2013-02 Dubbelloof.pdf - KNNV Vereniging voor Veldbiologie

Daar vind je natuurlijk ook de blauwe reiger,
en ook steeds vaker de grote zilverreiger.
Deze sneeuwwitte reiger is van oorsprong
een vogel uit het mediterrane gebied.
Rond 1990 verschenen de eerste
exemplaren in ons land. Inmiddels is de
Grote Zilverreiger zeker in de winter een
vertrouwde verschijning geworden. De
soort is ook tot broeden gekomen: in
2008 waren er 155 broedparen.
Veel zeldzamer is de visarend, een
doortrekker die op zijn tocht van
Scandinavië naar Afrika een tussenstop
maakt in Nederland. Het Beuven op de
Strabrechtse Heide is een vaste
pleisterplaats.
Op het water van de heidevennen zijn
altijd wel eenden te zien. Veel
voorkomende eenden zijn wilde eend,
krakeend, en kuifeend. Ook de slobeend, de
tafeleend en de w intertaling zijn tamelijk
algemeen. Dat geldt niet voor de
zomertaling. Als je deze prachtige vogel in
je kijker krijgt, mag je echt van
gelukspreken.
Andere bewoners van de heidevennen zijn
de fuut en de dodaars, de kleinste Europese
fuut. Die heeft een gedrongen uiterlijk, en
lijkt geen staart te hebben. Dodaars en
fuut duiken veel en blijven lange tijd
onder water.
Op de vennen in de Malpie broedt de
geoorde fuut, te midden van een kolonie
kokmeeuwen. Dit mooie, kleine fuutje dat
heel vaak onderduikt, heeft voordeel van
zijn luid krijsende buren omdat die erg
alert zijn en bescherming bieden tegen
predatoren. Maar voor deze strategie
betaalt hij ook een prijs: een deel van zijn
nakomelingschap verdwijnt in de maag van
zijn beschermheren. Dat verlies neemt hij
blijkbaar voor lief, want in 65% van de
vennen waar kokmeeuwen broeden,
broeden ook geoorde futen.
De laatste jaren neemt het aantal
broedparen in Nederland toe, van 250 tot
450 paren in recente jaren. Waarschijnlijk
ligt hieraan een minder verheugende
oorzaak ten grondslag, namelijk een afname
van de kwaliteit van de broedgebieden in
Oost-Europa en in het Aziatische deel van
het verspreidingsgebied van de geoorde
fuut.
In moerassige gebieden op de hei komt de
blauwborst voor. Het mannetje heeft een
diepblauwe keel en borst. Die wordt op de
buik omzoomd door een smalle zwarte
band met daaronder een brede roestbruine
strook. Je moet de blauwborst wel van
voren zien, want zijn rug, kop en staart zijn
grauwbruin. Het is een genoegen om de
blauwborst te zien en te horen: zijn zang is
melodieus en gevarieerd. De blauwborst
doet het goed: hij is de laatste jaren in aantal
toegenomen.
Op de hei en in de vennen komen nog heel
wat meer vogels voor dan hierboven
beschreven zijn. Er leven veel vogels. Voor
een deel zijn dat soorten die er altijd al
‘gewoond’ hebben, maar de heidegebieden
zijn ook steeds meer een toevluchtsoord
geworden voor soorten die uit het
agrarische buitengebied verdrongen zijn.
Zoals altijd bij vogels weet je nooit wat je
precies zult tegenkomen. Wie met open
ogen en oren over de hei loopt, zal telkens
weer verrast worden.
Zeker is wel dat een wandeling of fietstocht
in onze Brabantse heidegebieden veel
waarnemingen zal opleveren.
Bronnen
L. Tinbergen, Vogels in hun domein.
Lars Svensson, ANWB Vogelgids van
Europa.
De Vos en Meersman, Vogelzang van
Nederland.
Tim Birkhead, De zintuigen van vogels.
SOVON, Atlas van de Nederlandse vogels.
Websites van Vogelbescherming Nederland,
SOVON en andere natuurorganisaties.
13