Onderzoeksrapport Bestuurlijke sanctioneringsmechanismen - Besafe

ij de meerderheidopvatting in de rechtspraak die hoofdzakelijk door het Hof van Cassatie
wordt aangehouden. Door enerzijds te erkennen dat bestuurlijke sancties een punitief karakter
kunnen hebben in de zin van artikel 6 EVRM, en anderzijds het non bis in idem-beginsel niet
ten volle toe te passen, blaast het Hof van Cassatie warm en koud tegelijkertijd. 584
Een recent arrest van het Arbitragehof van 26 april 2007 585 illustreert nogmaals dat de
rechtspraak van het Hof van Cassatie en van het Arbitragehof niet op elkaar zijn afgestemd.
Het voornoemde arrest vertrekt – i.t.t. het Hof van Cassatie – wél van de sterke werking van
het non bis in idem-beginsel. Het Arbitragehof poneert dat de wetgever over een soevereine
beoordelingsbevoegdheid beschikt te beslissen of het opportuun is om voor strafrechtelijke
sancties in de strikte betekenis van het woord, dan wel om voor bestuurlijke sancties te
opteren. De keuze van de ene of de andere categorie kan in de ogen van het Arbitragehof op
zich niet worden geacht discriminerend te zijn, maar het verschil in behandeling dat daaruit
voor eenzelfde tekortkoming kan voortvloeien is slechts toelaatbaar indien dit in redelijkheid
is verantwoord. 586 Aan het Arbitragehof werd het verschil in behandeling voorgelegd tussen
enerzijds personen die voor dezelfde feiten een – inmiddels betaalde – punitieve bestuurlijke
geldboete opgelegd krijgen en nadien ook strafrechtelijk worden vervolgd, en anderzijds
personen voor wie de betaling van een bestuurlijke geldboete krachtens de wet het verval van
de strafvordering met zich meebrengt. Het Arbitragehof oordeelde dat het niet te
verantwoorden valt dat een categorie van personen de toepassing van het non bis in idembeginsel
wordt geweigerd, terwijl de voorwaarden voor die toepassing zijn vervuld. 587 Wat
evenwel niet onder de loep werd genomen door het Arbitragehof, is de hypothese waarin
eenzelfde gedraging aanleiding kan geven tot verschillende sancties onder verschillende
kwalificaties, noch de hypothese waarin verschillende sancties worden opgelegd in het kader
van één enkele vervolging.
584 J. ROZIE, o.c., 179.
585 Arbitragehof nr.67/2007, 26 april 2007, www.arbitrage.be.
586 Ibid., r.o. B.6.
587 Derhalve oordeelde het Arbitragehof dat: “artikel 25, §§ 4 en 5, in samenhang gelezen met artikel 37, § 3, 1°
en 2°, van het Decreet van het Vlaamse Gewest van 23 januari 1991 inzake de bescherming van het leefmilieu
tegen de verontreiniging door meststoffen de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt, in samenhang gelezen
met het algemeen rechtsbeginsel non bis in idem, in zoverre aan personen wegens een gedraging die inbreuken
met dezelfde essentiële bestanddelen op bepalingen van het voormelde decreet uitmaakt, achtereenvolgens een
administratieve geldboete met een strafrechtelijk karakter en een strafsanctie kunnen worden opgelegd”.
171