Bijencahier 2010

Op deze foto is duidelijk
te zien waar de bij het
(blauwe) stuifmeel opslaat.
zijn er slechts weinig larven die gevoed moeten
worden.
Niet iedere plantensoort produceert evenveel
stuifmeel en nectar. Bovendien is die hoeveelheid
afhankelijk van het weer en de grondsoort.
Het is dan ook niet precies uit te rekenen hoeveel
bloemen bezocht moeten worden om de bovengenoemde
hoeveelheden te kunnen verzamelen. Stel
dat elke bloem 5 milligram nectar levert, wat overeenkomt
met 1 milligram suiker, dan moet een bijenvolk
voor elke kilo suiker een miljoen bloemen
bezoeken. Een bij kan wel 4 tot 6 kilometer vliegen
om het voedsel te verzamelen. Toch wordt het
meeste zo dicht mogelijk bij huis gehaald, binnen
een straal van 1,5 kilometer van de kast. Daarmee
beslaat een bijenvolk een oppervlakte van 7 vierkante
kilometer.
Van nectar en stuifmeel maak je honing en brood
Het suikergehalte van nectar varieert van enkele
procenten tot meer dan de helft. Gemiddeld is het
20%. Om te voorkomen dat de nectar gaat gisten
wordt het door de bijen ingedikt tot een suikergehalte
van 80%. Tijdens dit proces worden met het
bijenspeeksel enzymen toegevoegd (zie pagina 48
en 49).
Stuifmeel is rijk aan eiwitten, vetten en suikers
en is een goede voedingsbodem voor allerlei
micro-organismen en mijten. Stuifmeel wordt
daarom geconserveerd, door het in de cellen van
de raat te stoppen en het af te dekken met honing.
De van nature op de planten aanwezige gisten
en bacteriën verbruiken de aanwezige zuurstof.
Daardoor ontstaat een anaëroob klimaat (zonder
zuurstof) in de stuifmeelcel. Onder deze zuurstofloze
omstandigheden blijven vooral de melkzuurbacteriën
actief. Die bacteriën zorgen voor een
zure omgeving, wat er samen met de afwezigheid
van zuurstof voor zorgt dat het stuifmeel lang
houdbaar blijft. Door de melkzuurvergisting zoals
dit proces heet, wordt het stuifmeel ook gemakkelijker
verteerbaar voor de bijen. Bovendien wordt
het bijenbrood zoals het dan wordt genoemd (raat
met opgeslagen stuifmeel / stuifmeelcellen), verrijkt
met aminozuren van de bacteriën.
De voedster verdeelt het brood
Honingbijen hebben dus heel praktische manieren
ontwikkeld om hun voedsel lang te kunnen
bewaren. Daarnaast hebben ze een bijzondere
manier om de voedingsstoffen uit het bijenbrood
goed over de bijen te verdelen. Dit loopt via de
voedsterbijen. Alleen bijen van 3 tot 14 dagen
oud kunnen het bijenbrood eten en verteren. Zij
44
kwartaal 4 december 2010 bijen