Onderzoeksrapport Bestuurlijke sanctioneringsmechanismen - Besafe

.2 Ruimte voor andere doelen naast het financieel doel
Een belangrijk gevolg van de vereiste van een financieel oogmerk, is de onmogelijkheid een
belastingreglement op te stellen voor een niet-fiscaal doel. 195 De centrale vraag is bijgevolg
welke ruimte er nog rest voor andere dan fiscale doeleinden zoals bijvoorbeeld een
handhavingsdoel. Daarvoor moeten de volgende beperkingen in het achterhoofd worden
gehouden bij het vestigen van een belastingheffing:
• Belastingen die hoofdzakelijk een niet-fiscaal doel voor ogen hebben, zijn niet
rechtsgeldig indien dat doel buiten de beleidsbevoegdheid van de betrokken
overheid valt. 196 Volgens M. De Jonckheere, kan “een overheid immers door
middel van een belasting geen effect nastreven dat zij ook niet via
rechtstreekse reglementering kan nastreven”. 197 Deze auteurs baseren zich
hiervoor op de rechtspraak ter zake. 198
• Het is belangrijk het woord “hoofdzakelijk” in de hierboven beschreven
beperking te onderstrepen. Het heeft immers als gevolg dat niet-fiscale
nevendoelen wel mogelijk zijn. 199 Meer nog, dit nevendoel is zelfs mogelijk
wanneer het gelegen is buiten de beleidsbevoegdheid van de overheid. 200
Omwille van de doelgebonden bevoegdheidsaanwending wordt de belastingsbevoegdheid en
dus ook de fiscale autonomie van de gemeenten beperkt. Verschillen die alleen door nietfiscale
argumenten kunnen worden verantwoord, zijn bijgevolg niet rechtsgeldig en schenden
het gelijkheidsbeginsel. 201
M. De Jonckheere merkt terecht op dat het onderscheid tussen de fiscaal verantwoorde
belasting met een niet-fiscaal nevendoel en de ongeoorloofde belasting met een niet-fiscaal
195
M. DE JONCKHEERE, l.c., 9; E. WILLEMART, “Gemeentelijke belastingen en –retributies”, in
Nieuwsbrief-Brussel nr. 4 op www.avcb-vsgb.be, mei 2003, 4.
196 M. DE JONCKHEERE, l.c., 10; F. DELOBBE, “La fiscalité immobilière sur le plan communal”, TOGOR
1999, 171 ; E. WILLEMAERT, Les limites constitutionnelles du pouvoir fiscal, Brussel, Bruylant, 1999, 63. Zie
ook R.v.St., nr. 44.939, 18 november 1993.
197 M. DE JONCKHEERE , l.c., 11.
198 Arbitragehof nr. 31/92, 23 april 1992, B.S. 11 juni 1992 en Rb. Namen 27 februari 2002, L.R.B. 2002, nr. 3.
199 M. DE JONCKHEERE, l.c., 11 en hij baseert zich dan weer op P. VAN ORSHOVEN, “De fiscale aspecten
van de vierde staatshervorming”, in A. ALEN en L.P. SUETENS, Het federale België na de vierde
staatshervorming, Brugge, die Keure, 1993, 130.
200 M. DE JONCKHEERE, l.c., 10-11. Als het immers op het heffen van belastingen aankomt, is de openbare
overheid vrij. Zie V. SEPULCHRE, “Fiscalité et parafiscalité: impôts, taxes, rétributions, amendes pénales et
amendes administratives”, Rev. dr. commun. 2006, afl. 1-2, 32
201 M. DE JONCKHEERE, l.c., 10.
59