Onderzoeksrapport Bestuurlijke sanctioneringsmechanismen - Besafe

Zoals reeds in het vorige deel aan bod is gekomen, is het heel moeilijk het
evenredigheidsbeginsel naar de praktijk om te zetten. Niet alleen omdat de bestuurlijke
sancties geheel anders van aard kunnen zijn dan de strafrechtelijke sancties. Tracht
bijvoorbeeld maar eens de evenredigheid na te gaan van een werkstraf en een definitieve
sluiting van een inrichting. Bovendien wordt in deze situatie de ene sanctie uitgesproken door
een bestuur en de andere door een strafrechter die er telkens andere procedureregels op
nahouden. De strafrechter heeft wel enige vrijheid bij de straftoemeting maar als de notie “een
in kracht van gewijsde gegane beslissing” uit artikel 65, tweede lid. Sw. niet tevens een
definitieve bestuurlijke beslissing inhoudt, is het niet zeker of de strafrechter wel rekening kan
houden met bestuurlijke veroordelingen die aan de strafrechtelijke veroordeling voorafgegaan
zijn en die handelen over andere feiten - ook al vormen ze een geheel of volgen ze elkaar op.
Het is bijgevolg niet vanzelfsprekend om op basis van het evenredigheidsbeginsel tot een
analoge toepassing te komen van de regeling vervat in artikel 65 Sw. Worden feiten die nauw
aan elkaar verbonden zijn voor de vervolging opgesplitst, dan kan dit feitencomplex nooit als
één feit worden beschouwd. Een overtreder kan bijgevolg wel genieten van de
opslorpingsregel van artikel 65 Sw. wanneer hij verschillende feiten pleegt die enkel op
strafrechtelijk vlak worden vervolgd. Diezelfde overtreder kan echter niet van deze regeling
genieten als in dit feitencomplex bepaalde feiten bestuurlijk worden gehandhaafd. In deze
situatie zal de overtreder voor de verschillende feiten zowel een strafrechtelijke als een
bestuurlijke sanctie opgelegd krijgen. Dit is op zijn minst paradoxaal als men weet dat in het
algemeen de bestuurlijke handhaving wordt gehanteerd voor minder zwaarwichtige feiten.
4. Conclusies
Door de ontwikkeling van twee sanctiesystemen, enerzijds het strafrechtelijke en anderzijds
het bestuurlijke, kunnen er samenloopsituaties ontstaan. Eenzelfde feit kan zowel onder de
juridische kwalificatie van wet A als onder de juridische kwalificatie van wet B vallen. In het
klassieke strafrecht wordt een dergelijke vorm van samenloop opgelost aan de hand van het
non bis in idem-beginsel. Door het ontstaan van punitieve bestuurlijke sancties en de
moeilijke aanvaarding ervan door voornamelijk het Hof van Cassatie, ontstaan er evenwel
188