Onderzoeksrapport Bestuurlijke sanctioneringsmechanismen - Besafe

In eerste instantie zijn er de algemene beginselen zoals het strafrechtelijk legaliteitsbeginsel
en het evenredigheidsbeginsel. In het licht van Hoofdstuk IV zal duidelijk worden dat dit
evenredigheidbeginsel een belangrijke rol speelt bij de oplegging van bestuurlijke sancties.
De rechter zal moeten kunnen toezien op de evenredigheid tussen de begane inbreuk en de
sanctie en dit zal belangrijk worden wanneer diverse sancties van punitieve aard op eenzelfde
inbreuk worden opgelegd en dit toch geen schending is van het non bis in idem-beginsel. 423
De beginselen voor een behoorlijke rechtsbedeling in strafzaken liggen vervat in de artikelen
6 EVRM en 14 IVBPR, maar ook in de artikelen 7 EVRM en 15 IVBPR die handelen over
het non-retroactiviteitsbeginsel in strafzaken. Hierin zijn onder meer opgenomen: het recht op
een eerlijk proces, de rechten van verdediging en het vermoeden van onschuld. Zoals
hierboven reeds werd opgemerkt zijn de artikelen in het EVRM en het IVBPR elkaars
equivalenten aangezien ze beiden hetzelfde voorwerp en doel hebben. In die zin worden zij al
eens benoemd als “un bloc de conventionnalité”. 424 Voor een aantal beginselen van
behoorlijke rechtsbedeling biedt het IVBPR echter een ruimere rechtsbescherming. 425 Dit is
het geval voor het recht op een hoger beroep in artikel 14, §5 IVBPR. Artikel 6 EVRM erkent
echter geen recht van dubbele aanleg. 426 Ook het verbod van de retroactiviteit van de strafwet
kent een ruimere invulling in artikel 7 IVBPR in vergelijking met artikel 15 EVRM. Tot voor
kort was het belangrijkste verschil inzake rechtsbescherming met betrekking tot dit project
echter gelegen in het algemeen rechtsbeginsel non bis in idem. Artikel 14, §7 IVBPR
(waarvan het Hof van Cassatie de directe werking heeft erkend 427 ) kent geen tegenhanger in
het EVRM zelf. Wel is er een bijkomend protocol bij het EVRM, met name het Protocol Nr.
7 428 , dat dit beginsel heeft erkend. Tot voor kort was dit protocol niet opgenomen in de
(gehele) Belgische wetgeving. Het parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft
op 7 december 2006 als eerste ingestemd met het Protocol Nr. 7 bij het EVRM waarin het
423 Zie infra Hoofdstuk IV, punt 3.
424 A. ALEN, “Administratieve geldboeten: hun internationaal- en internrechtelijke kwalificatie”, in X., Liber
Amicorum Prof. Dr. F. Baeteman, Deurne, Kluwer, 1997, 397, voetnoot 135.
425 Ibid., 397-399
426 Nu in het federaal parlement het wetsontwerp houdende instemming met het Protocol Nr. 7 bij het EVRM
werd goedgekeurd, verdwijnt dit verschil tussen het EVRM en het IVBPR. Artikel 2 van dit Protocol erkent
immers het recht op een hoger beroep in strafzaken. Zie Wetsontwerp houdende instemming met het Protocol
Nr. 7 bij het verdrag ter bescherming van de rechten van de mens en de Fundamentele Vrijheden, gedaan te
Straatburg op 22 november 1984, Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 3-1760/1.
427 Cass. 6 mei 1993, Arr. Cass. 1993, 455 en Cass. 5 februari 1999, Arr. Cass. 1999, 67.
428 Artikel 14, lid 7 IVBPR bepaalt het volgende: “ Niemand mag voor een tweede keer worden berecht of
gestraft voor een strafbaar feit waarvoor hij reeds overeenkomstig de wet en het procesrecht van elk land bij
einduitspraak is veroordeeld of waarvan hij is vrijgesproken.” (beginsel non bis in idem).
124