Onderzoeksrapport Bestuurlijke sanctioneringsmechanismen - Besafe

allerlei problemen. Principieel aanvaardt het Hof van Cassatie de samenloop van een
strafrechtelijke sanctie met een punitieve bestuurlijke sanctie, althans in fiscale
aangelegenheden. Nu de bestuurlijke sanctionering in de lift zit, kan deze rechtspraak roet in
het eten gooien. De wetgever is zich hiervan bewust en heeft daarom in verschillende normen
een cumulatieverbod van strafrechtelijke met bestuursrechtelijke sancties opgenomen. Daar
men het bestuurlijk handhavingsmechanisme ter vervanging van het strafrechtelijke wil
hanteren, oordeelt de wetgever o.i. terecht dat het non bis in idem-beginsel van toepassing
moet zijn. Deze cumulatieverboden worden echter niet altijd op dezelfde wijze doorgevoerd.
Soms staat het expliciet in de wetgeving, zoals dit het geval is voor de GAS-Wet. In andere
gevallen kan vanuit de procedurele regels een dergelijke non bis in idem-werking worden
afgeleid. Denk in dit geval aan de Voetbalwet en de Private veiligheidswet. Niettemin bestaat
de kans dat men bij een eventuele lacune moet teruggrijpen naar de rechtspraak en de
rechtsleer.
In het licht van dit onderzoeksrapport is het van belang te weten dat, wanneer de wetgever
niet actief tussenkomt en zelf geen cumulatieverbod opneemt, het toegelaten is een
strafrechtelijke sanctie met een punitieve bestuurlijke sanctie te combineren. Bij een
dergelijke cumulatie moet er wel toepassing worden gemaakt van het evenredigheidsbeginsel,
wat eventueel kan inhouden dat een “tweede” sanctie wordt gemilderd.
Met de invoering van bestuurlijke sancties wil men weliswaar de efficiëntie in de handhaving
van bepaalde gedragingen verhogen, zodat het gevoel van straffeloosheid wegebt. Door deze
verzuchtingen echter op een te pragmatische manier te benaderen (telkens worden er aparte
wetten goedgekeurd), dienen zich nog meer problemen aan. Er is nood aan een
overkoepelende regeling waarin samenloopregels worden opgenomen voor zowel de
cumulatie van een strafrechtelijke sanctie met een punitieve bestuurlijke sanctie, als voor de
cumulatie van twee of meer punitieve bestuurlijke sancties. Door de invoering van aparte
wetten is het mogelijk dat er een samenloop ontstaat van juridische kwalificaties. Dit is
bijvoorbeeld het geval voor de Voetbalwet en de GAS-Wet. Er staat dan wel in de GAS-Wet
geschreven dat er slechts een gemeentelijke bestuurlijke sanctie kan worden opgelegd als er
geen andere wet, decreet of ordonnantie reeds in een straf of bestuurlijke sanctie heeft
voorzien. Dit neemt niet weg dat eenzelfde feit twee maal anders kan worden gekwalificeerd.
Zonder afbreuk te doen aan haar bevoegdheidsbeperkende regels, kan een gemeente een
bepaald gedrag sanctioneren dat als feitelijke omstandigheid tevens een inbreuk kan zijn op
189