Onderzoeksrapport Bestuurlijke sanctioneringsmechanismen - Besafe

lokale niveau is de verleiding groot om via de belastingheffing ordehandhavende effecten te
creëren. 211 Gemeenten worden geconfronteerd met laakbaar gedrag dat niet of onvoldoende
via strafrechtelijke sancties wordt aangepakt. Het bestuur wil dat aan dit gedrag een einde
wordt gesteld en zoekt zijn toevlucht in de belastingheffing. De vestiging van de belasting
heeft in die zin een ontradend effect. Gelet op de beperkingen die hierboven werden
uiteengezet, is het mogelijk aan het belastingreglement een handhavend doel te koppelen
zolang het ontradend effect slechts een nevenresultaat is. Een belastingreglement kan
bijgevolg slechts gedeeltelijk als een handhavingsinstrument worden gecatalogeerd. Het
bestuur zal de financiële noodzakelijkheid van de belastingheffing steeds moeten
verantwoorden. Deze noodzakelijkheid kan echter bijvoorbeeld worden gevonden in de
financiering van de ordehandhaving zelf. Zo zal de verwijdering van wederrechtelijk
aangebrachte affiches een zekere kost voor de gemeente met zich meebrengen. Wanneer het
gevorderde bedrag voor deze verwijdering geen verantwoording meer vindt in de opruimkost,
is er geen hoofdzakelijk financieel doel meer en is de belasting ongeoorloofd. Het aanplakken
op zich wordt dan immers belast en niet het opruimen van de affiches. 212
Een bestuur zal bij de vestiging van belastingheffingen voor materies die nauw aansluiten bij
de veiligheids- en ordehandhaving, dus nauwgezet te werk moeten gaan wil het kunnen
verantwoorden dat de heffing naar aard en voorwaarden rechtsgeldig als een belasting kan
worden gekwalificeerd. Hierbij zal steeds rekening moeten worden gehouden met de
financiële noodzaak van de heffing. Het volstaat niet om een vergoeding als een belasting te
kwalificeren om er effectief een belasting van te maken. 213 Dit wordt uitsluitend bepaald door
de aard van en de voorwaarden voor de vergoeding en het wordt in laatste instantie
beoordeeld door de rechter. 214
211 R.v.St., Gillion, nr. 85.916, 14 maart 2000.
212 Voor een vergelijkbaar voorbeeld zie J. ASTAES, “Een goed belastingsreglement: grondslag voor een vlotte
invordering”, L.R.B. 2001, 219.
213 Gecoördineerde omzendbrief gemeentefiscaliteit BA-2004/03, 14 juli 2004, B.S. 8 september 2004, punt I. 1.
a).
214 Gecoördineerde omzendbrief gemeentefiscaliteit BA-2004/03, 14 juli 2004, B.S. 8 september 2004, punt I. 1.
a). Zie ook Cass. 17 december 1968, Pas. 1969, I, 363; J. KIRKPATRICK en P. GLINEUR, “La distinction
entre l'impôt et la 'rétribution' régie par l'article 113 de la Constitution”, in X., Présence du droit public et des
droits de l'homme. Mélanges offerts à Jacques Velu, Brussel, Bruylant, 1992, 3 dln., 559.
61