Onderzoeksrapport Bestuurlijke sanctioneringsmechanismen - Besafe

2.2 Bestuurlijke sanctie
2.2.1 Definitie en toepassingsgebied
Het begrip bestuurlijke sanctie definiëren is geen eenvoudige taak. Er bestaat immers een
arsenaal van bestuurlijke sancties, verspreid over tal van specifieke wetten gaande van de
fiscaalrechtelijke tot de sociaalrechtelijke sfeer. Gelet op het ontbreken van een algemene
kaderwet inzake bestuurlijke sancties is er bijgevolg geen uniforme wettelijke definitie van
het begrip bestuurlijke sanctie.
J. Put heeft in zijn doctoraal proefschrift over de bestuurlijke sancties in het
sociaalzekerheidsrecht een passende definitie gegeven. Hij omschrijft de bestuurlijke sanctie
als een door of krachtens de wet vastgestelde maatregel met een repressief karakter, die door
een bestuursorgaan wordt opgelegd door middel van een eenzijdige, individuele
bestuurshandeling, als reactie op een inbreuk op een rechtsnorm. 65 Deze sanctie wordt dus
opgelegd door een bestuur, zonder voorafgaande controle van de rechter, maar met de
mogelijkheid tot een rechterlijke controle achteraf.
2.2.2 Kenmerken en doel van de bestuurlijke sanctie
a. Kenmerken van de bestuurlijke sanctie
Zoals reeds blijkt uit de definitie zijn er een aantal essentiële kenmerken verbonden aan de
rechtsfiguur van de bestuurlijke sanctie. Allereerst wordt er een voorafgaande verstoring van
de rechtsorde verondersteld. Er is een inbreuk gepleegd op een publiekrechtelijk voorschrift
en deze inbreuk wordt bestuurlijk gesanctioneerd. Een bestuurlijke sanctie heeft een wettelijk
karakter. Er moet steeds een wettelijke basis voor handen zijn waarop de sanctionering berust
(legaliteitsbeginsel). Vervolgens is de relatie overheid-burger essentieel. Bestuurlijke sancties
spruiten voort uit deze relatie en kunnen zonder rechterlijke machtiging rechtstreeks door het
bestuur zelf worden opgelegd. 66 Dit organieke criterium is het duidelijkste onderscheid tussen
een bestuurlijke en een strafrechtelijke sanctie. Tot slot geniet de bestuurlijke sanctie als
65 J. PUT, Administratieve sancties in het socialezekerheidsrecht, Brugge, die Keure, 1998, 35.
66 I. BOONE en G. VAN HAEGEBORGH, “Hoofdstuk III – Administratieve sancties”, in het Jaarverslag van
het Hof van Cassatie, 2005, 187.
33