Onderzoeksrapport Bestuurlijke sanctioneringsmechanismen - Besafe

met een punitieve bestuurlijke boete aangekaart, de invulling van het onderdeel “in idem”
kwam in dit arrest eveneens aan de orde. Ponsetti riep een schending van het non bis in idembeginsel
in, omdat hij eerst een fiscale boete kreeg en vervolgens een strafrechtelijke sanctie
voor hetzelfde feit. Het Hof oordeelde echter dat zodra de constitutieve elementen van een
misdrijf verschillen (de strafrechtelijke sanctie vereiste immers opzet en de fiscale boete niet)
er geen sprake is van eenzelfde “inbreuk”. Het waren bijgevolg verschillende inbreuken
waardoor het beginsel niet van toepassing was. 517 Daarom konden deze punitieve bestuurlijke
sanctie (in casu de fiscale boete) en de strafrechtelijke sanctie niet als “idem” worden
beschouwd. 518 De niet-toepasselijkheid van artikel 4 van Protocol Nr. 7 bij het EVRM vloeit
met andere woorden niet voort uit het loutere feit dat in casu een bestuurlijke sanctie werd
gecombineerd met een strafrechtelijke sanctie, maar uit het gegeven dat er geen sprake was
van “in idem”. 519
In het arrest Fischer v. Oostenrijk 520 werd nog een ander criterium naar voren geschoven.
Luidens deze rechtspraak is een dubbele bestraffing uitgesloten wanneer er op grond van een
overeenkomst in de essentiële bestanddelen van het misdrijf sprake is van één en hetzelfde
feit, zelfs al gaat het in wezen om verschillende delicten. 521
Samengevat kan worden gezegd dat het E.H.R.M. enerzijds de materiële gedraging als
uitgangspunt neemt (zaak Gradinger). Enerzijds volgt hieruit dat het Hof op zoek gaat naar de
identiteit van de essentiële bestanddelen (zaak Fischer). Anderzijds neemt het Hof de
juridische kwalificatie als leidraad bij de invulling van het onderdeel “in idem”(zaak
Oliveira). Deze laatste rechtspraak geeft, weliswaar binnen de grenzen van de andere
beginselen van behoorlijke rechtsbedeling (zoals de principes van gelijke behandeling en
evenredigheid tussen de inbreuk en de straf) aanleiding tot meerdere vervolgingen door steeds
een nieuwe kwalificatie van de feiten te hanteren. 522 De invulling van het non bis in idembeginsel
door het E.H.R.M. blijft onduidelijk. Ankaert en Put geven als reden voor deze
517 PONSETTI en CHESNEL zaak, §5.
518 J. PUT, “Bis, sed non idem. Een denkoefening over de toepassing van het non bis in idem-beginsel op de
cumulatie van administratieve en strafsancties”, R.W. 2001-02, 941.
519 Ibidem, 941.
520 FISCHER v. OOSTENRIJK, E.H.R.M. 29 mei 2001, www.echr.coe.int.
521 J. ROZIE, o.c., 179.
522 J. PUT, “Bis, sed non idem. Een denkoefening over de toepassing van het non bis in idem-beginsel op de
cumulatie van administratieve en strafsancties”, R.W. 2001-02, 942.
155