Onderzoeksrapport Bestuurlijke sanctioneringsmechanismen - Besafe

De invoering van het una via-principe voorkomt niet alle problemen. Het bestaan van een
gemengd systeem (bestuursrechtelijke of strafrechtelijke handhaving) kan tot gevolg hebben
dat de hoogte van de bestuurlijke en de strafrechtelijke boete niet op elkaar zijn afgestemd. In
de Memorie van Toelichting bij het Wetsvoorstel “bestuurlijke boete fout parkeren en andere
lichte verkeersovertredingen” 688 en het Wetsvoorstel “bestuurlijke boete overlast in de
openbare ruimte” 689 wordt benadrukt dat het gelijkheidsprincipe vergt dat een bestuurlijke
boete voor eenzelfde overtreding, gepleegd in dezelfde gemeente, gelijk dient te zijn aan de
gevorderde strafrechtelijke boete. In Nederland hanteert het openbaar ministerie landelijk
vastgelegde lijsten met boetehoogten voor diverse overtredingen (iets wat niet gekend is in
België). Deze zullen worden overgenomen in de algemene maatregel van bestuur teneinde
meer eenvormigheid te bereiken. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten pleit voor
de fixatie van boetebedragen. De fixatie van boetebedragen moet evenwel aan strikte
voorwaarden voldoen. Wettelijke gefixeerde boeten lijken immers strijdig te zijn met artikel 6
EVRM op grond waarvan de rechter een boete op evenredigheid moet kunnen toetsen. 690 Ook
hierop heeft het Wetsvoorstel “Vierde Tranche Algemene Wet Bestuursrecht” een antwoord
gevonden. Artikel 5.4.1.7. lid 3 biedt het bestuursorgaan de mogelijkheid een lagere dan de
wettelijk voorgeschreven boete op te leggen indien de overtreder aannemelijk maakt dat de
vastgestelde bestuurlijke boete wegens bijzondere omstandigheden te hoog is. Er wordt tot
slot aangestipt dat de nadelen van een duaal stelsel niet helemaal kunnen worden
weggenomen. Zo kan er onder meer worden gewezen op het feit dat bestuurlijke boeten niet
voorkomen in het Justitieel Documentatie Systeem, wat de mogelijkheden beperkt om bij de
bestraffing rekening te houden met recidive.
Aan het samengaan van verschillende bestuurlijke punitieve sancties – in casu bestuurlijke
boeten – wordt door het Wetsvoorstel “Vierde Tranche Algemene Wet Bestuursrecht”
eveneens een halt toegeroepen. Artikel 5.4.1.4. bepaalt in dit verband dat het bestuursorgaan
geen bestuurlijke boete oplegt indien de overtreder wegens dezelfde overtreding reeds eerder
een bestuurlijke boete heeft gekregen. Ook mag geen bestuurlijke boete worden opgelegd
indien eerder het bestuursorgaan heeft beslist dat geen boete zal worden opgelegd. In de
688 Memorie van toelichting bij het Wetsvoorstel tot wijziging van de Wegenverkeerswet 1994 in verband met de
invoering van een bestuurlijke boete voor overtreding van een aantal voorschriften betreffende het laten stilstaan
en parkeren van voertuigen, en voor andere lichte verkeersovertredingen, Tweede Kamer 2004-2005, 30098,
nr.3, 17.
689 Memorie van toelichting bij het Wetsvoorstel tot wijziging van de Gemeentewet in verband met de invoering
van een bestuurlijke boete voor overtreding van een aantal voorschriften bepaald bij gemeentelijke verordening
betreffende overlast in de openbare ruimte, Tweede Kamer 2004-2005, 30101, nr.3, 16.
690 E. ANKAERT, J. PUT, P.C. ADRIAANSE, T. BARKHUYSEN en M.L. VAN EMMERIK, o.c., 148.
220