Onderzoeksrapport Bestuurlijke sanctioneringsmechanismen - Besafe

onduidelijkheid dat het Hof wellicht ruimte wil laten voor nationale oplossingen. 523 Deze
visie wordt ook weergegeven in een “dissenting opinion” van één van de rechters in de zaak
Oliveira. 524
c. Non
Als laatste onderdeel wordt de notie “non” onder de loep genomen. Deze notie verwijst naar
een cumulatieverbod van berechtingen en/of sancties. Heeft men met dezelfde feiten te maken
(in idem) en wordt de betrokkene tweemaal vervolgd of bestraft (bis) dan wordt deze
samenloop verboden (non). In die zin vergrendelt het laatste onderdeel de twee vorige
onderdelen van het non bis in idem-beginsel.
Het cumulatieverbod van berechtingen impliceert dat een persoon geen tweede maal mag
worden berecht voor eenzelfde feit. Een belangrijk aspect bij de rechtstakoverschrijdende
cumulatie (dus een cumulatie van een strafrechtelijke sanctie met een bestuurlijke sanctie) is
de vraag of dit verbod ook van toepassing is wanneer een strafrechtelijke sanctie wordt
gecombineerd met een punitieve bestuurlijke sanctie. 525
In deze context wordt nogmaals gewezen op het feit dat het op zichzelf niet verboden is dat
voor eenzelfde inbreuk in abstracto verscheidene straffen worden bepaald. 526 In Hoofdstuk
III is dit reeds aan bod gekomen bij de keuze van het sanctiestelsel en de samenloop van
sanctioneringsmechanismen. Een gevolg van de toelaatbaarheid van de (punitieve)
bestuurlijke sanctie is het ontstaan van twee verschillende handhavingsmechanismen naast
elkaar. Enerzijds kan een burger bij niet-naleving van wettelijke verplichtingen strafrechtelijk
worden vervolgd. Anderzijds bestaat nu ook de keuze voor een bestuurlijke handhaving voor
deze inbreuken. De keuze voor het ene dan wel het andere mechanisme is grotendeels een
beleidsoordeel. De wetgever kan voor eenzelfde inbreuk sancties van uiteenlopende aard
bepalen, waardoor op eenzelfde inbreuk diverse sancties kunnen staan. Een oplossing voor
523 E. ANKAERT, J. PUT, P.C. ADRIAANSE, T. BAKHUYSEN en M.L. VAN EMMERIK, o.c., 13: Zie in dit
verband ook H. MOCK, “Ne bis in idem: un post-scriptum à l’occasion d’un arrêt du Tribunal suisse”, (noot
onder Trib. Féd. Suisse 23 juni 1999), Rev. trim.D.H. 2000, 319.
524 Zie een “dissenting opinion” van rechter Repik bij de zaak Oliveira.
525 J. PUT, “Bis, sed non idem. Een denkoefening over de toepassing van het non bis in idem-beginsel op de
cumulatie van administratieve en strafsancties”, R.W. 2001-02, 943.
526 Zie tevens supra Hoofdstuk IV, punt 2.1.3.
156