Bijencahier 2010

7 Bedreigde bijen
Bijen zijn belangrijk. Die notie is bij veel
mensen vagelijk aanwezig, al dan niet
geholpen door een vermeende uitspraak
van Einstein, die waarschijnlijk op het
schap bij de ‘Broodjes Aap’ thuishoort (zie kader
op pagina 7). Toch geven berichten over stervende
bijenvolken een gevoel van naderend onheil. Wat
zijn de feiten en wat is fictie
Bijen én imkers zijn bedreigd
Al jaren gaan de aantallen imkers en bijenvolken
achteruit in Europa en in de Verenigde Staten.
Ronduit drastisch was de terugval in de voormalige
Sovjet-Unie, toen die rond 1990 uiteenviel. In
een paar jaar kelderde het aantal met 8 miljoen
volken. Ook in Nederland neemt het aantal imkers
en bijenvolken gestaag af sinds de Tweede Wereldoorlog.
Toch zijn de aantallen nog langer geleden
wel eens even laag geweest als nu.
In 2010 waren in Nederland tussen 7.000 en
8.000 imkers actief, met ieder gemiddeld vijf
bijenvolken in de winter, en het dubbele aantal
in de zomer. Dat gemiddelde aantal laat al zien
dat de meeste imkers geen beroeps zijn, maar
hobby-imkers. Een belangrijke reden voor de
terugloop in het aantal imkers is de opbrengst
van de honing: als imker kun je er nauwelijks aan
verdienen. Heel lang geleden was honing het enige
ruim beschikbare zoetmiddel, maar die rol is door
biet- en rietsuiker overgenomen. Bijenhoning van
de imkers moet sindsdien als delicatesse verkocht
worden, voor een aanmerkelijk hogere prijs dan
een pak suiker. Door het grote aanbod van honing
uit opkomende honinglanden als Argentinië,
China en Turkije, zijn de prijzen sterk gedaald.
Naast de dalende prijzen is de imkerij ook
moeilijker geworden door de komst van een ernstige
parasiet, de varroamijt. Bovendien gaat de
bloemenrijkdom, vooral op het boerenland, hard
achteruit. Al met al is de beroepsgroep sterk aan
het verouderen. Wie wil nog zo’n hard en zwaar
beroep Zelfs onder hobby-imkers slaat de vergrijzing
toe. Het blijkt heel moeilijk jonge mensen te
interesseren, hoe hard de oude imkers ook roepen
dat de jeugd zich de leukste hobby van de wereld
ontzegt.
De mysterieuze ‘verdwijnziekte’
De gestage achteruitgang van de imkerij is één
ding, vooral vervelend voor mensen met een
hang naar nostalgie. De verdwijning van hele
bijenvolken, dát raakt mensen. Dreigende namen
als ‘verdwijnziekte, colony loss, wintersterfte of
Colony Collapse Disorder (CCD), hebben de alarmbel-
kwartaal 4 december 2010 bijen 65