAAL
10 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
55

ARBEID EN TEWERKSTELLING
56

Naam activiteit: Weg-wijzer maart 2009
Aanbodverstrekker: VDAB en VoKans
Periode:
van 02/03/2009 t.e.m. 07/04/2009
Totaal aantal momenten: 15 momenten
Totaal aantal uren: 43 uren
Omschrijving van de activiteit:
Screening van de mogelijkheden van de deelnemer op vlak van kennis en kunde, met het oog
op een richtinggevend advies naar de arbeidsmarkt toe.
Doel van de activiteit:
Screening van de mogelijkheden van de deelnemer op vlak van kennis en kunde, met het oog
op een richtinggevend advies naar de arbeidsmarkt toe.
Doelgroep:
Alle gedetineerden.
Voorwaarden tot deelname:
Nederlands spreken en schrijven.
Resultaten : niet beschikbaar
Aantal inschrijvingen
Aantal deelnemers bij de start Aanwezigheidsgraad 11 %
Aantal eindigers
Gemiddeld aantal deelnemers
Aantal behaalde „officiële‟ attesten
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap Via VDAB Via VDAB
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel)
Inbreng ander (benoem: )
TOTAAL
11 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
57

Naam activiteit: Weg-wijzer november 2009
Aanbodverstrekker: VDAB en VoKans
Periode:
van 17/11/2009 t.e.m. 17/12/2009
Totaal aantal momenten: 15 momenten
Totaal aantal uren: 43 uren
Omschrijving van de activiteit:
Screening van de mogelijkheden van de deelnemer op vlak van kennis en kunde, met het oog
op een richtinggevend advies naar de arbeidsmarkt toe.
Doel van de activiteit:
Screening van de mogelijkheden van de deelnemer op vlak van kennis en kunde, met het oog
op een richtinggevend advies naar de arbeidsmarkt toe.
Doelgroep:
Alle gedetineerden.
Voorwaarden tot deelname:
Nederlands spreken en schrijven.
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 11
Aantal deelnemers bij de start 10 Aanwezigheidsgraad 12 %
Aantal eindigers Gemiddeld aantal deelnemers 8
Aantal behaalde „officiële‟ attesten
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap Via VDAB Via VDAB
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel)
Inbreng ander (benoem: )
TOTAAL
12 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
58

ONDERWIJS
59

Naam activiteit: Cursus Engels
Aanbodverstrekker: CVO MEVIZA
Periode:
van 15/09/2009 t.e.m. 30/11/2009
Totaal aantal momenten: 17 momenten
Totaal aantal uren: 60 uren
Omschrijving van de activiteit:
Cursus Engels niveau Intermediate.
Doel van de activiteit:
Cursus Engels
Doelgroep:
Alle gedetineerden
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 13
Aantal deelnemers bij de start 11 Aanwezigheidsgraad 13 67 %
Aantal eindigers 7 Gemiddeld aantal deelnemers 7,35
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 6
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Geen
Inbreng Justitie : aanmoedigingspremies onderwijs Geen 260,40 EUR
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
13 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
60

Naam activiteit: Cursus informatica rekenblad I
Aanbodverstrekker: CVO MEVIZA
Periode:
van 09/11/2009 t.e.m. 16/12/2009
Totaal aantal momenten: 17 momenten
Totaal aantal uren: 60 uren
Omschrijving van de activiteit:
Cursus rekenblad I - basisniveau
Doel van de activiteit:
Cursisten leren werken met een rekenblad
Doelgroep:
Alle gedetineerden met voldoende kennis Nederlands
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 18
Aantal deelnemers bij de start 11 Aanwezigheidsgraad 14 73 %
Aantal eindigers 6 Gemiddeld aantal deelnemers 7,71
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 6
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Geen
Inbreng Justitie : aanmoedigingspremies onderwijs Geen 186,00 EUR
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
14 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
61

Naam activiteit: Cursus ICT initiatie
Aanbodverstrekker: CVO MEVIZA
Periode:
van 05/10/2009 t.e.m. 28/10/2009
Totaal aantal momenten: 12 momenten
Totaal aantal uren: 40 uren
Omschrijving van de activiteit:
Initiatie in de informatica. Leren werken met de computer, kennismaking met de meest
courante software zoals tekstverwerking, rekenblad.
Doel van de activiteit:
Gedetineerden leren werken met de computer voor privégebruik en voor gebruik op het werk.
Doelgroep:
Alle gedetineerden
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 17
Aantal deelnemers bij de start 11 Aanwezigheidsgraad 15 75 %
Aantal eindigers 8 Gemiddeld aantal deelnemers 7,50
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 8
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Inbreng Justitie : aanmoedigingspremies onderwijs Geen 198,40 EUR
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
15 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
62

Naam activiteit: Cursus Kinderen Opvoeden
Aanbodverstrekker: CBE Open School Mechelen
Periode:
van 01/09/2009 t.e.m. 09/11/2009
Totaal aantal momenten: 14 momenten
Totaal aantal uren: 40 uren
Omschrijving van de activiteit:
Cursus kinderen opvoeden. Cursisten leren reflecteren over hun vaderschap, hen een kader
aanbieden. De volgende vragen komen onder andere aan bod:
Wat is opvoeding Waarom is opvoeding noodzakelijk Hoe ga ik om met conflicten Hoe
beleef ik het vaderschap als gedetineerde Enzovoort.
Doel van de activiteit:
Gedetineerden versterken in hun rol als vader.
Doelgroep:
Alle gedetineerde vaders
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 13
Aantal deelnemers bij de start 9 Aanwezigheidsgraad 16 57 %
Aantal eindigers 5 Gemiddeld aantal deelnemers 4,79
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 5
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Geen Geen
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
16 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
63

Naam activiteit: Cursus NT2 breakthrough A
Aanbodverstrekker: CVO MEVIZA
Periode:
van 09/11/2009 t.e.m. 16/12/2009
Totaal aantal momenten: 17 momenten
Totaal aantal uren: 60 uren
Omschrijving van de activiteit:
Taalcursus Nederlands voor anderstaligen niveau Breakthrough A (richtgraad 1.1.1)
Doel van de activiteit:
Aanleren van basis Nederlands als tweede taal
Doelgroep:
Alle anderstaligen met weinig of geen kennis van het Nederlands
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 15
Aantal deelnemers bij de start 13 Aanwezigheidsgraad 17 71 %
Aantal eindigers 7 Gemiddeld aantal deelnemers 8,94
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 5
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Geen
Inbreng Justitie : aanmoedigingspremies onderwijs Geen 260,40 EUR
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
17 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
64

Naam activiteit: Cursus Basis schilder- en behangwerk
Aanbodverstrekker: CVO Scholengroep 5
Periode:
van 02/09/2009 t.e.m. 02/10/2009
Totaal aantal momenten: 14 momenten
Totaal aantal uren: 40 uren
Omschrijving van de activiteit:
Cursus basis schilder- en behangwerk. Dit is de eerste module van de opleiding schilderdecorateur.
Doel van de activiteit:
Cursisten leren de basis van het beroep schilder-decorateur. Nadien stromen cursisten door
naar een vervolgtraject of werk binnen of buiten de gevangenis.
Doelgroep:
Alle gedetineerden met voldoende kennis Nederlands
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 13
Aantal deelnemers bij de start 8 Aanwezigheidsgraad 18 63 %
Aantal eindigers 4 Gemiddeld aantal deelnemers 4,86
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 4
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Inbreng Justitie :
- inrichting atelier / basisuitrusting atelier (CDRGA)
- aanmoedigingspremies onderwijs
Geen
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
1824,58 EUR
74,40 EUR
18 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
65

Naam activiteit: cursus Bedrijfsbeheer module 1 : handelseconomie en financiële
aspecten
Aanbodverstrekker: CVO MEVIZA
Periode:
van 09/03/2009 t.e.m. 31/03/2009
Totaal aantal momenten: 12 momenten
Totaal aantal uren: 40 uren
Omschrijving van de activiteit:
Cursus handelseconomie en financiële aspecten – deelattest voor het certificaat bedrijfsbeheer
Doel van de activiteit:
Cursisten inwijden in de „handelseconomie en financiële aspecten‟
Doelgroep:
Alle gedetineerden met voldoende kennis Nederlands
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 22
Aantal deelnemers bij de start 17 Aanwezigheidsgraad 19 62 %
Aantal eindigers 9 Gemiddeld aantal deelnemers 9,42
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 9
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap 247,39 EUR Geen
Inbreng Justitie (aanmoedigingspremies) Geen 223,20 EUR
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
19 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
66

Naam activiteit: cursus Bedrijfsbeheer module 2 : boekhouden en fiscale aspecten
Aanbodverstrekker: CVO MEVIZA
Periode:
van 20/04/2009 t.e.m. 05/06/2009
Totaal aantal momenten: 17 momenten
Totaal aantal uren: 60 uren
Omschrijving van de activiteit:
Cursus boekhouden en fiscale aspecten – deelattest voor het getuigschrift bedrijfsbeheer
Doel van de activiteit:
Cursisten inwijden in „boekhouden en fiscale aspecten‟
Doelgroep:
Alle gedetineerden met voldoende kennis Nederlands
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 17
Aantal deelnemers bij de start 16 Aanwezigheidsgraad 20 48 %
Aantal eindigers 4 Gemiddeld aantal deelnemers 6,33
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 4
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap 485,68 EUR Geen
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Geen 148,00 EUR
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
20 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
67

Naam activiteit: cursus Bedrijfsbeheer module 3 : bedrijfseconomie en sociale aspecten
Aanbodverstrekker: CVO MEVIZA
Periode:
van 02/06/2009 t.e.m. 22/06/2009
Totaal aantal momenten: 12 momenten
Totaal aantal uren: 40 uren
Omschrijving van de activiteit:
Cursus bedrijfseconomie en sociale aspecten – deelattest voor het getuigschrift bedrijfsbeheer
Doel van de activiteit:
Cursisten inwijden in de „bedrijfseconomie en sociale aspecten‟
Doelgroep:
Alle gedetineerden met voldoende kennis Nederlands
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 6
Aantal deelnemers bij de start 5 Aanwezigheidsgraad 21 82 %
Aantal eindigers 5 Gemiddeld aantal deelnemers 4,17
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 5
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap 247,39 EUR Geen
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Geen 99,20 EUR
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
21 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
68

Naam activiteit: Cursus informatica rekenblad I
Aanbodverstrekker: CVO MEVIZA
Periode:
van 09/03/2009 t.e.m. 31/03/2009
Totaal aantal momenten: 11 momenten
Totaal aantal uren: 40 uren
Omschrijving van de activiteit:
Cursus rekenblad I - basisniveau
Doel van de activiteit:
Cursisten leren werken met een rekenblad
Doelgroep:
Alle gedetineerden met voldoende kennis Nederlands
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 17
Aantal deelnemers bij de start 14 Aanwezigheidsgraad 22 64 %
Aantal eindigers 7 Gemiddeld aantal deelnemers 7,73
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 7
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap 361,46 EUR Geen
Inbreng Justitie (aanmoedigingspremies onderwijs) Geen 148,80 EUR
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
22 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
69

Naam activiteit: Cursus informatica rekenblad II
Aanbodverstrekker: CVO MEVIZA
Periode:
van 20/04/2009 t.e.m. 12/05/2009
Totaal aantal momenten: 11 momenten
Totaal aantal uren: 40 uren
Omschrijving van de activiteit:
Cursus rekenblad II - vervolgniveau
Doel van de activiteit:
Cursisten leren werken met een rekenblad
Doelgroep:
Alle gedetineerden met voldoende kennis Nederlands + kennis rekenblad I
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 15
Aantal deelnemers bij de start 13 Aanwezigheidsgraad 23 59 %
Aantal eindigers 5 Gemiddeld aantal deelnemers 6,55
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 4
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap 361,46 EUR Geen
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Geen 124,00 EUR
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
23 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
70

Naam activiteit: Cursus Frans breakthrough B
Aanbodverstrekker: CVO MEVIZA
Periode:
van 12/01/2009 t.e.m. 18/02/2009
Totaal aantal momenten: 16 momenten
Totaal aantal uren: 60 uren
Omschrijving van de activiteit:
Taalcursus Frans niveau Breakthrough B (richtgraad 1.1.2)
Doel van de activiteit:
Frans aanleren
Doelgroep:
Alle gedetineerden
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 11
Aantal deelnemers bij de start 10 Aanwezigheidsgraad 24 62 %
Aantal eindigers 4 Gemiddeld aantal deelnemers 5,19
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 4
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap 696,54 EUR Geen
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Geen Geen
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
24 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
71

Naam activiteit: Cursus NT2 breakthrough A
Aanbodverstrekker: CVO MEVIZA
Periode:
van 07/01/2009 t.e.m. 11/02/2009
Totaal aantal momenten: 16 momenten
Totaal aantal uren: 60 uren
Omschrijving van de activiteit:
Taalcursus Nederlands voor anderstaligen niveau Breakthrough A (richtgraad 1.1.1)
Doel van de activiteit:
Aanleren van basis Nederlands als tweede taal
Doelgroep:
Alle anderstaligen met weinig of geen kennis van het Nederlands
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 16
Aantal deelnemers bij de start 10 Aanwezigheidsgraad 25 97 %
Aantal eindigers 10 Gemiddeld aantal deelnemers 8,63
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 9
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
25 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
72

Naam activiteit: Cursus Spaans breakthrough A
Aanbodverstrekker: CVO MEVIZA
Periode:
van 12/05/2009 t.e.m. 23/06/2009
Totaal aantal momenten: 15 momenten
Totaal aantal uren: 60 uren
Omschrijving van de activiteit:
Taalcursus Spaans niveau Breakthrough A (richtgraad 1.1.1)
Doel van de activiteit:
Spaans aanleren
Doelgroep:
Alle gedetineerden
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 18
Aantal deelnemers bij de start 15 Aanwezigheidsgraad 26 75 %
Aantal eindigers 10 Gemiddeld aantal deelnemers 9,60
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 9
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap 456,80 EUR Geen
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Geen 334,80 EUR
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
26 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
73

Naam activiteit: Cursus informatica tekstverwerking I
Aanbodverstrekker: CVO MEVIZA
Periode:
van 02/02/2009 t.e.m. 04/03/2009
Totaal aantal momenten: 12 momenten
Totaal aantal uren: 40 uren
Omschrijving van de activiteit:
Cursus tekstverwerking I - basisniveau
Doel van de activiteit:
Cursisten leren werken met een tekstverwerkingsprogramma
Doelgroep:
Alle gedetineerden met voldoende kennis Nederlands
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 20
Aantal deelnemers bij de start 18 Aanwezigheidsgraad 27 66 %
Aantal eindigers 8 Gemiddeld aantal deelnemers 8,58
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 7
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap 361,46 EUR Geen
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) Geen Geen
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
27 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
74

Naam activiteit: Onderwijscoördinatie en onderwijstrajectbegeleiding 2009
Aanbodverstrekker: Consortium volwassenenonderwijs Samen Stromen
Periode:
Januari tot december 2009
Omschrijving van de activiteit:
- onderwijscoördinatie
- behoeftedetectie
- optimalisering onderwijsaanbod
- ondersteuning van de centra
- structureel overleg met alle betrokken partners
- administratieve opvolging onderwijs in de gevangenis
- fungeren als aanspreekpunt
- individuele onderwijstrajectbegeleiding gedetineerden
Doel van de activiteit:
Uitbouwen en optimaliseren van een behoeftedekkend onderwijsaanbod in de gevangenis.
Individuele onderwijstrajectbegeleiding bieden voor de gedetineerden.
Doelgroep:
Alle gedetineerden
Voorwaarden tot deelname:
Geen
Resultaten individuele onderwijstrajectbegeleiding 2009
Gemiddelde dagpopulatie gevangenis Mechelen
Aantal gedetineerden geregistreerd door onderwijs
Totaal aantal contactmomenten met geregistreerde gedetineerden (schriftelijk en
mondeling)
Aantal contactmomenten : schriftelijk
Aantal contactmomenten : mondeling
Gemiddeld aantal contacten per geregistreerde gedetineerde
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap : CVWO Samen Stromen
Inbreng Justitie Geen Geen
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
75

Naam activiteit: Proclamatie onderwijs juni 2009
Aanbodverstrekker: Consortium volwassenenonderwijs Samen Stromen
Periode:
25 juni 2009
Omschrijving van de activiteit:
Plechtige uitreiking van de attesten behaald in de gevangenis in de periode januari 2009 tot
juni 2009
Doel van de activiteit:
Uitreiking van de attesten
Bedanking van de samenwerkingspartners
Promotie onderwijs in de gevangenis
Doelgroep:
Alle gedetineerden die een attest behaalden in de periode januari 2009 tot juni 2009
Voorwaarden tot deelname:
Deelname aan de lessen in de gevangenis in de periode januari 2009 tot juni 2009
Resultaten : NVT
Aantal inschrijvingen
Aantal deelnemers bij de start Aanwezigheidsgraad 28 %
Aantal eindigers
Gemiddeld aantal deelnemers
Aantal behaalde „officiële‟ attesten
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap : CVWO Samen Stromen Geen
Inbreng Justitie : steunfonds
Geen
Inbreng ander (benoem: …………………………………...) Geen Geen
TOTAAL
28 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
76

CULTUUR
77

Naam activiteit: JAILTV
Aanbodverstrekker: De Rode Antraciet vzw – Katholieke Hogeschool Mechelen
Periode:
van 01/01/2009 t.e.m. 31/12/2009
Totaal aantal momenten: 36 momenten
Totaal aantal uren: 180 uren
Omschrijving van de activiteit:
Redactieraad JailTV maakt reportages over het leven binnen en buiten de gevangenis voor een
publiek binnen de gevangenis van Mechelen.
Doel van de activiteit:
Sociale vaardigheidstraining gedetineerden – leren verantwoordelijkheid nemen en
samenwerken in team – informatiekanaal gevangenis
Doelgroep:
Gedetineerden: veroordeelden en beklaagden
Voorwaarden tot deelname:
Intakegesprek om motivatie te toetsen
Respectvolle houding – discretie – in groep willen werken - actieve inzet
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 32
Aantal deelnemers bij de start Aanwezigheidsgraad 29 80 %
Aantal eindigers Gemiddeld aantal deelnemers 6
Aantal behaalde „officiële‟ attesten 0
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel)
Inbreng ander (benoem: …………………………………...)
TOTAAL
29 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
78

Naam activiteit: GEVANGENISBIBLIOTHEEK
Aanbodverstrekker:
Justitie en Openbare bibliotheek
Periode:
van 16/02/2009tem 31/12/2009
Totaal aantal momenten: open variabel
Totaal aantal uren: uren
Omschrijving van de activiteit:
Bibliotheekbezoek: vrij toegankelijk
Doel van de activiteit:
Ontlening van allerhande materialen en informatiecentrum
Doelgroep:
Alle gedetineerden
Voorwaarden tot deelname:
Geen voorkennis nodig.
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 692
Aantal deelnemers bij de start Aanwezigheidsgraad 30
Aantal eindigers
Gemiddeld aantal deelnemers
Aantal behaalde „officiële‟ attesten nvt
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK*
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Inbreng Justitie (steunfonds*cul.sport./aff.rel./herstel)
Inbreng ander :Provincie
€17950/jaar
TOTAAL
30 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
79

Naam activiteit: Buurten met gedetineerden
Aanbodverstrekker: HIRL ism DRA
Periode:
van 05/03/2009 tem 07/04/2009
Totaal aantal momenten: 3 momenten
Totaal aantal uren: 9 uren
Omschrijving van de activiteit:
Sociaal-artistiek project met interactie tussen gedetineerden en de buurt Caputsteen.
Doel van de activiteit:
Interactie tussen gedetineerde en buurtbewoners teweeg brengen.
Doelgroep:
Gedetineerden en buurtbewoners.
Voorwaarden tot deelname:
Geen.
Resultaten : onbekend
Aantal inschrijvingen
Aantal deelnemers bij de start Aanwezigheidsgraad 31 %
Aantal eindigers Gemiddeld aantal deelnemers 5
Aantal behaalde „officiële‟ attesten
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel)
Inbreng ander (benoem: …………………………………...)
TOTAAL
31 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
80

Naam activiteit: Omgaan met lastige situaties
Aanbodverstrekker: De Rode Antraciet
Periode:
van 21/04/2009 tem 30/04/2009
Totaal aantal momenten: 4 momenten
Totaal aantal uren: 24 uren
Omschrijving van de activiteit:
Gedetineerden bewust maken van het belang van communicatie en het oefenen van een aantal
sociale vaardigheden. Gedetineerden leren om op te komen voor zichzelf in lastige situaties
met respect voor de ander.
Doel van de activiteit:
Basiskennis opdoen rond de werking van communicatie en inzicht verwerven in het belang
van open communicatie. Zich bewust worden van het eigen referentiekader. Inzicht krijgen in
vormen van conflicthantering. Beter begrijpen hoe agressie werkt. Inzicht krijgen in hoe terug
rustig te worden. Oefenen van sociale vaardigheden. Vertrouwen opbouwen in zichzelf.
Doelgroep:
Alle gedetineerden.
Voorwaarden tot deelname:
Geen.
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 10
Aantal deelnemers bij de start 10 Aanwezigheidsgraad 32 78,4
%
Aantal eindigers 7 Gemiddeld aantal deelnemers 7
Aantal behaalde „officiële‟ attesten nvt
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Via DRA
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel)
Inbreng ander (benoem: …………………………………...)
TOTAAL
32 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
81

SPORT
82

Naam activiteit: Voetbaltornooi
Aanbodverstrekker: vzw Hattrick, vzw De Rode Antraciet
Periode:
van 02/08/09 t.e.m. 24/08/09
Totaal aantal momenten: 8 momenten
Totaal aantal uren: 16 uren
Omschrijving van de activiteit: Voetbal in verschillende teams onder de vorm van een
tornooi.
Doel van de activiteit: Aanscherpen van de sociale factor binnen het sportgebeuren door
in competitievorm alle verschillende actoren te laten samenwerken en sporten.
Doelgroep: Alle gedetineerden
Voorwaarden tot deelname: Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 35
Aantal deelnemers bij de start 35 Aanwezigheidsgraad 33 86
%
Aantal eindigers 33 Gemiddeld aantal deelnemers
Aantal behaalde „officiële‟ attesten
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel)
Inbreng ander (benoem: …………………………………...)
TOTAAL
33 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
83

Naam activiteit: Fitness
Aanbodverstrekker: Justitie, vzw De Rode Antraciet
Periode:
van 14/09/09 t.e.m. 31/12/09
Totaal aantal momenten: 83 momenten
Totaal aantal uren: 83 uren
Omschrijving van de activiteit: Men traint in groepjes van 5 met zowel cardiotoestellen
(loopband, fiets, …) als krachttoestellen (gewichten,…) en dit 2 maal per week.
Doel van de activiteit: Door middel van cardio en krachttraining het lichaam in conditie
houden
Doelgroep: Alle gedetineerden
Voorwaarden tot deelname: Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 112
Aantal deelnemers bij de start 112 Aanwezigheidsgraad 34 79
%
Aantal eindigers
Gemiddeld aantal deelnemers
Aantal behaalde „officiële‟ attesten
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap 6900,-
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) 1200,-
Inbreng ander (benoem: …………………………………...)
TOTAAL
34 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
84

Naam activiteit: Breakdance
Aanbodverstrekker: vzw Straatrijk, vzw De Rode Antraciet
Periode:
Januari 2009
Totaal aantal momenten: 6 momenten
Totaal aantal uren: 12 uren
Omschrijving van de activiteit: Het in groep aanleren van breakdance om dan samen
met de mensen van Straatrijk een optreden aan te bieden aan de andere gedetineerden.
Doel van de activiteit: sociaal project met als doel mensen te laten samenwerken en een
eigen inbreng te hebben in het inhoudelijke gebeuren.
Doelgroep: Alle gedetineerden
Voorwaarden tot deelname: Geen
Resultaten :
Aantal inschrijvingen 10
Aantal deelnemers bij de start 9 Aanwezigheidsgraad 35 34
%
Aantal eindigers 4 Gemiddeld aantal deelnemers
Aantal behaalde „officiële‟ attesten
Bruto kostprijs activiteit :
FINANCIERDER PERSONEEL LOGISTIEK
Inbreng Vlaamse Gemeenschap
Inbreng Justitie (steunfonds/cul.sport./aff.rel./herstel) 650;-
Inbreng ander (benoem: …………………………………...)
TOTAAL
35 Aanwezigheidsgraad is het percentage dat de cursist in de mogelijkheid is aanwezig te zijn (transfer, tucht, …
waardoor de cursist niet naar de cursus kan komen, worden hierbij niet meegeteld)
85

BIJLAGE 2 – REGISTRATIEGEGEVENS AANBOD
Bijlage 2:. Behoeftedetectie onderwijs : behoefteonderzoek 1 april 2009
Onderzoeksopzet
• Schriftelijke enquête
• Beoogde doelgroep : volledige populatie
• Momentopname : 1 april 2009
• Motivatie deelname : informeren + balpennen
Resultaten bereik
• Populatie gevangenis Mechelen 1 april 2009 : 101 gedetineerden
• Aantal uitgedeelde enquêtes : 96
• Aantal teruggekregen enquêtes : 83
• 86% van de uitgedeelde enquêtes werden ingevuld
Resultaten enquête
• Bereik onderwijs (aantal gedetineerden actief in onderwijsaanbod)
Onderwijsvorm
Aantal
Niets 34
Groepsles 25
BIS 3
BIS en groepsles 14
Niet ingevuld 7
Reeds bereikt met onderwijs : 42 (50% populatie)
• Interesse (in welke mate zijn de gedetineerden geïnteresseerd in het volgen van
onderwijs)
INTERESSE ONDERWIJS ALGEMEEN
Interesse onderwijs
Aantal
Zeker wel 44
Misschien 28
Totaal geen 9
Niet ingevuld 2
Totaal interesse onderwijs 72 (87%)
INTERESSE ONDERWIJS PER GERECHTELIJKE SITUATIE : BK
Gerechtelijke situatie Interesse onderwijs algemeen Aantal
BK Zeker wel 20
BK Misschien 9
BK Totaal geen 4
86
Totaal BK 33
Totaal interesse onderwijs BK 29 (88%)

• Motivatie cursisten (waarom nemen de gedetineerden deel aan het onderwijsaanbod)
Reden interesse
Aantal
persoonlijke interesse 42
om een diploma te behalen 38
om werk te vinden 33
tijdverdrijf 18
sociaal contact 16
van cel zijn 15
investering in de toekomst 2
• Evaluatie van het aanbod 2008-2009 : talen
Interesse Nederlands Aantal Interesse Frans Aantal
Ja 15 Ja 15
Misschien 5 Misschien 15
Nee 19 Nee 15
Niet ingevuld 44 Niet ingevuld 38
Totaal mogelijke interesse 20 Totaal mogelijke interesse 30
Interesse Engels Aantal Interesse Spaans Aantal
Ja 24 Ja 22
Misschien 10 Misschien 13
Nee 14 Nee 15
Niet ingevuld 35 Niet ingevuld 33
Totaal mogelijke interesse 34 Totaal mogelijke interesse 35
• Evaluatie van het aanbod 2008-2009 : informatica en bedrijfsbeheer
Interesse ICT Initiatie Aantal Interesse ICT Excel Aantal
Ja 22 Ja 27
Misschien 13 Misschien 13
Nee 12 Nee 11
Niet ingevuld 36 Niet ingevuld 32
Totaal mogelijke interesse 35 Totaal mogelijke interesse 40
Interesse ICT Word Aantal Interesse BB Aantal
Ja 25 Ja 28
Misschien 14 Misschien 16
Nee 11 nee 9
Niet ingevuld 33 Niet ingevuld 30
87
Totaal mogelijke interesse 39 Totaal mogelijke interesse 44

• Voorkeur lesmoment
Wanneer Aantal Procent
Overdag 17 20,48%
's Avonds 24 28,92%
Beide 28 33,73%
Niet ingevuld 14
Totaal aantal werkers met interesse onderwijs : 17
Totaal aantal werkers met interesse avondonderwijs : 11
• Modulekeuze (welke van de modules vinden de gedetineerden het interessantst)
Opleiding Aantal Opleiding Aantal
1 Engels 29 23 Geheugentraining 12
2 bedrijfbeheer 28 24 Nederlandse communicatie en onthaal 12
3 Spaans 27 25 Communicatie, stress en gezondheid 12
4 Videobewerking 26 26 Actualiteit/geschiedenis/media 11
5 Digitale beeldbewerking 24 27 Powerpoint 11
6 Frans 21 28 Dactylo 10
7 Excel 21 29 Gezondheid 10
8 Word 21 30 Conversatie 10
9 Access 20 31 Nederlands op de gevangenisvloer voor anderstaligen 10
10 Netwerken 18 32 Logisch redeneren 10
11 Opvoeden van kinderen 18 33 Basis techniek 9
12 Solliciteren 17 34 Nederlandse correspondentie 8
13 Webdesign 17 35 Communicatie in persoonlijke relaties 8
14 Italiaans 16 36 Chinees 8
15 NT2 16 37 Wonen en milieubewust consumeren 8
16 Photoshop 15 38 Spelling voor beginners 7
17 Vista 15 39 Russisch 7
18 Wiskunde 14 40 Creatief schrijven 7
19 Arabisch 14 41 Veiligheid op de werkvloer 6
20 ICT Initiatie 13 42 Kunst en cultuur 5
21 Duits 13 43 Burgerschap 5
22 Beter leren lezen en schrijven 12 44 Democratisch handelen 3
88

2. Groepsaanbod cursussen met bereik en resultaten
Voorjaar 2009
NT2 (CVO MEVIZA)
o Aantal uren : 60
o Periode : januari – februari
o Verstrekker : CVO MEVIZA
o Aantal inschrijvingen : 16
o Aantal deelnemers bij de start : 10
o Aantal behaalde attesten : 9
Frans (CVO MEVIZA)
o Aantal uren : 60
o Periode : januari – februari
o Verstrekker : CVO MEVIZA
o Aantal inschrijvingen : 11
o Aantal deelnemers bij de start : 10
o Aantal behaalde attesten : 4
Tekstverwerking (Word) (CVO MEVIZA)
o Aantal uren : 40
o Periode : februari – maart
o Verstrekker : CVO MEVIZA
o Aantal inschrijvingen : 20
o Aantal deelnemers bij de start : 18
o Aantal behaalde attesten : 8
Rekenblad (Excel) 1 (CVO MEVIZA)
o Aantal uren : 40
o Periode : maart
o Verstrekker : CVO MEVIZA
o Aantal inschrijvingen : 17
o Aantal deelnemers bij de start : 14
o Aantal behaalde attesten : 7
Rekenblad (Excel) 2 (CVO MEVIZA)
o Aantal uren : 40
o Periode : april – mei
o Verstrekker : CVO MEVIZA
o Aantal inschrijvingen : 16
o Aantal deelnemers bij de start : 10
o Aantal behaalde attesten : 9
Bedrijfsbeheer module 1 (CVO MEVIZA)
o Aantal uren : 40
o Periode : maart
o Verstrekker : CVO MEVIZA
o Aantal inschrijvingen : 22
o Aantal deelnemers bij de start : 17
o Aantal behaalde attesten : 9
Bedrijfsbeheer module 2 (CVO MEVIZA)
o Aantal uren : 60
o Periode : april – mei
o Verstrekker : CVO MEVIZA
o Aantal inschrijvingen : 17
o Aantal deelnemers bij de start : 16
o Aantal behaalde attesten : 4
Bedrijfsbeheer module 3 (CVO MEVIZA)
o Aantal uren : 40
o Periode : juni
o Verstrekker : CVO MEVIZA
o Aantal inschrijvingen : 6
o Aantal deelnemers bij de start : 5
o Aantal behaalde attesten : 5
Spaans (CVO MEVIZA)
o Aantal uren : 60
o Periode : mei – juni
o Verstrekker : CVO MEVIZA
o Aantal inschrijvingen : 18
o Aantal deelnemers bij de start : 15
o Aantal behaalde attesten : 9
Najaar 2009
Schilderen (CVO Scholengroep 5)
o Aantal uren : 40
o Periode : september
o Verstrekker : CVO Scholengroep 5
o Aantal inschrijvingen : 13
o Aantal deelnemers bij de start : 8
o Aantal behaalde attesten : 4
Kinderen opvoeden (CBE Open School)
o Aantal uren : 40
o Periode : september – november
o Verstrekker : CBE Open School
o Aantal inschrijvingen : 13
o Aantal deelnemers bij de start : 9
o Aantal behaalde attesten : 5
Engels (CVO MEVIZA)
o Aantal uren : 60
o Periode : september – oktober
o Verstrekker : CVO MEVIZA
o Aantal inschrijvingen : 13
o Aantal deelnemers bij de start : 11
o Aantal behaalde attesten : 7
Initiatie informatica (CVO MEVIZA)
o Aantal uren : 40
o Periode : oktober
o Verstrekker : CVO MEVIZA
o Aantal inschrijvingen : 17
o Aantal deelnemers bij de start : 11
o Aantal behaalde attesten : 8
Rekenblad (Excel) 1 (CVO MEVIZA)
o Aantal uren : 60
o Periode : november – december
o Verstrekker : CVO MEVIZA
o Aantal inschrijvingen : 18
o Aantal deelnemers bij de start : 11
o Aantal behaalde attesten : 6
NT2 (CVO MEVIZA)
o Aantal uren : 60
o Periode : november – december
o Verstrekker : CVO MEVIZA
o Aantal inschrijvingen : 15
o Aantal deelnemers bij de start : 13
o Aantal behaalde attesten : 5
89

Het consortium ondersteunt ook administratief het onderwijsaanbod van het Beschermcomité
Mechelen :
Nederlands
o Aantal uren : 1,5 uur per week
o Periode : ganse jaar
o Verstrekker : Beschermcomité
o Aantal inschrijvingen (sinds 1/9/2009) : 26
o Gemiddeld aantal deelnemers per les : 7
Engels (stopgezet in juni 2009)
o Aantal uren : 2x 1 uur per week (niveau beginners en niveau gevorderden)
o Periode : ganse semester
o Verstrekker : Beschermcomité
o Aantal inschrijvingen : geen cijfers
o Gemiddeld aantal deelnemers per les : geen cijfers

Hulp- en dienstverlening 2009
Gevangenis Mechelen
3

BIJLAGE 3: organogram overlegstructuren
Structureel
Overleg
Planningsteam
Maatschappelijke
Dienstverlening
Overleg Vlaamse
Gemeenschap
Directieoverleg
Justitie - VLG
B
E
L
E
I
D
Stuurgroep
Drugs
cliëntoverleg
Werkgroep
Herstel
Werkgroep
Sport
Overleg TOV
Werkgroep
Welzijn en
Gezondheids
zorg
Werkgroep
Onderwijs
Werkgroep
Arbeid en
tewerkstelling
Werkgroep
Cultuur
I
N
T
E
R
M
E
D
I
A
I
R
leerkrachtenoverleg
projectgroepen
O
P
E
R
A
T
I
O
N
E
E
L

Hulp- en dienstverlening 2009
Gevangenis Mechelen
3